RİTLERİN ÖYKÜSÜ - 13

[ADAM]

İNGİLİZ MASONLUĞU SİSTEMİ


Birçok masonik literatürde İngiliz Masonluğu Sistemi İngiliz Riti (English Rite; Rite Anglaise) olarak da anılır. Bu sistemin bir “rit” olarak anılmasına karşı duran ise öncelikle İngiltere Birleşik Büyük Locası’dır.

İngiliz Masonluğu Sistemi’nin şu ya da bu tarihte oluştuğunu söylemek olanaklı değildir. Bu sistem, 1820’li yıllardan başlayarak günümüze gelininceye kadar, zaman zaman eklemeler ve değiştirmeler yapılarak ortaya çıkarılmış olan bir masonik çalışma sistemidir.

Bu sistemde, birkaç ayrı rit oluşturabilecek kadar çok sayıda derece vardır. Fakat bu dereceler, birbirlerini izleyen bir bütünün aşamaları değildir. Çoğu tek başınadır; içlerinden pek azı iki aşamalı bir grup oluşturur. Hepsi de, birbirinden ayrı ve bağımsız kollar şeklinde organize edilmiştir. Bunun nedeni de, büyük locaya kafa tutabilecek güçlü bir ileri ya da yüksek dereceler otoritesinin oluşabilmesini engellemektir.

Bu sistemdeki dereceler genellikle “yüksek” (high) değil, “ileri” (advanced) olarak anılır. Bu derecelerden bazılarına girebilmek için, üstat derecesi yeterlidir. Bazıları için bu yeterlik, ancak Royal Arş derecesinin alınmış olmasıyla sağlanabilir.

Bu ileri derecelerden en önemlisi Tapınak Şövalyesi derecesidir. Diğerleri ise, gene birerli-ikişerli ve aralarında bağlantısız kollar olmayı sürdürmekle birlikte, “Yan Dereceler” (Side Degrees), “Birleştirilmiş Dereceler” (Allied Degrees), “Gizemsel Dereceler” (Cryptic Degrees) ve “Ayrı Dereceler” (Detached Degrees) olarak anılır. Bunlardan sonuncusu, yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanmaktadır.

İngiliz Masonluğu Sistemi’ndeki tüm dereceler, her biri farklı olmak üzere, dinsel esinlenmeli ya da gizemci bir nitelik taşır. Çoğunun öğretisinin temelinde ya doğrudan İncil’den alınma ya da genelde Hıristiyanlık ile şöyle ya da böyle bağıntılı öykü veya efsaneler yer alır.

İngiliz Masonluğu’nun etkisiyle 19. yüzyıl ortalarında Hindistan’da İskoçyalı Dr.James Barnes tarafından kurulmuş olan bir mason ritine Zeytin Dalı Riti (The Rite of Olive Branch) adı verilmişti. Bu ritin oluşturulmasının nedeni, doğrudan Hintli masonların dinsel inançlarına yatkın bir masonik öğreti sisteminin oluşturulmasıydı. Üç derecesi olan bu ritin ilk derecesine girebilmek için çırak olmak, ikinci derecesi için üstat olmak, üçüncü ve son derecesi için ise Royal Arş derecesini almış bulunmak gerekiyordu. Aslında misyonerliğin daha etkili bir şekilde yürütülebilmesi için kurulmuş olan bu rit. 19. yüzyıl sonlarında varlığını yitirdi.

İngiliz Masonluğu Sistemi, yalnızca İngiltere’de değil, İngiltere Birleşik Büyük Locası’nı tüm dünyanın ANA BÜYÜK LOCASI olarak benimseyen diğer ülkelerden birçoğunda uygulanma alanı buldu. Ancak, Amerikalı masonlar, bu sistemin üzerine kendilerine özgü ritlerini kurmaktan geri kalmadı.