Masonlukta maden ya da metal, üzerinde önemle durulan bir simge olduğu gibi, çok önemli bir yer tutan bir kavram.
Maden ya da metal denilen şey nedir?
Birçok tanımı olabilir ama biz Mason Sözlüğü’ne bakalım. Çünkü konumuz Masonluk ile bağlantılı. Orada “ekonomik bir değeri olan mineral” denmiş.
Bu tanım, diğer birçok yerde görebileceğimiz bir başka tanımla pek çelişkili değil. Ancak bir metal ille de bir mineral olmayabilir. Metaller genellikle elektrik ve ısı iletkenliği olan maddelerdir. Burada söz konusu olan maden ise bir ocak ya da işletme olmayıp, aslında metalik olmayabilecekken (örneğin bentonit) buradaki anlam bakımından metal ile özdeştir.
Metali bir yana bırakacak olursak, maden sözcüğünün başka anlamları da vardır. Bunlardın arasında mecazi anlamlar da yer alır.
Nitekim Masonlukta da maden sözcüğü mecazi bir anlamda kullanılır.
Masonlar bu anlama mecazi demektense, “simgesel” (sembolik, remzi) demeyi yeğler.
Simge (sembol, remiz) denilince bunu elle tutulur gözle görülür bir nesne ya da kalemle kağıt üzerine çizilir bir şekil olarak görmeye alışmış, başka türlü olamayacağını düşünenler vardır. O tarz, kalıplaşmış diyebileceğim düşünce sahiplerinin genelde ezoterizmi, özelde Masonluğu anlaması zor olmaktadır.
Masonlukta maden bir somut nesne olarak değil, bir kavram olarak geçer. Salt maddi nitelikli değerleri yansıtan bir simgesel terim olarak düşünülür. Öyle ki, genel olarak insanın ruhsal özgürlüğünü etkileyen her maddi nesne, Masonlukta “maden” terimiyle anlatılmasına çalışılan kavramın kapsamına girer. İsterseniz bunlara para ya da bir şekilde parasal karşılığı olan şeyler de diyebilirsiniz.
Böyle olunca Masonlukta maden için “kötü bir şey”, “kaçınılması gereken bir şey” mi denilmektedir? Yoksa tersine, maden çok önemsenmekte ve çok değerli mi tutulmaktadır?
Bu sorunun yanıtını vermeden, bu aşamada biraz durup bir nefes alalım. Belki katkıda bulunmak, eksikleri gidermek, yanlışları düzeltmek isteyenler çıkar.