İsviçre Alpina Büyük Locası’nın ilk girişimi, bir tür iletişim sekreterliği kurmak olmuştu. 1902 yılında kurulan bu organizasyonda görev alanlar, büyük localar arasında bir uyum sağlamak üzere iletişim kurmak için çabalarken büyük bir düş kırıklığı ile karşılaştı.
Bu bağlamda Masonluğun genel tarihinde sözü geçen bir yakınma yazısı var. Bu yazıda büronun ilgilileri, aralarında dostça kardeşlik bağları olması gereken mason kuruluşlarının birbirlerinin gözlerini oymaya çalıştıklarından yakınıyor.
O tarihlerdeki bu olay (?) üzerine şöyle bir yorum yapılabilir sanırım: Zaten İngiltere Birleşik Büyük Locası ve onu izleyen ya da ondan yana çıkan mason kuruluşları ile Kıta Avrupası’ndaki diğer mason örgütleri arasındaki uyuşmazlık, özellikle Fransa Büyük Doğusu’nun (Grand Orient de France) 19. yüzyılın ikinci yarısında benimsediği tutumla iyiden iyiye tırmanışa geçmişti. Artık Masonlukta açık seçik bir şekilde bir yanda “gelenekçi” diğer yanda “özgürlükçü” diyebileceğimiz iki kanat oluşuyordu. (Kimileri bu iki kanadı bir yanda “dogmatik” diğer yanda “laik” olmak üzere de nitelendirmiş. Böyle olunca berikiler kendilerine regüler yani düzenli ötekilere de klandesten yani kötü niyetli demiş.)
Durum böyle olunca; mason kuruluşları arasında kardeşçe ilişkiler sağlamak, Masonluğun evrensel ülküsünün geliştirilmesine çalışmak, dünyanın her yanındaki masonik etkinliklere ilişkin bilgileri toplayıp tüm mason kuruluşlarına duyurmak ve böylece hepsi arasında ayırımısız kardeşçe ilişkileri güçlendirmek gibisinden bir misyon üstlenmiş olan bu organizasyonun başarılı olabilmesi elbatta beklenemezdi.
Bunu bugün, aradan bir yüzyıldan çok zaman geçtiğinde geç mişi irdeleyerek söyleyebiliyoruz. Buna karşın o tarihlerde bir avuç masonun bu bağlamda göstermiş olduğu cesaret ve taşınmış umut da kutlanmaya değer.
Bu başarısız girişimin ardından, on yıl kadar bir süre sonra Birinci Dünya Savaşı patlar. Bu savaşta Kıta Avrupası’ndaki önde gelen mason örgütlerinin birçoğu darmadağın olur. Aralarında en az zarar göreni Britanya’daki büyük localar ve onların başında da elbette İngiltere Birleşik Büyük Locası gelir. Alpina Büyük Locası da savaştan çok olumsuz etkilenmiş sayılmaz çünkü o ne de olsa bir İsviçre örgütüdür; bir tür dokunulmazlık taşır. (!)
Savaş ertesinde Alpina Büyük Locası düşünüyor, acaba şu işi bir daha deneyemez miyiz diye. Hem bu kez öyle iletişim bürosu falan gibi değil, resmen bir uluslar arası mason örgütü kuralım.
Asıl konumuz zaten o… Ancak ben onu bu yazı dizisinin sonraki bölümüne bırakıyorum şimdilik. Belki bu arada bir katkıda bulunmak isteyenler çıkar.