Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: Eski Türk Sembollerinden Çarkıfelek (Svastika)  (Okunma sayısı 12400 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Aralık 28, 2014, 04:01:12 ös
  • Mason
  • Aktif Uye
  • *
  • İleti: 512
  • Cinsiyet: Bay

Evrensel olduğu düşünülen bu sembolün doğal olarak birçok medeniyet ve kültürde kullanılmıştır. Örneğin Hong Kong Sanat Müzesinde bulunan ve Majiyao kültürüne, yani MÖ 2200-2000 yıllarına tarihlenen neolitik döneme ait geometrik desenli toprak kap, üzerinde gamalı haç desenleri taşıyor. Hindistan’da çok faklı din ve kültürler gamalı haç işaretini yaygın biçimde kullanmışlardır. Svastika Hinduizm, Budizm ve Jainizm'e göre kutsaldır. Pek çok antik uygarlıkta görülür. Örneğin Orta ve Güney Amerika medeniyetlerinde, özellikle Mayalar, Navarrolarda görülür. Mezopotamya'da bulunan pek çok sikkede svastika görülür.[3] Erken dönem Hristiyanlıkta ve Bizans İmparatorluğu'nda da svastika kullanıldığı görülür. Gamalı haç ismi Bizans döneminde kullanılmaya başlanmıştır.

Svastikanın dört kolu, dört kozmik gücü (ateş, su, hava, toprak) simgelemektedir. Ayrıca bazı kaynaklarda, eski dönemlerde bu sembol sayesinde dört kozmik gücün etki altına alınıp büyü yapıldığı belirtilir.

Hinduizm’de Svastika

Svastika ile ilgili olarak yapılan bu araştırmada özellikle Hindistan‟da ki oluşum karşımıza çıkmaktadır. Hindistan‟da kutsal bir sembol olarak kullanılmasının, sembolün korunması ve yaygınlaşmasında belki de önemli bir rol oynamıştır denilebir. Buna göre, Hinduizm‟de, iki sembol (sağa bakan-sola bakan), yaratıcı tanrı Brahma‟nın iki formunu temsil ediyor; sağa dönük şekilde, evrenin evrimini temsil ediyor. Sola dönük şekilde ise evrenin içe dönüşünü temsil ediyor. Ayrıca tüm dört yöne işaret ettiğinden (kuzey, güney, doğu, batı) kararlılığı ve sabitliği de temsil ediyor. Onun güneş sembolü olarak kullanılması ilk kez tanrı Surya‟nın temsilinde görülür. Svastika tüm Hindular tarafından aşırı derecede kutsal ve uğurlu olarak düşünülüyor ve düzenli olarak Hint kültürüne ait eşyaları dekore etmek amacıyla kullanılır.


Hindu Tapınağının giriş kapısında bulunan svastika motifi


Hindular (ve Caynalar) muhasebe defterlerinin ilk sayfalarına, kapı eşiklerine, kapılarına ve tanrılarına sundukları nesnelerin üzerine gamalı haç işareti koyarlar


Budizm’de Svastika

Doğu'daki kültürlerde, swastika Buda'nın bir sembolüdür. Çin'de ise sonsuzluğu ve evren düşüncelerini ifade etmektedir. Swastika, Çince wan ve Sanskritçe de ise srivatsa olarak bilinir. Swastika Buda'nın Sembolüdür. Swastikalar genellikle Asya'daki küçük ya da büyük tüm Buda heykellerinin üzerinde bulunur.[  Hong Kong'un Lantau adasında bronzdan büyük Buda heykeli 1993 yılında tamamlandı ve yüksekliği 35 metrenin üzerindedir. Gamalı haç sembolü aynı zamanda Buda Okulunun Falun Gong uygulamasında 1992'de ortaya çıkmıştır.


Bir Budist Tapınağına ait Svastika motifi


Hristiyanlıkta Svastika

Hıristiyanlıkta svastika haçın çengelli versiyonu olarak düşünülür. İnsanın ölüme karşı zaferini sembolize eder. Bazı Romanesk ve Gotik çağlarda inşa edilen Hristiyan kiliselerinde önceki Roma süsleri etkisiyle bu forma rastlanır,Bulgaria - Sunny Beach Nesebar merkez Svastikalar çoğunlukla 12. yüzyıldan kalma Ukrayna Kiev‟ de bulunan St. Sophia kilisesinin mozağinde sergilenir. Ayrıca bunlar St. Ambrosse Bazilikasında bir mezarda süsleme motifi olarak kullanılmıştır.


İslamiyette Svastika

Svastika sembolü, İslam Sanatlarında da görülmektedir. Özellikle Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde halı kilim motiflerinde ayrıca süsleme resimlerinde ve hat sanatında kullanılmıştır. İslam sanatında süsleme resimlerinde desen ve motif olarak kullanılmıştır. İran'daki Cuma Camii ile ve Lübnan'daki Tiripoli de Taynal camilerinin her ikisinde de svastika motifleri vardır.
Kazakistan'ın Türkistan kentinde bulunan Ahmet Yesevi (1093-1156) Türbesi, ana kapının sağ tarafında değişik tasvir edilmiş bir svastika, ana kapının sol tarafında ise yaygın olarak bilinen haliyle bir svastika bulunmaktadır.

Ön-Türkler  ve Türkiye’de Svastika

Svastika, pek çok dünya medeniyetinde olduğu gibi Ön-Türkler tarafından da kullanılmıştır. Türk kültüründeki ismi oz damgasıdır. Bu damga Ön-Türklerde Ozlaşarak Tanrıya erişmeyi temsil etmektedir. Oz damgası, öbür dünyaya geçerek orada şekil değiştirerek (metamorfoz) yeniden oluşum şeklindeki düşünceyi kapsar.

Mevlevi ve Bektaşilerde, insanların grup halinde eksenleri etrafında dönerek “göğe” yükselme inancı yaygındır.
Saz şairleri de sazları ile canları ozlaştırır. Tanrıya eriştirirler. Bu nedenle saz şairlerine ozan denilmektedir. Ozlaşma kavramının, ateş kültünden geldiği düşünülmektedir. Bu kavram, güneş kültüne ait kutsama töreninde de görülmektedir.

Bir güneş sembolü olan Oz Damgası/Svastika’nın sözcük anlamı kendi kendine var olandır. Ön-Türklerde kullanılan “OZ” diye okunan damganın nerede, ne zaman ortaya çıktığı kesin bilinmese de çoğunlukla “svastika” olarak isimlendirilmiştir. Svastika, kelimesi Hintçe olup, “Si” (iyi) ve “As” (olmak) kelimelerinden oluşmaktadır. Bu şekliyle kelime “mutluluk” ve “hayal” anlamlarına gelir.

Dört yöne salınmış kollarıyla Dış Oğuz tarafından dünyanın dört bir yanına yayıldığını belirtir ve tüm evreni simgeler.

Bu sembole ait bulgular İndus Vadisi Medeniyeti’ne kadar uzanmaktadır. Özellikle Harappa’da yapılan kazılarda ve Medeniyete ait mühürlerdeki kabartmalarda oldukça sık rastlanmıştır. Uğur şans getirmesi için kullanılan bir semboldür. Panini’nin ünlü gramer çalışması Ashtadhyayi’nin 8. bölümünde de Svastika’nın adı geçmektedir. Son yıllara kadar kökeninin Arilere dayandığı düşünülmekteydi, fakat son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, kökeninin Ön-Türk kültürüne dayandığını ve onlar vasıtası ile dünyanın değişik yörelerine yayıldığı yönünde önemli bilgi ve belgeler ortaya koyulmuştur.

Anadolu'da tarih öncesi çağlara ait bulunan ve dünyanın da bu dönemlere ait bilgilere ulaşması açısından gözbebeği olmuş, Konya'da bulunan Çatalhöyük'te yapılan kazılardan elde edilen M.Ö. 7500 yıllarında Cilalı Taş ve Bakır Devrine ait taş tabletlerde ve ev gereçlerinin bir kısmında svastika sembolü kullanılmıştır.

Nasyonal Sosyalizmde Svastika

Gamalı haç, I. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi ve hükümeti tarafından amblem olarak kullanılmıştır. Nasyonal sosyalistlerin (Naziler) kullanmış olduğu gamalı haçın adı Almancada Hakenkreuz'dur. Daha sonra Nazi Almanyası'nın bayrağında da kullanılmıştır. Svastikanın bu anlamda kullanımı 1945'te Nazi Almanyası'nın yenilmesi ile birlikte sona ermiştir ve bazı ülkelerde svastika kullanımı suçtur. Günümüzde bazı neo-Nazi gruplar svastika kullanmaya devam etmektedirler.



Çarkıfelek (Swastika) YEDİHANLAR (Büyükayı) KUTUP YILDIZI Büyükayı takımyıldızı, yani yedi hanlar, Türk kozmoloji düşüncesinde Ay ve Güneş diskini taşıyan iki atın çektiği at arabası, veya 7 kurdun çektiği bir arabaya benzetilir ve kutup yıldızının etrafında dönerek, mevsimleri meydana getirdiğine inanılırdı. Yitiken Burcu da denen bu takımyıldız gök tanrının arabası olarak düşünülürdü. Güneş ve Ayda birer araba sürücüsüydü. Kağan soyundan kimselerin ruhunun Büyükayı takımyıldızına yani gök tanrının makamı sayılan kutup yıldızına uçtuğu varsayılırdı. Petrogliflerde gök çarkı yani svastika olarak bilinen sembol ve iki atın çektiği tekerlekli arabalar bu takımyıldız ile bağlantılıdır.


Kırgızistan Saymalıtaş Petroglifi MÖ 2000 yıllarına ait olduğu tahmin edilmektedir.


Göktürk Devletine ait 552-724 yılları arasında Göktürk parası ve Oğuz Aşar Boyu Tamgası


502-550 yılları arasında Hunlar,552-648 yılları arasında Göktürkler,1032-1210 yılları arasında Karahanlılar Devletinin yönetiminde olan Kaşgar şehrine ait Kaşgar Türk Kilimi


Sivas Karlı köyünde bulunan ve 1200'lü yıllardan kaldığı söylenen bu çeşme üzerinde, neredeyse tüm kadim Türk bölgelerinde rastladığımız OZ Tamgasına rastlıyoruz.


Kazakistan’ın Türkistan şehrinde1389 yılında yaptırılan Hoca Ahmet Yesevi türbesi.



Özbekistan’ın Semerkant şehrinde 14.-15.yy’dan kalma Şah-ı Zinde külliyesinde bulunan çini çarkıfelek simgesi ve Şah-ı Zinde külliyesi çarkıfelek motifi


Mimarsinanın 1574 yılında yapmış olduğu Edine Selimiye cami çarkıfelek (swastika) motifi

Çarkıfelek İkonografisi, Evrenin bir çivi ile göğe sabitlenmiş, Demir Kazık yani Kutup Yıldızı etrafındaki dönüşünün Simgesel anlatımıdır. Bu kadim İkonografi her ne kadar bilim adamları tarafından Aryan Hint-Avrupa kökenli Halklara mal edilmeye çalışılsa da, en eski örneklerine Orta Asya ve Çin kültüründe de rastlanır.

OZ Tamgasının (çarkıfelek) en eski örneğini,kadim bir Türk bölgesi olan ve en az 15 bin senelik  (yukarıda paylaşmış olduğum) “Saymalıtaş” bölgesindeki kaya resimlerinde görüyoruz.  Göktürkler,Karahanlılar ve Osmanlı Devleti gibi birçok Türk devletinde çarkıfelek( swastika) rastlamak mümkündür…


Saygılarımla


Kaynakça

1 - www.wikipedia.org

2 - www.onturk.org

3 - www.turkkozmology.blogspot.com.tr

4 - www.edirnetarihi.com

5 - www.turktakvim.com

6 - www.haberimix.com

7 - www.uqusturk.blogspot.com.tr

8 - www.bilinmeyenturktarihi.com

Görmek, varlığın yükselişidir.


Aralık 28, 2014, 05:18:50 ös
Yanıtla #1
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay


Kimi zaman bizim bildiklerimiz kısır kalabiliyor, yanlış olabiliyor. Her şeyi tam ve kesinlikle doğru olarak bildiğimize ilişki bir iddiamız yok.

Swastika ve Gamalı Haç konusu, bu Forumda daha önce başka başlıklar altında güdeme gelmişti. Ancak amaç doğrudan bu olmadığı için yüzeysel olarak geçilmişti. Bu kadar zengin bir anlatım söz konusu olmamıştı.

Bu bağlamda, öğrenmek amaçlı sorularım var:

1- Swastika ile eş anlamlı olmak üzere Çarkıfelek sözcüğünün kullanılması doğru oluyor mu? Dilimizde Çarkıfelek dendiğinde, bu Swastika'yı mı anlatır?

2- Özgün Swastika, yüzey geometrik çizimi bakımından a) sola yani saatin tersi yöne mi, yoksa b) sağa yani saatin dönüş yönüne mi bakar? Yoksa her ikisi de geçerli mi?

3- Bunlardan (a) seçeneğine Gamalı Haç denilebilir mi?

4-Antik Doğu değerlendirmelerinde, dört öğe yerine beş öğe ilkesinin de bulunduğunu biliyoruz. Swastika'nın bunu yansıtan tarzları da olacaktı, değil mi?

5- Her tür noksan (boşluklu) kareli ve kare dönemeçli labirentimsi figürü Swastika ile bağdaştırmak doğru olur mu?
   
 
ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


Aralık 28, 2014, 07:21:01 ös
Yanıtla #2
  • Mason
  • Aktif Uye
  • *
  • İleti: 512
  • Cinsiyet: Bay

Aslında bu simge için sadece svastika veya çarkıfelek demek doğru olmaz.Gök Çarkı kelimesinden türemesinden dolayı her ne kadar çarkıfelek olarak adlandırılsa da eski Türk (islamiyetten önceki) oz tamgası ve gök çarkı olarak geçmektedir.Sembolü oz tamgası olarak incelediğimizde dini inanç üzerine, gök çarkı olarak incelediğimizde astrolojik bir anlam taşıdığı görülmektedir. Aynı zamanda Türk- Yenisey alfabesinde "Z" sesinin karşılığıdır.

İlginçtir ki ön Türklerden kaldığı bilinen bu sembol hristiyanlikta kullanılması ve benzerlik olması nedeniyle Selçuklu döneminde kanca veya çengel olarak adlandirilmistir.

Ozlaşma kavramının ateş kültünden geldiği düşünülmektedir.Bu bağlamda ozlaşarak/yanarak Tanrıya ulaşma fikri Mevlana,Yunus Emre ve Hoca Ahmed Yesevi'nin temel felsefesi idi.

Selçuklu döneminde ise anlam bakımından bu sembolun değişikliğe uğradığını (islamiyetin etkisiyle) söylemek yanlış olmaz. İslam inancına göre ise bu sembol insanin dort koluyla esaretten kurtulup tevhid inancına, tek tanriciliğa ulaşmayı temsil eden dört temel misyonu (hac,oruc,zekat,namaz) temsil etmektedir.

Bu nedenle hem isimlendirme olarak hem de anlam olarak farklılıklar bulunmaktadır. Yine bu sembollerin kendi içerisinde ayrı ayrı incelenip,adlandırılması daha doğru olur.
Haliyle semboldeki farklılıklarından (cizimden dolayi) belirli nedenleri olmaktadır. Mesela hristiyanlara benzememek için boşluk bırakmama veya dönüş yönü olarak aslına göre ters bir çizim yapma gibi. .

En kısa ve uygun zamanda konuya dönmek dileğiyle. Saygılarımla
Görmek, varlığın yükselişidir.


Aralık 29, 2014, 02:15:25 ös
Yanıtla #3
  • Mason
  • Aktif Uye
  • *
  • İleti: 512
  • Cinsiyet: Bay

Daha önce aktarmış olduğum gibi bu sembolü tek bir isim altında değerlendirmek, yorumlamak doğru olmaz.

Çizim yönü ve şekil itibarı ile hangi kültüre ait svastika incelenecekse bu yönde değerlendirme yapmak yine en doğru olanı olacaktır. Kimi kültürlerde her iki çizim (saat yönüne ve tersine) kullanıldığı görülmektedir.

Oz tamgası olarak bahsettiğimiz svastika boşluksuz yalin bir halde,islamiyetten sonra ise biraz daha labirentimsi bir şekilde görülmektedir. Budizmde kullanılan svastika sembolunde ise çark olarak adlandırdığım bölümler arasında ise noktalar görülmektedir...

Konu hakkında bilgisi olup hem düzeltme yapılacak bir husus var ise hem de eksik kalan bölüm var ise yapacağınız paylasımlar için teşekkür ederim.

Sn.ADAM'In 4.sorusunun cevabı hakkında bir bilgim olmaması nedeniyle yorumlamak doğru olmaz,bilgi verebilecekler var ise konunun eksik kalmamasi adına yararli olacaktır.

Saygılarımla

Görmek, varlığın yükselişidir.


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
1 Yanıt
4796 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 14, 2011, 12:57:00 öö
Gönderen: abezethibou
1 Yanıt
4112 Gösterim
Son Gönderilen: Eylül 21, 2012, 12:15:10 ös
Gönderen: ADAM
1 Yanıt
2922 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 27, 2017, 09:31:20 ös
Gönderen: Tık-Tik-Tak
0 Yanıt
2004 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 12, 2014, 08:09:15 öö
Gönderen: edebiyat_ogr
7 Yanıt
13100 Gösterim
Son Gönderilen: Aralık 29, 2014, 02:27:23 ös
Gönderen: mbulut
6 Yanıt
7645 Gösterim
Son Gönderilen: Mayıs 06, 2017, 08:57:21 ös
Gönderen: ADAM
1 Yanıt
4778 Gösterim
Son Gönderilen: Aralık 31, 2014, 04:18:59 öö
Gönderen: Kajmeran
8 Yanıt
18702 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 03, 2022, 01:17:03 ös
Gönderen: Mandıra Filozofu
2 Yanıt
6641 Gösterim
Son Gönderilen: Aralık 31, 2014, 09:41:19 öö
Gönderen: mbulut
3 Yanıt
8395 Gösterim
Son Gönderilen: Ağustos 07, 2015, 11:18:51 öö
Gönderen: Samuray