Türkçede Zaman Kayması

[edebiyat_ogr]

              Geleneksel bağlamda ele alınmış olan dil bilgisi kitaplarına baktığımızda ''Zaman Kayması'' konusunu görürüz. ''Eylem'' konusunun incelendiği her kitapta bahsedeceğim konuyla da alakalı birkaç cümle görürsünüz. Biz acaba ne zaman şuursuzlaştık ve dilimizdeki zamanları kaydırdık? Sizce biz bu kadar şuursuz muyuz? Bana göre biz şuursuz değiliz. Çünkü Türkçede zaman kayması diye bir şey yok.

              Ad İşletimi Üzerine Birkaç Söz başlıklı yazımda dilin bir bilim olduğunu ama bu bilimin ilerlemediğini yazmıştım. Tıp, fizik, kimya vs. gibi bilimler ilerliyor, Türk dili yerinde sayıyor. 1960'larda yazılmış temel eser olarak kabul edilen bir gramer kitabında yazılanları aktarıp dönderip öğrencilere anlatıyoruz. Oysaki dil bir bilimdir ve ilerler.

              Zaman kayması konusuna gelecek olursak, bu konuyla alakalı  öncelikle birkaç örnek vermek istiyorum:

               Amcam, önümüzdeki hafta Almanya'dan geliyor.
             
               İki dakika içinde burada olur.

 cümlelerine geleneksel bağlamda bakacak olursak her iki cümlede de zaman kayması mevcuttur. Yine geleneksel bağlamda bu cümlelerin doğrusu;

              Amcam, önümüzdeki hafta Almanya'dan gelecek.
              İki dakika içinde burada olacak.

              Peki bu sınırlama niye? Cümleleri ilk yazdığım şekliyle söylediğimizde alıcı ile verici arasında iletişim gerçekleşmiyor mu? Bence iletişim son derece güzel bir şekilde gerçekleşiyor. Zaman ekleri, birbirlerinin yerine kullanılabilir. Elbette her zaman eki için bu durum söz konusu değildir. Bu cümleleri okulda inceliyor olsam cümleler hakkında  şöyle demeyi doğru bulurum:

             ''Amcam, önümüzdeki hafta Almanya'dan geliyor, cümlesindeki -yor eki, şimdiki zaman ekidir ama bu cümlede ''gelecek zaman eki'' olarak kullanıma çıkmıştır.'' Bana göre bunu söylemekte bir sakınca yok. Müfredatta buna değinilmelidir. Ek illa gelecek zaman ekidir, demiyorum. Demek istediğim sadece şekille değil, anlamla da birtakım şeylerin derinliklerine girilmelidir.