Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: RİTLERİN ÖYKÜSÜ - 8  (Okunma sayısı 3059 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Ekim 26, 2009, 08:06:56 öö
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay



ESKİ VE KABUL EDİLMİŞ İSKOÇ RİTİ


1758 yılında Fransa’da kurulmuş, hayli yaygınlaşma olanağını bulmuş ve “Ekosizm” olarak da anılan İskoç Masonluğu’nun en önde gelen uygulama sistemlerinden biri olan Yetkinleşme Riti’nin derecelerinin sayısının artırılması, yönetim şeklinin de bazı değişikliklere uğratılması sonucunda, 1786 yılında yerini Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Rîti’ne bıraktığı benimsenir.

Bu ritin kuruluş tarihi aslında tartışmalıdır. Ancak onu sonraya bırakalım.

Bu rit, Osmanlıcada “Kadim ve Makbûl İskoç Riti”, Fransızcada “Rite Ecossais Ancien et Accepté”, İngilizcede “Ancient and Accepted Scottish Rite”, Almanca’a “Alter- und Angenommener Schottisher Ritus” olarak geçer.

3 simgesel, 27 fılozofik ve 3 yönetimsel olmak üzere toplam 33 dereceden oluşacak şekilde düzenlenmiştir.

Ritin simgesel dereceleri öncelikle Hermetizme dayanır; filozofik derecelerinde ise, insanlığın tarih boyunca etkilenmiş olduğu görüş ve inanışlar incelenir.

Bu ritin diğer mason ritleriyle karşılaştırıldığında çok önemli olan farklarından biri, ritüel ve çalışma sistemindeki esnekliktir. Bir diğeri, ritin herhangi bir merkezi otoritesi olmayıp, uygulanmakta olduğu her ülkede, o ülkedeki düzenini ve yönetimini sağlayan bir süprem konsey kurulabilmesidir. Her yüksek konsey, Ekosizmin temel ilkelerine, ritin anayasasına ve Masonluğun özüne bağlı kalarak aykırı düşmemek koşuluyla, kendi ritüellerini ve çalışma sistemini, kendi olanaklarına ve çevre koşullarına uygun olacak şekilde ayarlayabilmektedir.

Bu ritin neden hem “eski” hem de “kabul edilmiş” olduğu, hemen akla gelebilen bir sorudur. Aslında bu rit “Kabul Edilmiş Eski İskoç Riti” olarak da anılabilir. Nitekim 18. yüzyıl sonlarına yani ilk kurulduğu sıralara ilişkin olduğu benimsenen bazı belgelerde adı Latince “Antıquus Scoticus Ritus Acceptus” olarak geçer. Dolayısıyla bu rit, 1738 yılında Andrew Michael Ramsay tarafından kurulmuş olan Eski İskoç Riti’nin sürdürülüşü olma savunusundadır. Fakat bu eski rite olduğunca bağlı kalınmamış, sonradan geliştirilen ilke ve öğretiler “kabul edilmiş”, böylelikle ritin bütünlenmesi sağlanmıştır.

Bazı masonik literatürde bu ritin yalnızca İSKOÇ RİTİ olarak anıldığı da görülebilir. Ancak “İskoç Riti” teriminin çok genel bir kavramı tanıtladığını gözden uzak tutmamak gerekir. Örneğin, kimine göre 1770’te kimine göre ise 1818 de Belçika’da kurulmuş olan Primitif İskoç Riti’nden (Rite Ecossais primitif) söz edilebilir. Üstelik bu rit, gerek derecelerinin sayısı gerekse bunların kapsamı bakımından Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’ne pek benzer. 19. yüzyıl ortalarında uygulanma alanını yitirmiştir.

Prusya Kralı 2. Friedrich’in (Büyük Frederik), Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin 1786 tarihli anayasası’nın hazırlanmasında, böylelikle Yetkinleşme Riti’nin yerini almasında önemli katkısı olduğu benimsenir. Hatta bazı masonik kaynaklarda, tam ölümü sırasında bu ritin uygulamaya girmesi için bir krallık buyruğu yayımlamış olan 2. Friedrich’in, bu anayasayı da doğrudan kendisinin hazırlamış olduğu bile ileri sürülür.

Bazı masonik kaynaklara göre ise bu ritin, Yetkinleşme Riti’ni izleyen asıl oluşumu Avrupa’da değil, Amerika’da gerçekleşmiştir. Şimdi bu görüşün dayandığı tarihsel oluşumların öyküsüne değinelim:

Fransa’da Yetkinleşme Riti’nin kurulmasından kısa bir süre sonra, Stephen (Etienne) Morin adlı bir masona, bu riti Amerika kıtasında örgütlemek ve yayılmasını sağlamak üzere, bir patent ve olağanüstü yetkiler verilmişti. 1761 yılında Stephen Morin, Yetkinleşme Riti’nin 25 derecesini Antiller’e ulaştırdı; fakat Amerika’ya gitmeyerek orada kaldı. Amerika’da bu işi sürdürmek üzere de John Mitchell ve Alexandre François Auguste Grasse-Tilly adlı kişilere yetkisini devretti.

Ritin uygulamaları Amerika Birleşik Devletleri’ne geçtiğinde, Amerikalı masonlar derecelerin sayısını yetersiz buldu. 1783 yılında Güney Carolina eyaletinde derecelerin sayısı 33’e çıkarıldı. 33 dereceli sistemin Avrupa’da benimsenmesi bundan sonra oldu. Nitekim Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin ilk yüksek konseyi de 1801 yılında bu eyaletin Charleston kentinde kuruldu. Bu sıralarda Büyük Fransız Devrimi’nden ötürü Amerika’ya kaçmış aristokratlardan biri olan Grasse-Tilly, bu ilk yüksek konseyin başkanı oldu. Sonra bunu John Mitchell’e devretti ve oradan aldığı yetkiyle Fransa’ya gelerek 1804 yılında Fransa Yüksek Konseyi’ni kurdu.

Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin bu ilk dönemlerine ilişkin olmak üzere anlatılanlar, ancak kısmen belgelenmiş olduğundan kısmen de varsayımlara dayanıyor. Nitekim bu ritin 1786 yılında kurulmuş olduğunu gösteren belgenin aslı değil de birtakım masonlarca çıkarılmış olduğu ileri sürülen kopyası, ancak 1830’lu yıllarda ortaya konuldu. Bu belgenin özgün olmayıp, sonradan düzenlenmiş bulunduğuna ilişkin iddialar da vardır. Öne sürülen en önemli iki delil ise şöyledir:

a) Prusya Kralı 2. Friedrich, 1786 yılında ölüm döşeğindedir. Ayrıca İngiliz Masonluğu’na eğilimli olduğundan İskoç Masonluğu’nun yeni bir örgütünü yönlendirmiş olamaz;

b) Bu ritin anayasasında her ülkede sadece bir, Amerika’da ise iki yüksek konsey kurulabileceği yazılıdır. Oysa 1786 tarihinde Amerika’da böyle bir örgütlenme tasarlanmış olamaz. Bu ancak Amerika’da bambaşka nedenlerden ötürü 1813 yılında ikinci yüksek konseyin ortaya çıkışından sonra ve mevcut duruma göre düzenlenmiş bir kural olabilir.

Ancak bu görüşler, ritin ilk yüksek konseyinin 1801 yılında Amerika’da, ikincisinin ise 1804 yılında Fransa’da kurulmuş olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.

Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti, gerek Amerika gerek Avrupa’da hızla gelişip yaygınlaşırken, İngiltere’de bölünmüş durumda olan mason kuruluşları arasında uyuşma sağlanmış, 1813 yılında İngiltere Birleşik Büyük Locası kurulmuştu. Bu birleşme olayı, Amerika’da da simgesel derecelerde çalışmakta olan mason obediyanslarının birbirlerine yaklaşmalarına neden oldu; Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin üzerinde ise bir ters etki yarattı. Öyle ki, ritin bu ülkedeki yüksek konseyi parçalandı ve Boston’da ikinci bir yüksek konsey daha kuruldu. Bundan sonra, ilk kurulan yüksek konsey “Güney Jürisdiksiyonu” (Southern Jurisdiction), ikincisi “Kuzey Jürisdiksiyonu” (Northern Jurisdiction) olarak anılır oldu.

Amerika Birleşik Devletleri’nde bu iki jürisdiksiyon, önceleri sözcüğün anlamına uygun bir şekilde kuzey ve güney eyaletlerini paylaştılar. Daha sonra ise bu bölgesel paylaşma olgusu yürümedi ve her iki jürısdiksiyon da her eyalette kendi örgütlenmesini oluşturmaya girişti.

Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti, diğer ülkelerinde de büyük bir hızla yayıldı. Öylesine ki, 1845 yılında İngiltere’de bile bu ritin bir yüksek konseyi kuruldu. Hayretle karşılanabilecek bir olgu, İsviçre Yüksek Konseyi’nin 1872’de, özellikle de Almanya Yüksek Konseyi’nin ancak 1930’da kurulabilmiş olmasıdır.

Avrupa’da 18. yüzyıldan kalma birçok mason riti bulunduğu ve yenilerinin kurulması sürdüğü için, Amerika’da Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti çok daha rahat bir gelişme gösterebildi. Ancak bu arada Amerika’da ortaya çıkan “Cerneauizm” adlı bir masonik sistem, özellikle Kuzey Jürisdiksiyonu’nun başına hayli dert açtı. 1806 yılında daha Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti yeterince yaygınlaşmamış olduğu için, Küba’da Joseph Cerneau’ya oradaki Royal Sır Prensleri Konseyi tarafından, Yetkinleşme Riti’ni Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzey eyaletlerinde örgütlemek üzere bir patent verilmişti. Cerneau New York’a geldiğinde, bu ritin yerini Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin aldığını, Royal Sır Yüce Prensi derecesinin de 32. derece olduğunu görünce; kendisini bu rıtin 32. derecesini daha önceden almış bir mason sayarak, “Pek Güçlü Egemen Büyük Konsistuvar” (Most Puissant Souvereign Grand Cansistory) adlı bir masonik örgüt kurdu. Hemen ardından kendisini “Egemen Büyük Genel Denetici” yani 33. derecenin başkanı olarak ilan etti. Aynı çevrede ritin Kuzey Jürisdiksiyonu Yüksek Konseyi kurulunca, bir otorite karmaşası doğdu. Cerneau 1827’de Fransa’ya gitti ve bir daha geri dönmedi fakat ardında bırakmış olduğu karışıklığın giderilebilmesi 19. yüzyıl sonlarını buldu.

Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin tarihçesindeki en önemli olay, 1875 yılında İsviçre’nin Lausanne kentinde bir yüksek konseyler kongresi toplanması oldu. Bu kongrede, ritin 1786 tarihli olduğu benimsenen anayasası yeniden gözden geçirilerek üzerinde bazı düzeltmeler, değişiklikler ve çağdaş uyarlamalar yapıldı. Ritin benimsediği temel masonik ilkeler, “Lozan İlkeler Bildirgesi” adıyla anılan bir uluslararası duyuru ile yayınlandı. Ancak tüm yüksek konseyler bu bildirgeyi imzalamadı. Böylece bu kongre, ritin yüksek konseyleri arasında hem görüş birliğini hem görüş ayrılıklarını ortaya koymuş oldu.

Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti yüksek konseyleri, bundan sonra da sık sık düzenledikleri kongrelerde bir araya geldiler. Ancak bunların hiçbiri 1875 tarihli ilk kongre gibi önemli kararların alınmasına sahne olmadı.

Günümüzde varlığını sürdüren en güçlü ve en yaygın ritlerden biri olan bu ritin yüksek konseyleri arasındaki uzlaşmazlık süregitmektedir. Bu durum, genel olarak Masonluğun dünya çapındaki bölünmelere neden olan uyuşmazlık konularından kaynaklanmaktadır. Ritin derece unvanları ve yönetim şekli her yerde aynıdır ama temel ilkelerdeki uyuşmazlıklar nedeniyle, uygulanmakta olan ritüellerin kapsamları büyük farklılıklar gösterebilmektedir.

ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
0 Yanıt
5849 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 18, 2009, 05:18:17 ös
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3145 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 19, 2009, 08:33:06 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3234 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 20, 2009, 01:47:53 ös
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3723 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 21, 2009, 09:18:14 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3762 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 22, 2009, 07:53:39 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3465 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 23, 2009, 08:33:14 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3063 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 24, 2009, 09:14:47 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3115 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 25, 2009, 08:57:21 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3291 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 27, 2009, 07:25:05 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
2665 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 28, 2009, 07:35:14 öö
Gönderen: ADAM