Sayın asimov, yeni bir şey eklememiş. Ama ben daha önce Hançerlioğlu'nun Felsefe Sözlüğü'nde bulamadığım dogmatizmi buldum. Sayın ADAM, inakçılık maddesinde bulabileceğimi söyledi. Ben de bu sayede buldum. Ve aynen aktarıyorum:
İNAK. (Os. Nas, Fr. Dogme, İng, İt., Dogma). Her türlü inceleme ve eleştirmenin dışında tutulan ve değişmez olduğu varsayılan kavram… Bkz: İnakçılık.
İNAKÇILIK. (Os. Nassiyye, Fr. Dogmatisme, Al. Dogmatismus, İng. Dogmatism, İt. Dogmatismo). Din ya da yetkelerce ileri sürülen düşünce ve ilkeleri kanıt aramaksızın, incelemeksizin ve eleştirmeksizin bilgi sayan anlayış… Temelde skolastik bir anlayıştır, günümüzde değişme ve gelişmeyi yadsıyan öğretileri ve anlayışı adlandırır. Özellikle metafizik öğretilerim tümü inakçı (dogmatik) öğretilerdir. Deney alanının dışında kalan bütün savlar inakçı olmak zorundadır. Bu zorunluluk Tanrı sözünden başlayıp Aristoteles’in sözüne kadar genelleşmiştir. Örneğin ortaçağ Hıristiyan kültüründe herhangi bir kuralın gerçek sayılması için Aristoteles’in söylemiş olması yeter sayılıyordu. İnakçılığın zorunlu sonucu zorbalıktır. Deneylerle tanıtlanamayan kurallar, engizisyon işkenceleriyle tanıtlanmaya çalışılmıştır. İnakçılık, suçlu olmayanın ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına kadar varmıştır. Bundan da ateşe atılınca yanan kişinin suçlu olduğu sonucu çıkarılmıştır. İnak’ın inan’dan farkı, inan’ın asla tanıtlanamayacak olanı kabul etmesine karşılık, inak’ın herhangi bir yetkeye bağlanan bir veriyi tanıtlanmış olarak kabul etmesidir. Örneğin ortaçağ skolastiğinde herhangi bir sözü Aristoteles’in söylemiş olduğunu tanıtlamak, o sözün doğruluğunu tanıtlamak demekti. Herhangi bir sistemde değişmez formüller düşlemek, bir düşüncenin tartışmasız kabulünü istemek, bilginin bağımlılığını göz önüne almaksızın her zaman ve her yerde geçerli saltık bilgiler olduğunu ileri sürmek inakçılıktır. Bkz. İnak, Metafizik, Skolastik, İnan, İnancılık, Eytişimsel Özdekçilik, Marksçılık.
Belki konudaki kavram karmaşasını bir nebze önler. Tabi ki buraya Hançerlioğlu ne dese doğrudur mantığıyla bu yazıyı koymadım. Ama bilmediklerimizi biliyor olamaz mı? Felsefe alanında yetkin bu ismin dogmatizm tanımını paylaşmamak olmazdı.
Tekrardan sayın ADAM'a teşekkürler.
Saygılarımla.