Benim Masonluğun doğuşuyla bağlantılı olarak yazdıklarımı okumuş olanlar, her ne kadar masonik yazında geleneksel olarak günümüzdeki (spekülatif) masonluğun geçmişteki inşaatçı (operatif) masonluktan doğduğu ve bir bakıma onun devamı olduğu ileri sürülüyorsa da benim buna karşı çıktığımı, işin aslının astarının bambaşka olduğunu ileri sürdüğümü bilir.
Ben kim oluyorum da böyle bir ileri sürüşte bulunuyorum?...
Buna benim vereceğim bir yanıt yok. Daha doğrusu bu forumda zaman zaman ortaya atılan bir tür suçlama ya da yetkisizleştirme tarsı içeren böyle bir deyişe yanıt vermek gerekmiyor. Kimse benim dediğime inanmak zorunda değil. İsteyen araştırır ve neyin doğru neyin yanlış olduğunu bulur. Üstelik şunu da ekleyeyim: Ben bu ortaya koymuş olduğum tezde yalnız başıma değilim. Ancak burada kitaplardan ve kişilerden söz edecek de değilim. İsteyen, meraklı olan, araştırır ve bulur.
Bütün bunların şu “decurio” sözcüğüyle ne ilgisi var?
İlgisi şu:
Decurio, Mason Sözlüğü’nde de belirtilmiş olduğu üzere bir Roma kolejinde üstadın (ustanın) yardımcısı. Kolejlerdeki decurio, bir bakıma çağdaş Masonluktaki “nazır”ın karşılığı oluyor. Her kolejde iki decurio bulunurmuş. Günümüzde de her locada iki nazır var. Kolej iki gruba bölünür, bunlardan biri doğrudan işleri yürütür, diğeri de eğitim görecek ve yetiştirilecek kişilerden oluşurmuş. Gerçi günümüzdeki Masonlukta böyle bir ayırım yok ama Operatif Masonluk denilen dönemdeki localarda böyle bir görevlilik de yok. Bu sonradan, Spekülatif Masonluk kurulurken oluşturulmuş.
Zaten işte o sonradan, Spekülatif Masonluk kurulurken yapılmış oluşturmalar, bu kurumun örgütsel bakımdan bile Operatif Masonluğa ancak benzediğini fakat aynısı olmadığı gibi geleneklerini de aynen korumayıp, gelecekte gelenekselleşmek üzere kendi kural ve yöntemlerini oluşturmaya giriştiğini gösteriyor.
Spekülatif denilen Çağdaş Masonluk, örgütlenme düzeninde Roma kolejlerinden de esinlenmiş. Nitekim kolejlerde her decurio gruplardan birini yönetirmiş. Günümüzdeki Masonlukta ise, yönetsel bakımdan bir locadaki çıraklardan İkinci Nazır, kalfalardan da Birinci Nazır sorumludur.
Kolejlerde başka görevliler de varmış. Benzerleri bugünkü mason localarında var. İşte o benzerler Operatif Masonluk dönemindeki localarda yokmuş.
Her decurio, elbette başarılı çalışmalarının sonucunda bir gün “magister” olmayı hayal edermiş.
