Talmud Mantığı

[Kaan]

Talmud mantığının ve tartışmalarının özelliği, "kılı kırk yaran" mantık yürütme şeklidir. Musevi inancına göre Rab, Mûsa'ya Sion dağında yazılı buyrukların (Tevrat buyrukları) yanı sıra sözlü buyrukları (Talmud) da vermiştir... Talmud'un bir özelliğide mantık yürütmedir.

Talmud mantığını bir örnekle anlatan öykü:


Odessalı Yahudi bir bilgin aylarca uğraştıktan sonra Moskova'yı ziyaret iznini koparır. Trene biner ve boş bir koltuk bulur.

Bir sonraki durakta genç bir adam içeri girer ve yanına oturur. Bilgin delikanlıya bakar ve düşünür: "Bu genç, köylüye benzemiyor. Köylü değilse, o zaman muhtemelen bu semtten geliyordur. Bu semtten geliyorsa, Yahudi olmalı çünkü ne de olsa burası Yahudi mahallesi. Diğer yandan, eğer Yahudi ise, nereye gidiyor olabilir? Kendi mahallemden Moskova'ya seyahat izni alabilen tek kişi benim."

"Bir dakika... Moskova'nın hemen dışında, Samvet adlı küçük bir köy vardır. Oraya gitmek için özel bir izne gerek yoktur. İyi de, neden Samvet'e gitsin? Muhtemelen oradaki Yahudi ailelerden birini ziyaret edecek. İyi de, Samvet'te kaç tane Yahudi aile var? Sadece iki: Bernsteinlar ve Steinbergler. Bernsteinler korkunç bir ailedir. Dolayısıyla Steinbergler'i ziyaret ediyor olmalı. İyi de, neden gidiyor? Steinbergler'in sadece kız evlatları var. Belki onların damadıdır. O zaman hangi kızla evlendi?"

"Sara, Budapeşteli o hoş avukatla evlendi. Ester ise Zadomirli bir işadamıyla evlendi. O halde Sara'nın kocası olmalı. Demek ki adı, yanılmıyorsam, Alexander Kohen. Ama Budapeşte'den geliyorsa, oradaki Antisemitizm yüzünden soyadını değiştirmiş olmalı. Kohen'in Macarca karşılığı nedir? Kovacs. Ama soyadını değiştirmişse, o zaman özel bir statüye sahip olmalı. Ne olabilir? Üniversitede doktor."


Bilgin bu noktada delikanlıya döner ve "Nasılsınız Dr. Kovacs?" diye sorar.

"Teşekkür ederim efendim" diye cevap verir hayretler içindeki yolcu. "Ama adımı nereden biliyorsunuz?"

"Bu çok açık" der bilgin.