Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: YAHUDİ DİNİNİN (dolayısıyla Yahudilerin) ÖZET TARİHÇESİ  (Okunma sayısı 13138 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Mart 18, 2010, 04:46:22 ös
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay




   
Özet, çünkü bunun üzerinde başlı başına bir kitap yazılabilir. Ben burada bu tarihçenin sadece en önemli olaylarına değineceğim.    
   
   
   
   
Yahudi dininin ortaya çıkması, üç semavi dinde de önem verilen bir peygamberin yaşam öyküsüyle bağlantılıdır. Bu peygamber Yahudilerin Avraam Avinu, Hıristiyanların Abraham, Müslümanların ise İbrahim olarak adlandırdıkları kişidir.

Orta Çağda parşömen üzerine çizilmiş olan haritalarda Kudüs, dünyanın o zamanlar varsayılmış olan bütününün merkezinde gösterilir. Günümüzde olduğu gibi Orta Çağda da Kudüs, üç dinin birden kutsal kenti idi. Her üç dinde de Tanrı ile insanlar arasındaki bağı kuran çok önemli olayların geçtiği bir yer olarak nitelendirilir. Bu olaylardan ilki, Hz. İbrahim’in oğlu İshak’ı günümüzde üzerine altın bir kubbenin oturtulmuş bulunduğu kaya üstünde kurban etmeye hazırlanmasıdır. (İslâm’da farklı olarak bu oğul İzhak değil İsmail’dir) Yahudilerin adlandırdığı biçimi ile Avraam, İbranice “yüce baba” anlamına gelmektedir. Tevrat’ın Tekvin başlıklı ilk kitabına göre; Adem’den Nuh’a kadar 10, Nuh’tan Avraam’a kadar da 10 kuşak geçmiştir.
   
Ben burada İbrahim adını kullanayım daha iyi.
   
Mezopotamya’danın güneyinde ünlü Sümer kentlerinden Ur’dan gelme zengin bir göçebe olan İbrahim, önce babasının sağlığında Fırat Nehri boyunca kuzeye, sonradan Edessa denilen bölgede Harran’a göçmüştür. Daha, sonra da Tanrı’dan aldığı buyruk üzerine Şeria Nehri ile Akdeniz arasındaki, o tarihte Kenanlıların yaşamakta olduğu topraklara gitmiştir. Bunun tarihi yaklaşık M.Ö. 1800 yılına denk düşer.
   
Tevrat’ta belirtildiğine bu topraklar, tek Tanrı’ya inanmasının ödülü olarak İbrahim’e bağışlanmıştır. Onun soyundan çok kişinin buralarda yaşayacağı vaat edilmiştir.
   
Kimi zaman Kudüs ve çevresinin niçin “vaat edilmiş topraklar” (İslâm yazarların deyişiyle “arz-ı mev’ûd”) diye anıldığı sorulur. İşte bundan ötürü. Kimileri vaat delmiş toprakların çok daha sonraları Musa Mısır’dan çıkardığı kavmini oraya götürdüğü, kendilerine orada refah sağlayacağını söylediği için böyle anıldığını sanır ama o toprakların vaat edilmesi çok daha önceki bir tarihin ürünüdür.
   
Böylece Tanrı ile İbrahim arasında bir sözleşme (ahit) yapılmıştır. Bu ahdin mühürlenmesi için de, önce İbrahim, sonra da kavmindeki tüm erkekler sünnet edilecek, sünnet kuşaktan kuşağa sürecek, böylece İbrahim pek çok ulusun (halkın) babası olarak kabul görecektir.
   
Tanrı’nın bu bağlamda verdiği ilk söz şöyledir:

“Ve Abram doksan dokuz yaşındayken Rab Abram’a göründü; ve ona dedi: Ben kaadir Allahım; benim önümde yürü ve kâmil o. Ve ahdimi seninle benim aramda edeceğim, ve seni ziyadesiyle çoğaltacağım. …  birçok milletlerin babası olacaksın, ve artık adın Abram çağrılmayacak, fakat adın İbrahim (Avraam) olacak  …. Ve seni ziyadesiyle semereli kılacağım …. ve senden krallar çıkacaklar. … senle ve senden sona zürriyetinle benim aramda ahdimi nesillerince ebedî ahit olarak sabit kılacağım. … Kenan diyarını sana ve senden sonra zürriyetine ebedî mülk olarak vereceğim ve onların Allahı olacağım.” (Tekvin: 17, 1-8)

Tanrı, bu sözü İbrahim’in oğlu İshak’a da söyler:

“…. Baban İbrahim’e ettiğim yemini pekiştireceğim ve senin zürriyetini göklerin yıldızları gibi çoğaltacağım ve zürriyetine bütün bu memleketleri vereceğim...” (Tekvin 26: 3-4)
   
İbrahim’in karısı Sara’nın çocuğu olmaz. Kocasını Hacer (Agar) adlı Mısırlı cariyesinden çocuk sahibi olmaya ikna eder. Hacer, vakti geldiğinde İsmail adı verilen bir erkek çocuk doğurur.
   
Yıllar sonra, çadırının girişinde oturmakta olan İbrahim’e üç adam görünür. Ona, o sıralarda artık doksanını aşmış olan Sara’nın da bir çocuk doğuracağını söylerler. İbrahim buna gülüp geçer. Ancak bu kehanet doğru çıkar. Sara gebe kalır ve İshak adı verilen bir erkek çocuk da o doğurur. Bundan sonra da İbrahim’in mirasında İshak’a rakip olarak gördüğü İsmail’e cephe alır ve İbrahim’den, onunla annesini başka bir yere göndermesini ister.
   
Bu olayda Tanrı Sara’dan yana çıkar. Tanrı buyruklarına hep uyan İbrahim, yanlarına biraz ekmekle bir tulum su vererek, Hacer ile İsmail’i Beer-şeba çölüne yollar. Tulum boşaldığında Hacer, gözlerinin önünde susuzluktan ölmesine dayanamayacağı için, İsmail’i bir çalı dibine bırakmaya karar verir. Fakat Tanrı onu bir kuyuya yönlendirir ve ona oğlunun Arap çöllerinde büyük bir ulus kuracağını vaat eder. Kutsal Kitaplara göre, Arap ulusu İsmail’in soyundan gelmektedir. Sözü edilen kuyu da Mekke’de “zemzem” adlı kutsal suyun çıktığı kuyudur.
   
Tanrı İbrahim’i son bir sınamadan geçirir ve «Oğlunu, sevdiğin biricik oğlunu, İshak’ı sana söyleyeceğim dağların biri üzerinde, yakılan kurban olarak bana sun.» der. İbrahim hiç itiraz etmeden buyruğa yerine getirmeye girişir. İshak’ı, Moriah Dağı’ndaki, Tanrı’nın gösterdiği bir kayaya götürür. Bu derme çatma sunağa odun yerleştirir. Onu odun yığının üstüne yatırır. Tam bıçağına davrandığı anda durması emredilir: «Elini çocuğa uzatma ve ona bir şey yapma; çünkü şimdi bildim ki, sen Allah’tan korkuyorsun ve kendi biricik oğlunu benden esirgemedin ….. Madem ki bu şeyi yaptın ve biricik oğlunu esirgemedin, seni ziyadesiyle mübarek kılacağım, ve senin zürriyetini, göklerin yıldızları gibi, deniz kenarında olan kum gibi ziyadesiyle çoğaltacağım.....” (Tekvin 22: 12-16)
   
Tarihte İbrahim diye biri gerçekten yaşadı mı?... Günümüze gelininceye kadar bu soruya bilimsel bir yaklaşımla, kanıt göstererek yanıt verilememiştir. Tek kaynak, tek kanıt Kutsal Kitaplardır. Yahudilerin kendilerine göre bu tezi kanıtlayan bir soy ağacı bile vardır: Ne kadar güvenilir, bilinmez ama elbette inananların güveni tamdır.
   
İslâm kayıtlarına göre, İbrahim daha küçükken puthaneye girip putları kırmasıyla tanınmıştır. Putları kimin kırdığını soranlara «En büyük put öbürlerini kırdı.» demiş, «Put böyle bir şeyi yapabilir mi?» denilince de, «Bu kadarcık bir işi beceremiyorsa, ona niye tapıyorsunuz?» diye yanıt vermiş.
   
Yine İslâm kayıtlarına göre 99 yaşında iken sünnet olmuş.
   
Tevrat’a göre, 175 yaşında eceliyle ölmüş.
   
İbrahim sadece Yahudilerin peygamberi değildir. Kuran’ı Kerim’in tanıdığı 24 peygamberden biridir ve kendisine 10 sayfalık bir de kitap indirilmiştir. İslâm bilginleri bu kitaba “Suhuf”  (Sayfalar) adını vermiştir.
   
Bir de efsanesi vardır İbrahim’in Babil kulesini inşa ederek Tevrat’a göre Tanrı’nın buyrultusuna karşı çıkmış olan Kral Nemrut (Nimrod) onu ateşe attırarak yakmaya kalkışılmış ama İbrahim yanmamış. Altına atılan odun parçaları etrafa dağılarak bir göle düşmüş, balık şekline dönüşmüş. Günümüzde Urfa’daki ünlü balıklı göl işte böyle oluşmuş.
   
Yahudi kayıtlarına göre, İbrahim’in soyundan gelenler M.Ö. 1300 yılı sıralarında Filistin’de baş gösteren kıtlık nedeniyle Mısır’a göçer. Firavunun, gençliğinde kıskanç kardeşleri tarafından çölde ölüme terk edilmiş olan Yahudi başveziri Yusuf (İshak torunu, Yakub’un oğlu), onları hoş karşılar ve Mısır’a yerleştirir. Ancak Yusuf’un ölümünden ve Mısır tahtına yeni bir firavun geçtikten sonra, Yahudiler köle edilir ve 2. Ramses’in sarayının yapımında çalıştırılır.
   
İsrail’in yüce peygamberlerinden Musa (Moşe Avenu), Yahudileri Mısır’dan çıkarıp çöle götürür. Sina Dağı’nda Tanrı, Musa’ya bir yanan çalı ardından görünüp ona taş levhalara kazınmış olan buyruklarını verir. Yahudiler bu levhaları korumak için Ahit Sandığı (Aron a Kodeş) adı verilen ve dört kişi tarafından taşınabilir süslü bir sandık yapar, çöldeki göçebelikleri boyunca bunu her gittikleri yere götürürler. Sonunda yine Kenan ülkesine vaat edilmiş topraklara dönerler. M.Ö. 1220-1200 yılları arasında Filistin’i ele geçirirler. Bölge halkıyla aralarındaki savaş sırasında Tanrı onlardan yana çıkar ama kesin bir zafer elde edemezler. Filistîler, Amelikler, Moabîler, Aramî, Edom, Ammonoğulları gibi kabilelerle yıllarca savaşırlar.
   
Tanrı’nın, “seçilmiş halkı” ile olan ilişkisi de zorludur. Adı bilinse de dile getirilmez olan Tanrı, on buyruğu izleyen zorlu ayinleri ve ayrıntılı yasaları tavsattıklarında, hele altın buzağı gibi putlara, Astarte ve Baal gibi başka tanrılara tapınmaya kalkıştıklarında gazaba gelir ve başlarına felâketler yağdırır. Buna karşılık Yahudilerden kimisi de Tanrı’ya sırt çevirip, onları yola getirmek için gönderdiği peygamberleri hor tutar. Tanrı’nın “meshedilmiş” kulları olan kralları bile onun sözünü dinlemeyerek günah işler. Örneğin Kral Saul, Tanrı’nın Amaleklileri yok etmesine ilişkin buyruğuna uymaz; Kral Davut ise bir Hittî olan Uriya’nın karısı Bat-Sheba’yı baştan çıkarır ve ordusunun komutanı Yoab’a, «Uriya’yı şiddetli cenkte ön diziye koyun ve onun yanından çekilin ki, vurulsun da ölsün.» der.
   
Ben burada Yahudi dininin tarihçesinden çok Yahudi halkının tarihçesini anlatıyor gibiyim. Bundan ötürü biraz sıkıntı duyuyorum ama yapabileceğim bir şey pek yok. Çünkü bu iki tarihçe iç içe, üst üste; birbirinden ayrılamıyor. Zaten Tevrat da bir tarihçe kitabından başka bir şey sayılmaz.
   
Mısır’da önceleri rahat bir yaşam süren İsrailoğullarının, zamanla huzurları kaçar. Tevrat dışı kaynaklar, özellikle bu huzursuzlukları M.Ö.1580 yılında Mısır’da iktidarı ele alan 19. sülâlenin (Firavunlar hanedanı), kendinden önceki hanedan olan Hiksosların tersine bir ulusallaştırma politikası izlemesine bağlar. O döneme ilişkin belgelerde, Mısır’da büyük tapınaklar inşa eden bu hanedandan 2. Ramses zamanında Mısır ve çevresinde kurulan kentlerin yapımında İbranî kabilelerinin çalıştırıldığı belirtilir. Böylece tarihsel kaynaklar da Tevrat’taki anlatımların bir bölümünü kısman doğrulamaktadır ama hepsini değil. Hiksosların gözdesi olan Yahudiler, yeni hanedanın egemenlik döneminde yaklaşık 300 yıl kadar bir süre zulüm ve sömürü altında yaşar.

Tarihsel kaynaklara göre Orta Doğu’nun Filistin bölgesinde İsrailoğulları adında bir topluluğun görülmesi, M.Ö. 13. yüzyıl sonlarına rastlar. 2. Ramses’in oğlu Mernepta’nın yazıtının düzenlendiği M.Ö. l220 yılı sonrasında, Yahudiler de Filistin civarında ölüm-kalım savaşı vermektedir. Mernapta, Filistin’de elde ettiği bir zafer nedeniyle yönetiminin beşinci yılında diktirdiği anıtta, Aşkelon (Askalân) ve Gezer gibi Filistin kentleriyle birlikte yakıp yıkarak bıraktığı kentlerden söz ederken, İsrail halkına da değinir. Anıttaki bilgiler, o bölgede yapılan arkeolojik bulgularla da uyum göstermektedir.

Zaten bir tarihsel bilginin doğru olduğuna ancak iki ayrı kaynaktan desteklenmesi durumunda güvenebiliyoruz.

Filistin’de İsrailoğulları, Yeşu’dan sonra bir devlet haline gelip sağlam temeller üzerine oturuncaya kadar geçen karmaşa döneminde bazen kavimler, bazen kabile reisleri bazen de kendilerini yenilgiye uğratarak egemenlikleri altına alan hükümdarlar tarafından yönetilir. Yahudi tarihinde belli bir döneme imzalarını atan hükümdarlar hiçbir zaman İsrailoğullarının tümü tarafından onaylanmamıştır. Fakat bu dönemlerin en önemli özelliği, Yahudilerin de dağınık toplumlardansa merkezî bir yönetimin yararının yavaş yavaş anlamaya başlamalarıdır.

Güçlü ordular karşısında hep ezilen ve zaman zaman Filistinler gibi çevredeki ulusların etkisi altına giren İsrailoğulları, Filistinliler’e karşı başarı kazanan peygamber Samuel’in kişiliğinde yetenekli bir yöneticinin neler yapabileceğini anlar ve ondan kendilerine bir kral seçmelerini ister. Bu arada Kenan ülkesi yani vaat edilmiş topraklar Yahudilerin 12 kabilesi arasında paylaştırılmıştır. Sınırlarının nereden nereye uzandığı Tevrat’ta uzun uzadıya betimlenir.

M.Ö. 10. yüzyılın başlarında krallığa getirilen Yahuda (Judah) kabilesinden Davut, uzun çatışmalar sonucunda Kudüs’ü Yebusîlerin elinden alır ve burasını kendisine başkent edinir. (Oysa Kudüs Benjamin kabilesine aittir ve daha sonra bundan ötürü İsrailoğulları arasında sorunlar baş gösterecek, Yahuda ve Benjamin hanedanları birbirine girecek, Benjaminler Musa’nın getirdiği dini açıkça yadsıyacak ve sonunda kutsal topraklardan kovulacaklardır.) Davut kentin iç kalesinin yakınındaki Moriah Dağı’nda, İbrahim’in İshak’ı kurban etmek için seçtiği yerin bitişiğinde Ahit Sandığı’nın konulacağı bir tapınak yaptırmaya girişir. Ancak Tanrı onun bu tapınağı yapmasına izin vermez ve bu iş M.Ö. 10. yüzyıl ortalarında oğlu Süleyman’a (Solomon - Şlomo) kalır.

Kral Süleyman’ın yaptırıp içine Ahit Sandığı’nı yerleştirdiği tapınak, tüm Yahudilerin yaşamında önemli bir merkez olur. Tarihte “Tek Tanrı” adına yapılmış ilk tapınak olarak nitelendirildiği için, üç semavi dinin inananları için önemli bir simge niteliği edinmiştir.

Kimileri de bununla ilgili olarak bir başka görüş ileri sürerek, bu tapınağın aslında sadece Musa’nın dinine inananlar için olmadığını, özellikle Baal inancını benimseyenlerin de bu tapınağa kabul edildiğini, böylece İsrailoğulları arasında bir türlü dinmek durulmak bilmemiş olan inanç çekişmesine son vermeyi amaçladığını belirtir
.






Bu başlık altındaki anlatımlarıma son verirken, Süleyman Tapınağı ile bağlantılı bir noktaya daha değinmek isterim… Tevrat’ın gerek “1. Krallar” gerek “2. Tarihler” adlı kitaplarında birbirinden biraz farklı ama benzer biçimdeki anlatımlara göre, Kral Süleyman’ın Fenike’nin Sur kentinden getirtmiş olduğu yetenekli usta Hiram (Huram), bu tapınağın girişine bronzdan dökme karşılıklı iki süsleme sütunu diker ve bunlardan birini “B” (Beth), diğerini “J” (Yod) harfleriyle adlandırır. Bunun hep böyle olduğu söylenir ama bir başka bakış açısından bu tapınak barış düşünüsünün simgesidir (tıpkı Jerusalem’in “barış kenti” anlamına geldiği gibi) ve bu nedenle de genellikle pek değinilmeyen iki kavram arasında denge ya da adalet kurulmasının simgeleridirler: Baal ile Yehova (Jehovah) ya da bunun yerine bir başka açıdan Benjamin ile Yahuda (Judah).




ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
YAHUDİ HAZARLAR

Başlatan shemuel « 1 2 3 4 » Yahudiler

36 Yanıt
26172 Gösterim
Son Gönderilen: Ocak 10, 2008, 12:14:50 öö
Gönderen: blossom
2 Yanıt
8621 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 07, 2007, 09:59:57 ös
Gönderen: shemuel
3 Yanıt
9351 Gösterim
Son Gönderilen: Ocak 24, 2009, 10:20:10 ös
Gönderen: degas
0 Yanıt
3556 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 16, 2007, 08:56:37 ös
Gönderen: shemuel
0 Yanıt
2864 Gösterim
Son Gönderilen: Aralık 07, 2007, 09:11:22 öö
Gönderen: gunesozaydin
3 Yanıt
12760 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 04, 2009, 11:41:09 ös
Gönderen: arte
0 Yanıt
4105 Gösterim
Son Gönderilen: Mayıs 12, 2010, 09:58:13 ös
Gönderen: KUZEYDOĞU
24 Yanıt
14657 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 19, 2017, 07:27:36 ös
Gönderen: Ankara
3 Yanıt
7163 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 16, 2011, 07:46:55 öö
Gönderen: ADAM
2 Yanıt
5144 Gösterim
Son Gönderilen: Eylül 07, 2015, 11:07:46 öö
Gönderen: egeran