Prince Hall Masonlugu Tarihi (Giris)

[Potentate]

Bu (tahminen kisa) yazi dizisine Sayin ADAM'in onerisi uzerine basliyorum. Ancak bu sefer farkli bir metod izleyecegim...

Oncelikle Amerika'daki bir Buyuk Loca'nin yayinladigi bir kaynaktan Prince Hall Masonlugu ile ilgili olan sayfanin tamamini aktarayim:

"...1783 yilinda Prince Hall isminde bir sahis, gocebe bir Irlanda Askeri Locasi (Travelling Military Lodge) tarafindan Tekris edilmistir. Hall, daha sonralari Massachusetts Buyuk Loca'sina bir Loca kurmak icin basvuruda bulunmus anak basvurusu kabul edilmemistir. Yaklasik 12 yil sonra bu sefer IBBL'nin (Ingiltere Birlesik Buyuk Locasi) verdigi berat ile 459 numarali African Lodge'i kurmustur.

Bu Loca, sonralari "Prince Hall" Buyuk Loca'sinin kurulmasina onculuk edecekti. Gunumuzde Prince Hall Buyuk Localari ayni Mainstream Masonluk gibi Amerika'nin dort bir yanina dagilmis ve buyuk cogunluk tarafindan duzenli olarak kabul edilmislerdir. Ancak bu taninmanin gerceklesmesi yaklasik 200 yil boyunca rafta beklemistir. Bu beklemenin elbetteki bir kac tane sebebi vardir. Bu sepeblerden birisinin de irkcilik oldugu asikardir.

Anlasilmasi gereken cok onemli bir husus ise, Prince Hall Masonlarinin, Masonik miraslari ile iftihar ettikleri ve bu zengin mirasi Mainstream Masonluk ile birlesip kaybetmek istememeleridir.

1989 yilinda IBBL'nin Massachusetts'taki Prince Hall Buyuk Locasini duzenli olarak tanimasi, Prince Hall Masonlugunun Amerika'nin genelinde muntazam olarak kabul edilmesinde buyuk rol oynamistir. "

Oncelikle Travelling Military Lodge ne demektir kisaca ondan bahsedeyim; Amerika ve Britanya'daki savaslar zamaninda orduda gorevli Masonlar, Masonik faaliyetlerine devam edebilmek icin bulunduklari Askeri Uslerde Mason Localari kurmuslardir. Bu Locolara o bolgede gorevli Mason askerler devam etmekteydiler. Travelling denmesinin nedeni ise bu Localarin askerlerin tayini ile birlikte farkli bolgelere gidip oralarda da faaliyet gostermesidir. George Washington da zamaninda bu Locolar'dan birine devam etmistir. Sanilmasin ki bu Locolar 1. dunya savasindan sonra son bulmuslardir! Halen Afganistan ve Irak gibi sicak bolgelerde gorev yapan askerlerin devam ettikleri Askeri Localar bulunmaktadir.

Bir de aciklama geregi duydugum "Mainstream Masonry" teriminden bahsetmek istiyorum. Cok basit olarak, duzenli kabul edilen butun Mason Localarinin olusturdugu Masonluga "Mainstream Masonry" deniyor.

Simdi gelelim bu seferki metodumun farkliligina...

Foruma yazi yazarken (heleki boyle derin bir konuda) genellikle birkac kaynaktan arastirma yapip bulduklarimi harmanladiktan sonra hulasayi sizler ile paylasiyorum. Ancak bu sefer konumuz o kadar derin ve ne yazikki tarihi kayitlardan yoksun ki, farkli bir yontem izlemeyi tercih ettim. Bu sefer yazimin ilk basindaki aktarmanin uzerinden adim adim ilerleyip, bir bakima tume varim yontemiyle arastirmayi sonlandirmayi planliyorum. Bu yuzdendir ki Military Lodge'in tanimi ve onemine dikkatinizi cekmek istedim.

Bakalim ilk cumle bize ne anlatiyor: "...1783 yilinda Prince Hall isminde bir sahis, gocebe bir Irlanda Askeri Locasi (Travelling Military Lodge) tarafindan Tekris edilmistir." Bu Tekris olayinin altinda aslinda ciddi bir problem yatiyor!

1898 tarihli District of Columbia Buyuk Locasinin yillik tutanaklarinda yazdigina gore; Ingiltere Buyuk Locasi tarafindan kurulmus olan Askeri Localar'in Mason yapma (Tekris toreni gerceklestirme) yetkisi bulunmuyordu. Bu yetki yalnizca bulunduklari ulkedeki Duzenli Buyuk Loca'ya ait idi.

Iste bu yuzden Prince Hall'in Masonlugu gayrimuntazam sayiliyordu. Simdilik burada duralim. Cunku bu belge, 1780 li yillarda, New Hampshire, Massachussets ve District of Columbia Buyuk Localarinda tartisilan berat belgesi ve taninma prosedurunde cok onemli rol oynadigi icin biraz daha derinlemesine incelenmesi gerektigini dusunuyorum.

[ADAM]

Her şeyden önce bu anlatıma başlayışından ötürü Sayın Potentate'e içtenlikle teşekkürler.

Türk masonik yazınında bu konu üzerine yer alan bilgi ve anlatımlar sanırım kaynakça olarak biraz eskimişlere dayanıyor. Gerçi 20. yüzyıl ortalarına gelinceye kadar olan tarihçe pek değişmez, doğruysa eğer... Ancak ön yargılarla yapılmış yanlış aktarımlar olabilir.  Bulunduğumuz coğrafyada siyah derililere karşı hiçbir zaman antipati beslenmemiştir. Ancak Batı'nın kendi sömürgeci zihriyetinin açıkça bir göstergesi olan bu ayrılıkçı hatta haksızcasına aşağılayıcı tutumu, kendi kaynaklarındaki tarihçenin yanlışlıklarla doldurulmuş olmasına yol açmış bulunabilir. Dolayısıyla bu durum Türk masonik yazınını da etkilemiş olabilir.

Burada, izleyen böllümlerde bu bağlamda doğruları bulacağımız kanısındayım. Gerçi bu arada birtakım yorum farkları da söz konusu olabilecek.  Örnein sayın Potentate'in  yazısında belirtmiş olduğu şu "tekris etme yetkisi"nin olup olamayacağı gibi... Bana soracak olursanız, -elbette kimse bana sormaz, benr kim oluyorum ki- böyle saçma sapan bir şey olamaz. Bu resmen ilkçilik ve merkeziyetçi otoriterciliğin bir örneğidir. "İlk demokrasiyi ya da futbol kulübünü ben kurdum. Demokrasi ya da futbol kulübü  kurmak için benim iznimi almanız gerekir. Yoksa kurduğunuz ne demokrasi ne de futbol kulübü sayılır." demek gibi bir şeydir. Eversel amacına ve asal ilkelerine bakılacak olursa, Masonlukta böyle tekelcilik, tröstçülük, çağımızın geresinde kalmış o dominyonculuk ya da mandacılık anlayışı geçerli olamaz. Olmamalıdır. Oldurulmaktadır, o ayrı.

Diğer katılımcılardan, araya sokuşturduğum bu yorum üzerine konu başlığını bu yöne saptırmamalarını özellikle rica ediyorum. Ben de bunu sınırlı tuttum ve konu sadece Prince Hall localarıyla bağlantılı bir tutumun aktarılışı üzerine gündeme geldi. Sayın Potehtate'den çalışmanın devamını bekliyoruz.