İşte size yeni bir başlık… Kuşkusuz Masonluğun sadece genelini bilmek isteyenler için bu başlık altında anlatacaklarım gereksiz ayrıntıdır. Ancak gerek forum alanında gerekse forumu dışarıdan izleyecek ziyaretçiler arasında Masonluğun genelini bilip de biraz da özelindeki ayrıntıları öğrenmek isteyenler olabileceğini düşündüm. Kimileri bunları “çok gizli” şeyler sanır ama hiç de öyle değil. Ancak elbette bazı noktalarda forum kurallarına uymak gerektiği için belirtmekten kaçınacağım noktalar da olacak.
Bir locada “görevli” olarak seçilmiş her masonun loca toplantısında, içlerinden kimisinin hem toplantıda hem toplantı dışında yapması gereken işler vardır.
Loca görevlilerinin temel görevlerinin, yetki ve sorumluluklarının neler olduğu her büyük locanın tüzüklerinde belirtilmiştir. Burada bunları uzun uzadıya sıralayıp ayrıntılara girmeyeceğim. Benim asıl yapmak istediğim tüzüklerde belirtilmeyen noktalara değinmek…
Bundan böyle sadece loca görevlilerinden söz edeceğim için her keresinde “loca görevlisi” demeyeceğim. Büyük locanın görevlilerini (büyük görevlileri) belki bir başka başlık altında inceleriz. Bu başlıkta “görevli” dediğimde bunu “loca görevlisi” anlamında alalım lütfen.
Batı dillerinde Türkçede “görevli” denilen bir mason için dilimizde “memur” anlamına gelen bir sözcük kullanılıyor. Türk Masonluğu’nda bu terim hiç kullanılmamış. Eskiden “vazifedarlar” denirmiş.
Şimdi bu bölümde bakalım bir locada 10-15 kişiden oluşan bu görevliler genel olarak ne yapıyor.
Bunlardan birçoğunun (hepsinin değil) görevli olmayan diğer loca üyelerine oranla yapması gereken bir iş var. Toplantının yapılacağı gün, başlayacağı saatten mutlaka daha erken gelmek… Bu “daha erken” deyişi elbette göreli olduğu kadar esnek de… Dana erken ama ne kadar erken olduğu toplantının o günkü gündemine bağlı. Özellikle bir tören yapılacaksa elbette daha erkenden daha erken.
Bu süre içinde her biri toplantıda kendi görevi ile bağlantılı olan hazırlıkları yapar. Herhangi bir aksama olmaması için gereken önlemleri alır.
Ne gibi aksaklıklar olabilir?
Örneğin toplantı sırasında mutlaka kullanılması gereken bir ışık yanmıyor; ampulü gitmiş. Şayet bu toplantı sırasında hele bir ritüelik uygulama esnasında far edilecek olursa çok geç… Diyeceksiniz ki «Peki ama o ampul tam o esnada güme gidemez mi?» Olabilir ama o zayıf bir olasılık; kötü şans.
Hazır ışıktan söz etmişken aklıma gelen bir başka nokta daha var; özellikle bizim ülkemiz için geçerli. Tam toplantı sırasında elektriğin kesildiğini düşünün. Olamaz mı? Eğer lokalde bir acil jeneratör yoksa ya da mabette, elektrik kesilince otomatik olarak devreye giren bataryalı bir aydınlatma sistemi bulunmuyorsa, elektrik kesildi diye o anda toplantıya son mu verilecek? Yoksa gelsin diye karanlıkta oturup bekleyecekler mi? Hiçbiri değil. En azından mum kullanırlar. Bu Masonluğun çok eski geleneklerine de uygun olur hem. Demek ki yeteri sayıda mum ve bunları yakmak için çakmak ya da kibrit de hazır olmalı. Mum yerine bataryalı ya da gazlı lambalar da kullanılabilir elbette. Bana sorarsanız mum daha iyi; daha romantik…
Elektrik kesilmesi olasılığına karşı önceden bir önlem alınması aşırı uçtan bir örnekti. Ötekiler daha basit. Toplantıda kullanılacak tüm araç ve gereçler (Masonlukta bunlara avadanlık da deniyor) hazır mı? Eksik varsa, toplantının başlama saatinden önce giderilmeli. Dolayısıyla her görevli kendi sorumluluk alanında olanları gözden geçirir.
Toplantıya başlamak üzere mabede geçmeden kısa bir süre önce yapılması gereken bir diğer hazırlık daha var… Görevlilerin hepsi gelmiş mi? Bu kontrol locadaki birinci ya da ikinci nazır tarafından yapılması gereken bir iş. Önemli de… Çünkü bir görevlinin önceden durumunu bildirmeksizin gelmeyişi ya da geç kalışı nedeniyle toplantının başlaması geciktirilemez. Böyle bur durumda birinci ya da ikinci nazır bir diğer loca üyesine geçici olarak görevlendirir. Elbette o görevlinin bir yardımcısı varsa öncelikle onu... Bu bağlamda en kritik görevli de üstad-ı muhterem yani locanın başkanı. Belki onun için biraz beklenir ama “biraz”. Üstad-ı muhterem hiç gelmese bile toplantı yapılabilir. Dolayısıyla çok gecikmesi durumunda da toplantıya başlanır.
Bir locanın görevlilerinin listesini daha önce bir başka başlık altında vermiş miydim acaba?
Anımsamıyorum. Aramak da istemiyorum. Bir kez daha listelesem ne olur ki?
Üstad-ı Muhterem (Saygıdeğer Üstat)
Önceki Üstad-ı Muhterem [Bazı büyük localarda görevlilerden biri sayılmıyor.]
Birinci Nazır;
İkinci Nazır;
Sözcü (Hatip / Yasalar Sözcüsü)
Sekreter (Yazman).
Hazine Üstadı (Hazine Emini)
Yardım Üstadı (Hasenat Emini)
Muhakkik (Soruşturucu)
Tören Üstadı (Teşrifatçı) [Bazı uygulamalarda 1. ve 2. Tören Üstadı olmak üzere iki görevli]
İç Koruyucu (Dahili Muhafız)
Dış Koruyucu (Harici Muhafız / Gözcü)
Müzik Yönetmeni ya da Görevlisi
Ziyafet Memuru ya da Şölen Görevlisi
Sancaktar [Bazı uygulamalarda böyle bir görevli yok.]
Kutsal Kitap Görevlisi ya da Emini [Bazı uygulamalarda böyle bir görevli de yok.]
Elbette locanın boyutuna göre bir de bunlardan kimilerinin yeterli sayıda yardımcısı.
Şimdi yapacağım iş, bu görevlilerden her birini sırasıyla ele alıp görev, yetki ve sorumluluklarının neler olduğunu anlatmak… Elbette izleyecek bölümde başlayacağım. Ancak bu bağlamda bir de koşulum var: Bakın, bu hayli zahmetli bir iş… Yararlı olur mu, olmaz mı bilemiyorum. Onun için de bir ricam var: Eğer forum katılımcılarından en az iki kişi isteyecek olursa yazmaya girişeceğim. Yoksa bu çalışma burada sona ermiş olacak.