Güngör Uras'ın 23 Nisan 2008 yani bugünkü yazısı
“Milli Hâkimiyet Bayramı” idi, “Çocuk Bayramı” oldu
Mustafa Kemal’den, cumhuriyetten söz edenler, “demokrasi düşmanı” ilan edilmeye başlandığına göre, bundan sonra 23 Nisan’larda Mustafa Kemal’den, Milli Mücadele’yi gerçekleştiren ordudan, “Milli Hâkimiyet” denen şeyin ne olduğundan, devrimlerden söz edemeyeceğiz, sadece çocukları eğlendireceğiz demektir.
Ben de bugün suya sabuna dokunmadan, “23 Nisan neden ve nasıl bayram oldu?”, “Önceleri ‘Milli Hâkimiyet’ bayramı iken, sonra nasıl ‘Çocuk Bayramı’na dönüştü?” onları anlatayım...
- 15 Ocak 1920: İstanbul’da Osmanlı’nın son “Meclis-i Mebusan”ı açıldı.
- 16 Mart 1920: İstanbul işgal edildi. İşgal kuvvetleri bazı milletvekillerini tutukladı.
- 18 Mart 1920: “Meclis-i Mebusan” kapanış toplantısı yaptı.
- 19 Mart 1920: Mustafa Kemal, “Olağanüstü yetkiler taşıyacak bir meclisin” Ankara’da toplanmasının sağlanacağını ilan etti. Meclis ile ilgili bildiri doğrultusunda yurdun her yerinde seçimler yapıldı.
- 22 Nisan 1920’de yapılan çağrıyla Millet Meclisi 23 Nisan’da toplandı.
- Millet Meclisi, 24 Nisan 1920’da Mustafa Kemal Paşa’yı başkan seçti.
“İlk bayram”
- Millet Meclisi’nin açılış günü olan 23 Nisan, 1921’de çıkarılan bir kanunla ilk resmi bayram olarak ilan edildi. Kanunda, “23 Nisan günü milli bayramdır” deniliyordu.
- 1935 yılında çıkarılan bir kanunla 23 Nisan, “Milli Hâkimiyet Bayramı” olarak adlandırıldı.
Şimdi gelelim “Milli Hâkimiyet Bayramı”nın nasıl “Çocuk Bayramı” olduğuna... Osmanlı devletinde, II. Meşrutiyet döneminde kurulan “Darüleytamlar” şehit çocuklarına bakma görevini üstlenmişti. Bu kurumların yetersiz kaldığını görenler 1908 yılında Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni kurdular.
Kurucuları Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu’ya geçince, Kurtuluş Savaşı sırasında öksüz ve yetim kalan çocukların korunmasını ve yetiştirilmesini gaye edinen cemiyet 1921’de Ankara’da, Hâkimiyet-i Milliyet gazetesinin bir odasında faaliyetini sürdürmeye başladı.
Cemiyet’in Başkanı Dr. Fuad Omay, yakın ilişkide olduğu Mustafa Kemal’in desteğiyle, Millet Meclisi’nin açılış günü olan 23 Nisan’larda yetim çocukları eğlendirmek ve onlara gelir sağlamak için etkinlikler düzenlenmesine önayak oldu.
Rozet ve kumbaralar unutuldu
23 Nisan’larda özel posta pulları, kartpostallar, zarflar çıkarıldı. Sokaklarda dolaşan çocuklar insanların yakalarına rozet takarak kumbaralarla bağış toplamaya, hayırsever insanlar ve işyerleri imkânları ölçüsünde yoksul çocuklar için bağış yapmaya başladı.
Cemiyet, 1927’de, 23 Nisan’ı Çocuk Günü ilan etti. Halktan 23 Nisan’ların daha geniş çaplı etkinliklerle kutlanmasını istedi. O yıl 23 Nisan çocuk günü etkinlikleri devlet erkânı ve halkın geniş katılımıyla gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, makam arabalarından birini çocuklara tahsis etti.
1933’ün 23 Nisan’ında çocukları özendirmek amacıyla devlet makamları kısa süre çocuklara verildi. İlk uygulamayı Mustafa Kemal yaptı, Cumhurbaşkanlığı makamına bir çocuk oturtuldu. Diğer kurumlar da bu etkinliğe katıldı.
1980’de Milli Güvenlik Konseyi aldığı bir kararla, “Milli Hâkimiyet Bayramı”nın adını “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirdi.
(Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin adı 1935 yılında Çocuk Esirgeme Kurumu’na dönüştürüldü.
Kurum 1983 yılından bu yana Başbakanlık şemsiyesi altında bir kamu kurumu statüsünde faaliyet gösteriyor.)
http://www.milliyet.com.tr/Default.aspx?aType=YazarDetay&ArticleID=520014&AuthorID=54&Date=23.04.2008