Pavlus öncesi Atina imansız mı? (felsefi yazı)

[Kaan]

Havari Luka'nın yazdığı notlara göre:

"Pavlus Atina'da beklerken, şehri putlarla dolu olarak görünce ruhu huzursuz oldu. Havrada Yahudiler ve dindarlarla ve çarşıda her gün rastgelenlerle tartışıyordu. Rastlaşıp tartıştıklarından bazıları Epikurosçu ve Stoacı filozoflardı." Resullerin İşleri 17:17,18a

Pavlus'un Atina'da dolaşırken gördüğü bir sunak üzerinde "BİLİNMEYEN TANRIYA" (17:23) diye yazılmış olduğunu gördüğünü söylüyor Havari Luka notlarında.



MEÇHUL ALLAH'A, BİLİNMEYEN ALLAH'A yazarak O'na yönelmiş dindar bir toplum var ortada Pavlus gelmeden önce. Bu gayet samimi bir davranıştır. Pavlus öncesi, Pavlus sornası diye ayırmak çok yanlıştır. Pavlus öncesi hepsi imansızdı demek yanlıştır. Hakikatte eren Atinalı, Selanikli mutlaka vardır; çoğunluk art niyetli, kibirli olabilir ama ortada samimi insanlar var.
MEÇHUL ALLAH kavramı gayet doğrudur çünkü tam olarak Allah'ı kavrayamayız, kavramamız için tamamen yok olmamız gerekirki bu da tamamen Mesihleşmek, İnsan-ı Kamil olmak demektir. Ama öyle olana kadar bu bakış açısı gayet samimidir.

Pavlus'un tartışığı filozofların inandıkları öğretilere bakalım biraz.
Pavlus, Epikurosçu ve Stoacı filozoflarla tartışmıştı aynı zamanda.

   Stoacılar doğaya uygun yaşamayı felsefi ile olarak benisemişler ve dünya vatandaşlığını savunmuşlardır. Mutluluk dış koşullara bağlı olmamalıdır önermesini dile getirmişlerdir. Gerçek ahlak her tür uygarlık değerinin reddedilmesiyle değil de yüksek ve tam bir doğallığa ulaşarak gerçekleştirilebilir.
   Epikuros da bir ahlak felsefesi geliştirmiştir ve felsefenin ana düşüncesi mutluluktur (eudaimonia). Temel amacın mutluluğa ulaşmak olduğunu belirtir. Doğru bilgi olmadan doğru eylemlilik olmayacaktır; doğru bilginin ölçütü ise ikili bir temele sahiptir, ilki duyu verileri ikincisi ise haz ve acı duyumlarıdır. Epikuros'a göre; insan, tanrı ve ölüm korkusundan kurtulmalıdır . Kuruntulardan ve önyargılardan arınarak buna ulaşılabilir. Epikuros Tanrı kavra.ını dışta bırakmaya çalışır. Tanrının varlığı yokluğunu değil dünyaya karşı ilgisizliğini belirtir. "Ölümden korkmak anlamsızdır, çünkü yaşadığımız sürece ölüm yoktur, ölüm geldiğinde ise artık biz yokuz" der bir sözünde Epikuros.


Şimdi Pavlus'un yolda karşılaşıp tartışığı filozofların inançları bunlardır. İki öğretide mutluluğu ön plana almış durumda Hz İsa Mesih'te sevgiyi ön plana almıştı.
Aslında bir peygamberi kabul etmek demek onun varlığından haberdar olmak demek değildir, o peygamberden haberdar olunmasa bile onun hakikat öğretisine yakın olmak demektir. O yüzden Pavlus gelmeden önce Atina filozoflarının çoğu ve bazı "MEŞHUL ALLAH'A" inanan dindarlar imanlıydılar. Pavlus'un gelmesi ile sadece Hz İsa Mesih'ten haberleri olmuş oldu ve tabi inanan bir kaç kişi daha ortaya çıkmış oldu. Epikurosçular, Gnostik (Bilgi) Hıristiyanlığının öğretilerine daha yakın gözüküyorlar çünkü bilgiye önem veriyorlar ama Tanrı'yı red etmiyorlar yukarıdaki yazı yanlış anlaşılmasın.



Sokrates öncesi Antik Felsefesi'ne dahil olan Filozof Protagoras'ın öğretilerine bakın hakikati göreceksiniz:

"Tanrılar üzerine bilgi edinmeden çaresizim, ne var-oldukları, ne de var-olmadıkları, ne de ne şekilde oldukları üzerine; çünkü bilgi edinmeyi engelleyen çok şey vardır: duyularla algılanamamaları, insan hayatının kısa oluşu, (buna karşılık insanlar üzerine belirli şeyler söylenebilir...)
Bütün şeylerin ölçüsü insandır, var-olanların var olduğu, var olmıyanların var olmadıkları için... Herbir şey bana nasıl görünürse benim için böyledir, sana nasıl görünürse yine senin için de öyle... üşüyen için rüzgâr soğuk, üşümeyen için soğuk değildir."


Yol hakikat ve hayat benim (İsa Mesih)
Kendini bilen Rabbini bilir!

Esenlikle...