Masonlar.org - Harici Forumu
Mason ve Masonluk Nedir? => Evrensel Masonluk => Dunya Masonluk Tarihi => Konuyu başlatan: ADAM - Ocak 21, 2010, 10:30:45 öö
-
Prieuré de Sion üzerinde uzun boylu durduk. Şimdilik onu bir yana bırakıp Masonluğa geçeceğim. Ancak sanmayın ki onunla işimiz bitti. İster istemez yine döneceğiz o konuya; hem de Masonluk bakımından en çarpıcı, en önemli yönüyle...
Tarih boyunca insanlığın en önemli sorunlarından biri “egemenlik” olagelmiştir.
Başkalarından üstün olarak insanları yönetme tutkusu, çoğu kimselerce maddi varlığın sağladığı güçten bile daha çok önemsenmiştir.
Kimileri böyle bir egemenliği elde edebilme ve kendilerine güç sağlama peşinde koşarken, toplumda ya da toplulukta çoğunluğu oluşturanlar da başlarında kendilerini yöneten bir egemen güç bulunması kaygısıyla -âdeta bir “sürü” gibi- onların tutkularına çanak tutmuştur. Bir kralın acımasız egemenliği altında ezilen insanlar bile “kraldan çok kral yandaşı” olmuştur.
Masonluğun da tarihçesi boyunca karşılaştığı en önemli sorunlarından biri egemenliktir.
İskoç Riti de bu sorundan soyutlanamamıştır. Gerek bireysel gerekse kurumsal boyutta, herkes kendi egemenliğini sağlayıp kanıtlamaya, bunu mason topluluğu içinde başkalarına kabul ettirmeye çalışmıştır. “Krala özgü” ya da “şahane” anlamına gelen “royal” sıfatının Masonlukta sık sık kullanılmakta oluşu bunun göstergelerinden biridir.
Bu tutkudan ötürü Masonluk’ta çeşitli ritler doğmuştur. Bundan ötürü bir tek değil birçok İskoç riti kurulmuştur.
Bunun etkisiyle kimi zaman birleşmeler oluşmuş fakat çoğu zaman bölünmeler ve parçalanmalarla karşılaşılmıştır.
Kimileri kendi yakın çevresnde kurduğu sınırlı bir egemenlikle doyum sağlamış, kimileribu kadarıyla yetinemeyip egemenliklerini olabildiğince genişletmeye hatta bunu evrensel boyuta vardırmaya uğraşmıştır.
Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin kökeni, Ekosizm (Ecossisme) olarak da anılan Fransa’daki İskoç Masonluğu’nun 18. yüzyılın ikinci yarısındaki gelişimine bağlanır. Kurulmuş olduğu yerin Berlin, kuruluş tarihinin 1786 olarak belirtilmesine karşılık, bu konuda bir belirsizlik, daha doğrusu birtakım kuşkular vardır.
Sözlük anlamı bakımından Ekosizm “İskoççuluk” demektir.
Çağımızda bu terim salt Masonluğa özgüdür; ulusal ya da etnik nitelikli bir anlam taşımak üzere kullanılmamaktadır.
Ancak daha önce belirtmiş olduğum üzere; bu terimin ortaya çıkışında bir politik yaklaşım söz konusudur. Bu politik yaklaşım Stuart hanedanının Birleşik Krallık (İngiltere+İskoçya) tahtındaki egemenliğini sürdürmesini sağlamak amacı üzerine kurulmuştur.
Dolayısıyla, özgün olarak -ortaya ilk çıkışında- Ekosizmin kesinlikle bir ulusal ya da etnik niteliğinin bulunmadığını savunmak boşuna bir çabalamadır.
Bu kavram ancak sonraları salt masonik bir dizge ve tarz bakımından “İngiliz Masonluğu” terimine karşıt olan “İskoç Masonluğu” terimiyle eş anlama gelmek üzere kullanılır olmuştur. 19. yüzyıl başlarından bu yana da, öncelikle Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin temel niteliklerini tek bir sözcük ile yansıtmakta değerlendirilmiştir.
1750’li yılların sonlarına doğru Fransa’da, yirmi yıl kadar önce ortaya çıkmış olan ilk İskoç ritinin geliştirilmesiyle, 25 derecesi olan Yetkinleşme Riti (Rite de Pérfection) adlı bir mason ritinin kurulmasına girişilmişti. [Fransızca’daki “perféction” sözcüğünün Türkçe’deki tam karşılığı aslında “yetkinleşme” değil, “yetkinlik”tir. Bu rite Türkçe masonik yazında “Olgunlaşma Riti” denildiği de görülebilmektedir. Eski Türkçede bu sözcüğün karşılığı “mükemmeliyet” olarak alınmalıydı. Fakat “tekemmül” ya da Fransızcadaki sözcüğün dönüştürülmesiyle “perfeksiyon” sözcükleri kullanılmıştır.]
1761’de kurulan bu rit, birkaç yıl içinde Kıta Avrupası’nın diğer ülkelerine de yayılmış, Amerika kıtasına da ulaştırılmıştı. 18. yüzyılın ikinci yarısında, başta Fransa olmak üzere çoğu Avrupa ülkeleri bir “mason ritleri karmaşası” içinde çalkalanırken, Amerika’da Yetkinleşme Riti âdeta bir “mason riti tekeli” kurmuştu.
18. yüzyılın sonlarına doğru Yetkinleşme Riti üzerinde yapılan birtakım değişikliklerle, özellikle bu ritin derece sayısının 25’ten 33’e çıkarılmasıyla, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti oluşturuldu. Her bir ülkede ayrı ayrı olmak üzere, ritin 33. decesindeki üyelerinden oluşan egemen yönetici organlarının “Yüksek Konsey” (Süprem Konsey, Yüksek Şûra) adıyla anılması benimsendi.
Demek oluyor ki Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin kuruluşundan önce biraz Yetkinleşme Riti’ne bakmak gerekiyor.