Bu başlık altında şu "alıntı yapılan" denilerek verilmiş sözler benim sözlerim değil.
Bazı terimleri ve kavramları iyi anlamak, birbirine karıştırmamak gerekir.
Spekülatif Masonluk: 18. yüzyıl başlarından günümüze kadar gelmiş çağımızdaki düşünsel nitelikli (spekülatif o anlamda) Masonluk. Düşünsel nitelikli ve çalışma yöntemi bakımından da ezoterik olduğu için bunun örgütsel değil ama düşünsel kökeni yani töresi, ilkeleri ve felsefesi çok eski tarihlere kadar uzandırılır. Fakat çağımızın düşüncesi ve felsefesi elbette o eski çağlarda olandan çok farklıdır. Ayrıca öğretimi çerçevesinde Operatif Masonluk öğelerini simgesel değerlendirmelerle kullanmıştır. (Bu durum, Shrinerler ve Rozkruacılar gibi paramasonik nitelikli örgütlerden farkının somut göstergesidir.)
Operatif Masonluk: Orta Çağ ve sonrasının Batı Avrupa'daki ve Britanya'daki bina inşaatçılığı mesleği ve zanaatı. Bunun herhangi bir düşünsel ya da felsefesel yönü yoktur. Bu geleneksel çırak ve kalfa derecesinden oluşmuş, bir usta yönetilmindeki bağısız localar biçiminde örgütlenmiş bir meslek kurumudur. Orta Çağın ilk dönemlerdindeki Komo Ustaları oluşumunun yol verişiyle, Orta Çağ manastırlarından doğmuştur. Komo Ustaları da Roma İmparatorluğu'ndaki Collegia Artificum ile Collegia Caementarium örgütlerinin mirasçısıdır. Bunlar yol ve köprü yapımcılarını (Pontifex ve Collegium Pontificum) kapsamaz; çok sonraları (17. yüzyılda) birleştirilmiştir ama meslek o dönemde artık okullanmaya başladığı için geleneksel localar çöküşe geçmiştir.
Önemli olan şunu anlamaktır: Gerek daha önceki tarihlerde var olmuş Collegia ve Dionysos Zanaatçıları gibi meslek örgütleri, gerekse başka coğrafyalardaki bina ya da tapınak inşaatlarını yürütmüş olan topluluk ya da kurumlar, Operatif Masonluk teriminin kapsamında tanımlanmaz. Adları farklıdır; Maüsonluk değildir. Bunlar elbette tarihte vardır ve belki nasıl örgütlendikleri, nasıl, çalıştıkları, kurallarının ve yöntemlerinin neler olduğuna ilişkin belgeler de vardır. Belki vardır ama bunlar günümüzdeki Masonluk ile bağlantılı değildir. Bunların neler olduğunu bir başka yaklaşımla, Mimarlık ve Mühendislik tarihi gibi belgelerde aramak, oralara bakmak gereklidir. (Merak ediliyorsa bu bağlamda bir-iki kitap adı verebilirim.)
Bu nedenlerle Avrupa'daki Operatif Masonluk başka, Anadolu'daki Ahiler başka, Osmanlı Devleti'nde 15. yüzyıl ile birlikte oluşturulmuş Loncalar başkadır. Sadece insan her yerde insan, bina her yerde bina olduğu içindir ki, birçok bakımdan aralarında benzerlikler görülür. Bu pek doğaldır.
Avrupa açısından "Işık Doğudan Gelir" yani EX ORIENTE LUX deyişinin ise bu meslek örgütleriyle ilgisi yoktur. Bu deyiş bilim ve felsefe anlamındadır. Nitekim Rönesans'ın ateşlemesidir. Apayrı bir konudur. Sonrasına ise LEX OCCIDENTE EST yani "Yasa Batıda Oluştu" yerleşir.
MNasonluk ile ilgili eski belgelerde ise bu benim sıralamış olduklarımın hemen hiçbirinden söz edilmez. Belki o pek ünlü (bu Forumda tümünü irdelemiş olduğumuz) REGIUS adlı belgede birtakım kırpıntılar görülür ama işte o da o kadar çünkü olay tümüyle İngizleştirilmiş ve Operatif Masonluk İniletre'nin malı gibi gösterilmiştir. (O tarihte henüz Birleşik Krallık olmadığı için İskoçya bile devre dışı bırakılmıştır.)
Başka sorunuz?