Albert Einstein`dan Mustafa Kemal Ataturk`e Mektup

[MASON]

’Ben, sadık hizmetkárınız
Prof. Albert Einstein’

"Ekselánsları,

’OSE’ Dünya Birliği’nin şeref başkanı olarak, Almanya’dan 40 profesörle doktorun bilimsel ve tıbbi çalışmalarına Türkiye’de devam etmelerine müsaade vermeniz için başvuruda bulunmayı ekselánslarından rica ediyorum. Sözü edilen kişiler, Almanya’da hálen yürürlükte olan yasalar nedeniyle mesleklerini icra edememektedirler. Çoğu geniş tecrübe, bilgi ve ilmi liyakat sahibi bulunan bu kişiler, yeni bir ülkede yaşadıkları takdirde son derece faydalı olacaklarını ispat edebilirler.

Ekselánslarından ülkenizde yerleşmeleri ve çalışmalarına devam etmeleri için izin vermeniz konusunda başvuruda bulunduğumuz tecrübe sahibi uzman ve seçkin akademisyen olan bu 40 kişi, birliğimize yapılan çok sayıda başvuru arasından seçilmişlerdir. Bu ilim adamları, bir yıl müddetle, hükümetinizin talimatları doğrultusunda kurumlarınızın herhangi birinde bir yıl boyunca hiçbir karşılık beklemeden çalışmayı arzu etmektedirler.

Bu başvuruya destek vermek maksadıyla, hükümetinizin talebi kabul etmesi halinde sadece yüksek seviyede bir insani faaliyette bulunmuş olmakla kalmayacağı, bunun ülkenize de ayrıca kazanç getireceği ümidimi ifade etme cüretini buluyorum.

Ekselánslarının sadık hizmetkárı olmaktan şeref duyan,

Prof. Albert Einstein

Mektubun orjinali ektedir.

[ozkann]

İnternet kaynaklarında mektubun yazıldığı kişi olarak İsmet İnönü de geçmektedir.
Acaba The President of the Cabinet of Ministers of the Turkish Republic denildiğinde Başbakan'ı mı anlamak lazım?

Mektup gönerildiğinde A.Einstein Paris'te  değildir. Ama OSE nin onursal başkanı olarak talepte bulunmuştur.
İsmet İnönü gelen mektubu (sağ üstte) el yazısı ile 9 Ekim 1933 tarihinde Maarif Vekilliğine havale eder.
Maarif Vekili (Milli Eğitim Bakanı) Reşit Galip (belgenin altında) 1. Maddede el yazısı ile 'Teklif, mevzuat-i kanuniyemizle mutabık değildir' notu düşer.

Bir de İsmet İnönü'nün A.Einstein'a verdiği cevap var.

“Sayın Profesör

Almanya’yı idare eden kanunlar yüzünden artık bilimsel ve tıbbî çalışmalarını Almanya’da
yürütemeyecek olan kırk profesör ve hekimin Türkiye’ye kabul edilmelerini isteyen 17 Eylül
1933 tarihli mektubunuzu aldım.

Bu beylerin hükümetimizin emirleri altında müesseselerimizde bir sene boyunca ücretsiz
olarak çalışmayı kabul edeceklerini de not ettim.

Teklifinizin çok cazip olduğunu kabul etmeme rağmen bu teklifinizi ülkemizin kanun ve
nizamnameleriyle uyuşturma imkânı görmediğimi söylemek zorundayım.

Sayın Profesör, bildiğiniz gibi kırktan fazla profesör ve hekimi mukavele ile istihdam ettik.
Bunların çoğu mektubunuzun konusu olan profesör ve hekimlerle aynı siyasi şartlar içinde
bulunmakta ve onlarla aynı vasfa ve kapasiteye sahip. Bu profesör ve hekimler halihazırda
geçerli olan kanun ve nizamnamelere uyarak bizde çalışmayı kabul etti.

Şu anda menşei, kültür ve dilleri açısından çok değişik üyeleri ihtiva eden ve hassas bir
mekanizma olan bir organizmayı kurmaya çalışıyoruz. Bu nedenle içinde bulunduğumuz
şartlarda bu beylerden daha fazla sayıda personel istihdam etmemiz maalesef mümkün
olmayacaktır

Sayın profesör, isteğinizi tatmin edememekten dolayı üzüntülerimi bildirir, en derin hislerime
inanmanızı rica ederim”.

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde 030.10.116.810.3 sayı altında kayıtlı belgenin ekinde (a) Einstein’in istihdam edilmesini istediği hekim ve profesörlerin listesi, (b) mektubu ve kendi hazırladığı Türkçe çeviriyi Başvekâlet’e sunan dönemin ünlü diş hekimi Sami Günzberg’in dilekçesi, (c) İnönü’nün 5 Kasım tarihli iki, 7 Kasım tarihli tashihli birer cevap taslağı ve nihayet bu tashihler ışığında kaleme alınmış 14 Kasım 1933 tarihli ve İnönü imzalı cevap yazısı yer almakta.

[popperist]

Zamanında bizzat Einstein'ın da İstanbul Üniversitesi için başvurduğu fakat kabul olunmadığı hakkında söylentiler duymuştum.

Ama bu ilticaların bazıları kabul edilmiş. Bunlrdan biri Prof. Kantorowicz ; İstanbul Üniversteisnde Diş hekimliği fakültesini kurmuş ve çok katkılar yapmış. Benim şu anda da hocam olan çok saygın bir Profesör, Kantorowicz'den dersler almış ve Kantorowicz, Türk Diş Hekimliğinin gelişmesine çok katkıda bulunmuştur.

Museviler, gittikleri yerlerde eğitimleriyle niteliklerini göstermişler zaten tarih boyunca.

Aslında Ermenilerin ve Rum azınlıkların da eğitim oranı yüksekti. Fakat bir ulusçuluktur gitti...

[Tij]

Aslında Ermenilerin ve Rum azınlıkların da eğitim oranı yüksekti. Fakat bir ulusçuluktur gitti...

1.Acaba Ermenileride buyüzdenmi soykirimla yok ettik?

2.Mektup 1933 te geliyor ve "Cumhuriyet"imiz 10 yasinda ve bizlerin Kemalizim dedigimiz yani Atatürk"ün ilkelerini ve müfredatini cizdigi ve yazdigi yeni sistem artik rayina girmeye baslamis. Simdi burda sormak lazim bu ulusalcilik nasil bir ulusalcilikti ve irkciliga, hatta fasizme nekadar yakindi?

3.Acaba bu teklifin kabul edilmemesinde, hitler fasizmiyle olabilecekbir dirsek temasinin etkisi varmidir?

Saygilar