Büyük Filozof: DARWİN

[peacewings]

BÜYÜK FİLOZOF DARWİN

Darwin, büyük bir bilim adamı. Geçmişte, günümüzde ve büyük ihtimal gelecekte de adından sıkça söz ettirecek bir bilim adamı. Ama Darwin'in keşfi, sadece bilim alanında değil, düşünce alanında da yeni ufuklar açtı.

Darwin sadece biyolog değildi. Darwin aynı zamanda iyi bir ekonomistti. İyi bir gezginci, iyi bir kaşif ve en nihayetinde büyük bir flozof.

Darwin'i büyük filozof yapan şey, onun adıyla anılacak olan evrim teorisiydi. Evrim teorisi, kilisenin "en üstün canlı insandır" "insan diğer canlılardan özel ve ayrı yaratılmıştır" "diğer canlılar insan içindir" fikirlerinin karşısına dikilecek, bu fikirleri paramparça edecekti. Evrim teorisi bütün canlıların bir olduğunu ve birlikten/teklikten doğduğunu iddia edecek, hiyeraşik yapıyı yıkarak canlılar alemine eşitliği getirecekti.

Darwin'in teorisi çoğu kez vahşi, canlıları evrimleşmiş/evrimleşmemiş diye ayıran sığ bir teori olarak gösterilmeye çalışılmıştır. Oysa bu sığlık evrim teorisinin değil bizzat kilisenin düşünceleri idi.

Darwin'in keşfi, her şeyin aslında bir ve tek şey olduğunu, onun dışında hiç bir şey olmadığını dile getiren felsefelerin kanıtıydı. Evet, Darwin panteizmden, enel-hakka, oradan kabaladaki hayat ağacına kadar uzanmıştı. Yaşadığımız evrendeki tekliği bulmuştu.

Evrim teorisiyle ilişkili olan akımlar, her şeyin aslında tek bir şey olduğunu dile getiriyordu. Böylece yaratan/yaratılmış ayrımını ortadan kaldırıyor, üst ve alt kavramlarını bir potada eriterek, her şeyi tek bir kutsal çizgide birleştiriyordu.

Ama ne yazık ki Darwin'in bu keşfi, pek anlaşılamadı. Darwin'in felsefeye olan katkısı pek bilinemedi. Hatta Darwin'in keşfi, resmen saydığımız o felsefelere karşı kulanıldı.

Darwin'in felsefesi kilisenin hiyeraşik nitelenmesini ortadan kaldırarak, canlılığı bir ve tek noktaya götürmüş, ayrı/özel/üstün yaratılış gibi sığ fikirleri çürüterek, insanı doğaya yakınlaştırmıştır. İnsanın nasıl doğayla bir bütün olduğunu, doğanın nasıl bir parçası olduğunu ve o parçasının nasıl teklikten geldiğini...

Yanılıyor muyum? Darwin'in teorisi, onu aynı zamanda büyük bir filozof yapmamış mıdır? Her ne kadar Darwin, bir bilim adamı olarak anılsa da.

Saygılarımla.

[asimov]

Merhaba,

Sayın Peacewings güzel bir yorumda bulunmuş. Özetle Darwin'de bir filozoftur demeye getiriyor.
Ben bu yoruma karşı çıkmamakla birlikte, katılmadığımı belirtmek isterim. Yani bu tür bir düşünce tarzı burada bizi sonu gelmez bir tartışmaya götürür.

O zaman birçok bilimdamı da filozof mu olacak.Darwin bir düşünce kitabı yazmamış ama mesela Erwin Schrödinger Yaşam Nedir? diye bir kitap yazmış. Yani felsefi bir sorgulama yapıyor. Filozofolur mu? Bilemem yorum sizin.

Bir kere Darwin Beagle gemisi ile seyahate çıkmadan önce inançlı bir hıristiyandır. 5yıl süren yolculuğu sırasında toplamış olduğu canlıları içini doldurup İngiltere'ye yollamıştır. Fosilleri sınıflandırmış not almıştır. Ayrıntılı bir günlük tutmuştur. Ancak gözlemlerinin hıristiyan inancına ve incilin o zamanki yorumlarına uymadığını hemen farketmiştir.

Darwin üst düzey, zengin bir aileden gelmedir. Gemi kaptanı ile yemek yeme ayrıcalığına sahiptir. Bu nedenle akşam yemeklerinde bazen gemi kaptanı FitzRoy ile görüş ayrılığına düşmüşlerdir. Tartışmışlardır. Sonradan bu gemi kaptanı Darwin'in teorisinin karşısında yer alacak. İntaharla hayatını sonlandıracaktı. 

Aslında Darwin gemiye resmi bilimadamı olarak alınmamıştır. O dönemde gemi yolculuklarında biyoloji, bitki vb konularda araştırmaları gemi doktorları/doğabilimcileri yapardı. Gemide Robert McKonick resmi doğabilimci idi. Ancak Darwin'in çalışmalarından ve ön plana çıkmasından rahatsı olmuş. Gemiyi Şili'de terk etmiştir. O terk etmesi ile birlikte Darwin doğabilimci olarak seyahate devam etmiştir.

1836 yılında yolculuk biter ve gemi İngiltere'ye döner. Bu beş yıllık yolculuk sırasında Darwin binlerce kargo ve mektup gönderir. Dönüşte uzman bilimcilerden gönderdiği kargoların ( doldurulmuş hayvanlar) bilimsel verilerini öğrenir. Örnek olarak ispinoz kuşlarının gagalarının değişimini döndükten sonra anlamıştır. Hatta kendisi ayrıntılı not tutmadığı için Avustralya'ya gitmiş yardımcısından kendi tuttuğu notları istemiştir. Bu yolculukta Darwin'in bir de yardımcısı vardır.

Tutmuş olduğu bütün notları sınıflandırıp yayınlamaya karar verince yıllarca bununla uğraşmıştır. Bu dönemde kafasında Evrim fikri oluşmuştur. Birdenbire bu fikrin yol açabileceği tartışmaları ve sonuçları kavradığı için aslında yayınlamak istememiştir. Alfred Wallece'de aynı sonuçlara ulaşınca (ama biraz farklı) yayınlamaya karar vermiştir.

Aslında darwin hayatı boyunca oluşturduğu bilimsel teorisinin felsefi içeriği ile ilgili konuşmaktan kaçınmıştır. İşte bu nedenle ben sn peacewings'e katılmam. İşin felsefi boyutuyla ilgilenmemiştir.

Size şu kitabı tavsiye edebilirİM. Piyasada çok Darwin kitabı var ancak Türk bir yazar tarafından yazılmış (ne farkeder yurtdışında akademisyen) en ayrıntılı kitap. Celal şengör önsözünü yazmış Bütün sorularınınız yanıtı burada. Eğer okumadıysanın almanızı öneriririm.

Saygılarımla.


Charles Robert Darwin (Biyolojik evrim kuramının arkasındaki yaşam)
Haluk Ertan
İş Bankası Kültür Yayınları