Bu paylaşımımda gerçek ve gerçeklik üzerine düşüncelerimi paylaşmak istiyorum.
Tabi önce tanımlarla başlamak doğru olacaktır. O halde önce gerçek nedir?
Sayın ADAM tarafından forumumuza kazandırılmış mason sözlüğünde verilen tanım aşağıdaki gibidir:
Gerçek: Bir nesne, bir nitelik, bir durum ya da bir olgu olarak somut bir şekilde var olan.
TDK sözlüğünde ise gerçek kelimesi “yalan olmayan, doğru olan şey, hakikat” biçiminde tanımlanmaktadır.
Mason sözlüğünde gerçeklik kelimesi için bir tanımlama yoktur. Fakat TDK sözlüğündeki tanımına bakıldığında;
“Gerçek olan, var olan şeylerin tümü, hakikat, hakikilik, şeniyet, realite, reellik” olarak tanımlandığı görülebilir.
Bir nesne, bir nitelik, bir durum ya da bir olgu olarak somut bir şekilde var olan biçiminde tanımlanan "gerçek" kavramıyla "doğru" kavramı sık sık birbiriyle karıştırılır.
İyiliklerin ve güzelliklerin temelinde yer alan ve onları bütünleyen bir erdem olan doğrulukla bağlantılı olan doğru kavramının tanımı "nesnel gerçekliğe uygun biçimde insan zihninde oluşturulan kavramlar" olarak yapılabilir.
Az önce bahsettiğimiz yanılgıyı ve karıştırılmayı giderebilmek için, önce bu iki kavram arasındaki farkı anlamak gerekir.
Yukarıdaki tanımlarda da yazdığımız gibi gerçek, somut ve nesnel bir şekilde var olandır. Zaten bu özelliğinden dolayı da insanın zihni ve düşüncesinden ayrıdır. Fakat doğru ise gerçeğin insan zihnine ve sonrasında düşüncesine yansımasıdır.
Yansıma süreci insana has insana özgü olduğundan subjektif bir niteliğe sahiptir ve bu nedenle gerçek ile tam bir uyum içinde olmayabilir.
Konunun devamı niteliğinde “gerçeklik” kavramı için "var olan şeyler" geçeklik kapsamında değerlendirilebilir demek yanlış olmaz. Başka bir deyişle var olan şeylerin var olma durumu olarak da değerlendirilebilir.
Var olma noktasında tanımı biraz daha açmak istersek: düşünceden ayrı olarak zamanda ve uzayda (mekanda) yer kaplama şeklinde açılabilir. Bu durumda zamanda ve uzayda yer kaplayan şeyler gerçeklik kapsamında değerlendirilebilir denilebilie.
Düşünceden ayrı tutulması ise gerçekliğin nesnel anlamında var olmasından ve insan zihnine bağlı olmamasından kaynaklanmaktadır.
Gerçek ve gerçeklik üzerine sorular ontolojik (yani varlık bilimsel) olarak hep sorula gelmiş bununla bağlantılı olarak da tanımlar hep yapıla gelmiştir. Tabi ontolojik incelemelerin üzerine epistemolojik (kısaca bilgi felsefesi) olarak da gerçek bilgiye nasıl ulaşabiliriz gibi sorular ve arayışlar da hep olmuştur.
Okuduğum kaynaklarda rastladığım kadarı ile Masonlukta "gerçek" kavramına sık sık değinilmekte ve "gerçeklerin aranması ya da araştırılması" üzerinde özenle durulmaktadır.
Tamda bu noktada gerçeklerin araştırılması kavramının mason sözlüğündeki tanımının verilmesi iyi olacaktır.
Sözlüğe göre bu kavram “imgelerden ve varsayımlardan sıyrılarak, nesnel ve somut olarak var olanın bulunması, anlaşılması ve buna ilişkin doğruların kavranması uğraşısı” biçiminde tanımlanmaktadır.
O halde gerçek-doğru-gerçeklik-hakikat kavramları Masonluk için çok önemli kavramlar olup masonik felsefede de büyük yer tutmaktadır demek yanlış olmaz.
Peki bu iş için yani gerçekleri araştırmak için acaba neler yapılmalı ve tabii nasıl özelliklere sahip olunmalıdır?