CLERMONT ŞAPİTRİ (EKEİR – 26)

[ADAM]

Paris Büyük Locası’nın Büyük Üstadı Clermont Kontu Louis de Bourbon-Condé, daha Charles Radclyffe ortadan kalkmadan önce Fransa’daki locaların politikasını değiştirmeye yönelmişti. Kendisinin başına getirilmiş bulunduğu İskoç Masonluğu’nun doğrultusundaki Paris Büyük Locası’nı kapatarak, Fransız asıllı masonların çoğunlukta oldukları ulusal nitelikli tüm locaları, “Fransa’nın İngiliz Büyük Locası” (Grande Loge Anglaise de France) adı altında birleştirdi. Bundan bir süre sonra da kendisini geriye çekip, locaları Christophe-Jean Baur adlı bir banker aracılığıyla yönetmeye girişti.

Fransa’daki İskoç locaları, Clermont kontunun İngiltere Büyük Locası’na yaklaşmaya yönelen bu tutumuna karşı çıktı ama bu sıralarda Fransa’daki İskoçların büyük çoğunluğu İngiltere tahtını ele geçirmek için düzenlenen eyleme katılmakta olduğundan, “büyük üstat” olarak başlarına getirmiş oldukları Clermont kontunun girişimlerini durduramadılar. Ancak sonradan onun egemenliğini yadsıyarak, İskoç Riti’nde kendi başlarına buyruk olarak çalışmayı sürdürdüler. Dolayısıyla genel olarak “Aziz Yahya Locaları” ya da “Sen Jan Locaları” (Loges de Saint-Jean) adıyla anılan bağımsız locaların Fransa’da yeniden kurulduğu bir döneme girildi.

Charles Edward Stuart’ın İskoçya’daki başarısızlığı, Charles Radclyffe’in de genç sayılabilecek bir yaşta ölümü, Fransa’da kalmış İskoçlar için âdeta bir yıkım oldu. Şimdi Clermont kontuna bağlı olan Fransız mason locaları bir yana dursun, İskoç masonları arasında da ayrılıklar başgöstermişti. İskoçya’dan yüz geri dönen Charles Edward Stuart Arras Şapitri’ni kurarken, artık ona güvenlerini yitirmiş olanlar da kendi yüksek derecelerini oluşturmaya yöneldi.

Bu kuruluşlardan biri de “Clermont Şapitri” (Chapitre de Clermont) adını taşıyordu.

Kimilerine göre; bu şapitre artık “Fransa Büyük Locası” diyebileceğimiz ulusal obediyansın büyük üstadının adının verilişi, diplomatik yaklaşımdı. Kimilerine göre ise hayır, öyle gibi görünebilirse de ilgisi yok; bu kuruluşun adı, ilk toplantısını Clermont’taki bir Cizvit kolejinde yapmış olmasından ileri geliyordu.

1754 yılında kurulmuş olan bu masonik örgütte, Ramsay’a mal edilen İskoç Riti’nin Fransızlar’a uyarlanarak geliştirilmesi öngörülüyordu. Böylece Fransız asıllı masonların yine “İskoç Masonluğu” çevresinde bir araya gelmek üzere sempatilerinin toplanabileceği umuluyordu. Şapitrin başkanlığını Chevailer de Bonneville yürütüyordu. Bu şapitre alınmış olan masonlar arasında Karl Gottlieb Baron von Hund adındaki bir Alman soylusu ile Baron de Tschoudy adlı bir Fransız aristokratı da bulunuyordu.

Clermont Şapitri’nin özgün İskoç Masonluğu’ndan uzaklaşıp, “Fransızvari” bir tarzda fakat İngiliz Masonluğu’na daha yakın bir yöntem izlemekte oluşu, Baron von Hund’u çok rahatsız etmişti. Öylesine ki, Clermont Şapitri’nden umudu kesip kendi ülkesine döndü ve “Sıkı İzleyiş” (Strikte Observanz) adını verdiği bir diğer mason riti kurdu.

Baron de Tschoudy’nin eğilimi doğrultusunda ise, “Doğu Şövalyeleri Konseyi” (Conseil des Chevaliers d’Orient) adı alan bir egemen kurulun yönetimi altında olmak üzere bir başka masonik dizge oluşturuldu.

Doğu Şövalyeleri Konseyi, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’ni konu alan bu çalışmanın kapsamı dışında kalır. Ancak bu masonik dizgenin yönetici organının “Valois Koleji” (Collège de Valois) adını da taşımış olduğuna değinmeden geçilemez.

Baron de Tschoudy, Paracelcus hayranı bir alşimist ve Rokrua Tarikatı’nın etkin bir üyesiydi. Elbette Masonluktaki eğilimi de bu gizemci (mistik) doğrultudaydı. Bununla birlikte, bu masonik dizgede de, bambaşka bir politik yaklaşımla, Fransa tahtındaki bir önceki hanedanın anısı yaşatılıyordu. Bu da, elbette Prieuré de Sion’un amaçlarıyla zıtlaşıyordu.