Parola - 2

[ADAM]

Daha önce Masonlukta iki tür sözcük bulunduğunu, bunlardan birinin örgütsel diğerinin ritüelik nitelik taşıdığını belirtmiştim.

Biliyorum ki çoğunluk ritüelik olanını merak eder ama ben örgütsel olanından başlayacağım.


Örgütsel sözcük (parola) bir büyük locaya özgüdür. Bir masonun, o büyük locanın düzenli bir üyesi olduğunu göstermesine yarar. Bu nedenle her yıl belli bir zamanda yeniden belirlenir. Bu nedenle “yıllık sözcük” (senelik kelime) olarak anılır.

Ancak bazı büyük localar bunu altı ayda bir yeniler. O zamanda bu sözcük “yarı-yıllık sözcük” olarak anılır.

Sözcük denir ama bu askerlikteki bir parolada olduğu üzere iki parçadan oluşur. Gerektiğinde bu sözcüğü soracak olan kişi birincisini söyleyecek, verecek olan kişi de ikincisini söyleyerek yanıtlayacaktır.

Büyük üstat ya da yetkilendirdiği bir görevli bu iki bölümlü sözcüğü saptar ve tüm localara gönderir. Locanın üstad-ı muhteremi de ilk toplantısında bu sözcüğü locasının düzenli üyelerine iletir. Sonra da bu sözcüğün yazılı olduğu kağıdı yakar.

Bu yakma olayı geleneksel yöntem. Şimdilerde de kağıda yazılıp mı gönderiliyor acaba? Belki e-posta kullanılıyor. Öyle de olsa, üstad-ı muhterem yakma olayının simgesel değerini korumak için bir kağıda yazıyor olabilir.

Bu iletimin bir geleneksel yöntemi vardır. Locada “kardeşlik zinciri” kurulur. Sözcük üstad-ı muhteremden başlayarak kulaktan kulağa fısıldanarak zincirde dolaştırılır; bir yandan bir parçası, diğer yandan öteki.

Önemli olan bir geleneksel kural bu sözcüğün hiçbir yere yazılmamasıdır. Bir diğer kural da hiç kimsenin bunu unutan kişiye söyleme yetkisi olmayışıdır.

Bu sözcü k unutulamaz mı?... Unutulur. Şimdi ne olacak?

Unutan mason ya sözcüksüz kalmaya razı olur ya da utana kıvrana locasının üstad-ı muhteremine giderek yeniden ister. (“utana kıvrana” benim eklediğim bir yorum. Herhalde öyle olur diye düşündüm de.) Başka hiç kimseye soramaz. Nitekim zincir kurularak toplu iletim yapılan toplantıda bulunmayanlar da sonradan localarının üstad-ı muhtereminden alabilir.

Bu işler geleneksel olarak böyle ama Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere bazı ülkelerde bu sözcüğün locanın düzenli üyelerine posta ile gönderildiği de biliniyor. Eskiden postadan çıkan kağıdın yakılması gerekirdi. Şimdilerde ise herhalde e-posta kullanılıyordur; o zaman yakılması nasıl yapılır, bilemem. Bireysel olarak üstadı muhteremi taklit etmek anlamsız olsa gerek.

Peki bu sözcük gerçekten işlevli mi? Gerçekten kullanılmakta mı?

Eskiden öyleymiş. Kullanılırmış. Bir mason, tanınmadığı bir locanın toplantısına katılmak üzere gittiğinde sorulurmuş. Bilemezse, toplantıya alınmazmış. Bu nedenle de önceden önlem alırmış mahcup olmamak için. Ancak günümüzde bu işin öyle o kadar çok sıkı tutulduğunu hiç sanmıyorum doğrusu. Yanılıyorsam, yanıldığım belirtilsin.

Masonlukta her şey simge… Bu da simge.

Bir sonraki yazımda ritüelik sözcüklere değineceğim.

[Mustafa Kemal]

Kelime bizde senelik verilir. Dün akşam 1911 tarihli bir ritüeli okuyordum, orada kelimenin 6 aylık olduğunu gördüm. Tam "Bu ne zaman değişmiş acaba" diye araştırmaya karar vermiştim, Sn. Adam bu başlığı açtı. Güzel bir tesadüf oldu benim için

Yine Sn. Adam'ın pek sevmediği bir kelime vardır, "Muhakkik". Sanırım tanınmayan bir misafire senelik kelimeyi sormak, ve diğer bilgilerini sınamak bu görevlinin sorumluluğundadır.

Saygılar.