Şimdi bu forumda bir "Mason Sözlüğü" bölümü var ya, hemen bu "Terimler ve Kavramlar" bölümünün bitişiğinde...
Orada bazı sözcüklere bakıyorum. Açıklamasını pek yetersiz buluyorum.
Angram da bunlardan biri.
Sözlük de diyor?
Bir sözcüğün harflerinin yerleri değiştirilerek oluşturulmuş bir başka sözcük.
Anladınız mı?
Ne anladınız?
Ben pek bir şey anlamadım. Bir sözcüğün harflarinin yerlerini değiştirirsen, elbette ortaya başka bir sözcük çıkar. Buna niçin özellikle anagram densin ki?
Sanırım bu kornuya yanlış bir açıdan bakıyorum da onun için işin içinden çıkamıyorum.
Gerçi "anagram" çok genel bir sözcük. TDK sözlüğüne baktım. Farklı bir şiy yok.
İnternette boğuşmaya girişecek olsam, eminim ki bu sözcük üzerine uzun boylu açıklamalar, örnekler falan vardır. O işi yapmaktansa neden bu sitenin niteliğinden bakmayalım olaya? Burada bir masonik sözlük kapsamında anagramdan söz ediliyorsa, bu demektir ki anagramların Masonlukta bir yeri var. Yoksa masonik sözlükte bu sözcüğün işi ne?
Biraz araştırınca şunlar çıkıyor ortaya:
Anagram denilen şey bir yöntem, bir teknik. Öyle bir sözcüğün harfleri gelişigüzel değiştirilmiyor. Hem bu deiştirmenin bir tarzı var hem bir gerekçesi.
Masonlukta bu yöntem eskiden hayli sık kullanılmış. Özellikle yüksek derecelerin ritüellerinde, nereden ve nasıl gelmiş olduğu bir türlü anlaşılamayan bazı adlar, sözcükler ve terimler geçiyor. Bunların çoğunun birer anagram olduğu söyleniyor.
Örneğin bir yerde "Badana" diye bir sözcük görebilirsiniz. Bunun dilimizde bir anlamı var elbette ama unutmayalım ki bu sözcük aslında Türkçe değil. Bu bir anagram ve asıl sözcük "Abadan". Onun yerine bu yazılmış, anlaşılmasın diye.
Anlaşılmasın diye yazıldığına göre, anlaşılan bu bir tür şifreleme ya da gizleme.
"Abadan"ın ne anlama geldiğini sormayın. Bilmiyorum. (Dan'ın babası olabilir mi?)
Bu sözcüklerden birçoğu her nedense Tevrat'tan alınma. O nedenle bu sözcüğün ne anlama geldiğini çıkarabilmek için önce etimolojik bakımdan İbraniceye başvuruluyor. Fakat sanmayın ki oradan hemen ve kolayca bir sonuç elde edilebilir. Sanmayın ki sıradan bir Yahudi İbraniceyi bilir, okur ve konuşur. Siz Divan Edebiyatı çerçevesinde okuduğunuz bir şiirden ne anlarsanız, o da bir eski İbranice metinden ancak o kadarını anlayabilir. Çünkü o dil de çeşitli evrelerden geçmiş, Aramiceyle bağlantısı ve çeşitli lehçeleri var.
Dolayısıyla aslında bir anagram olan bir sözcüğün ne anlamda kullanıldığını anlayabilmek için yapılan bir çalışmada etimoloji de işe yaramayabiliyor.
O sözcük var ya o sözcük... Hani aslının İbranice olduğu varsayılan... Ya öyle değilse?
Masonluk bu bakımdan biraz dertli... Bir zamanlar ritüeller yazılı değilmiş. Eskiden kalma bir gelenek; ritüelleri yazmak yasak. Bellenerek öğreniliyor. Okuma yazma bilmeye gerek yok. Zaten belki de okuma yazma bilenlerin sayısının pek az oluşundan ötürü. Söylenen bir sözcüğü birisi yazıya geçiriyor. Artık doğru mu geçiriyor, yanlış mı, bilemiyorsunuz. Yanlışsa, yanlışlığı sözcüğün neresinde yaptığını da bilemiyorsunuz. En basitinden İbranice'den dönüştürmeyle alınan YHVH. Kimisi JHVH, kimisi IHVH yazıyor. Üç harf tamam da ilki çöküntü. Aradaki sesli harflerin secçenekleri ibadullah. Birisi aynı sözcüğü IAIN diye yazıyor. Hoppala, iş tersine döndü. Çık içinden çıkbilirsen.
Ne yapmak gerekr?
İşe en başktan başlamak. Söz konusu sözcük(ler) gerçekten anagram mı, yoksa sözlük anlamı var mı? Belki de sözlük anlamı var ama bugünün diliyle çözümlenemiyor bu. Bu sözcük ilk kez hangi tarihte, nerede söylenirmiş, onu bulmak gerek. Sonra da o ülkenin/yerin/çevrenin o tarihte konuştuğu dildeki karşılığını yakalamak gerek.
Bu iş size saçma sapan gelebilir.
Ancak bu işi yapanlar var. Onlara "dil bilimci" deniyor. Onların işi bu. Bizim işimiz değil.
Biz bir anagrama olsa olsa CMYLMZ gibi bakarız; öyle bakabilirsek eğer çünkü o da bir marfet.