Masonlar.org - Harici Forumu

Masonluk Bilgidir. Bilimdir. Ilimdir. => Dilbilim - Belagat => Turkce => Konuyu başlatan: edebiyat_ogr - Kasım 15, 2014, 08:22:52 öö

Başlık: Kutadgu Bilig Sonrası Kaşgar Dili Verimleri (Atabetü'l-Hakayık)
Gönderen: edebiyat_ogr - Kasım 15, 2014, 08:22:52 öö
          Kutadgu Bilig'den sonra Türk klasik edebiyatının bizim için kazandırdığı en eski eser olan Ahmed bin Mahmud Yükneki'nin ''Hibetü'l-Hakayık'' ya da bilinen adıyla ''Atabetü'l Hakayık'' ıdır. Uygur harfleriyle ve Kaşgar dili ile yazılmış olan eserin Ayasofya Kütüphanesinde iki nüshası bulunmaktadır. Bunlardan biri 844'te İstanbul'da; diğeri ise 848'de Semerkant'ta yazılmıştır. İlk nüshada, Uygur yazısının altında Arap harfleriyle çevrilmiş olan şekli mevcuttur. İkinci nüsha ise ilkine göre daha güzel bir Uygur hattıyla yazılmıştır. Eser önce Necip Asım Bey tarafından bulunarak metni, Arap harflerine nakledilmek sureti ve tariki-dili izahat ile 1334'te yazılmıştır. Eserin ikinci nüshası kitabın aktarılmasının ardından çıktığı gibi, ''Divan-ı Lügati't Türk''ün tab'ı (birinci baskısı) da daha sonra olduğundan, tıpkı ''Kutadgu Bilig'' için olduğu gibi bunun da filoloji noktasından yeni ve tashihli bir birinci baskıya ihtiyacı vardı.

          Atabetü'l Hakayık, bireysel ahlak hakkında tamamıyla dini bir görüşe göre yazılmış ''nasihatname''dir. Eser, tüm İslami eserlerde olduğu gibi ''münacaat, naat, sahabeler metni'' ile başlayarak Emirü'l Ecel Mehmed Bey hakkında bir methiyeden sonra ''adap, edep, dünyanın gidişatı, dilin korunması, çeşitli nasihatlar, hatime'' kısımlarını ihtiva eder. Yazarın İslami bilimlere, mesela tefsir ve hadise, sonra Arap diline değinişi, onun klasik bir medrese eğitimi gördüğünü bize anlatıyor. Kitapta ayet ve hadislere daima bir telmih vardır. Bize bunları verirken birtakım nasihatlerden de geri kalmaz. Kutadgu Bilig, daha felsefidir. Atabetü'l Hakayık'ta ise dini ideoloji hakimdir. Kutadgu Bilig, Aristo felsefesini içinde barındırırken, burada herhangi bir felsefi telakki söz konusu değildir.

          Bu eser, Türk edebiyatında eskisinden çok farklı bir dini ''ideoloji''nin ilk habercisidir. Bu eserin, Orta Asya Türkleri arasında hicri 10.yüzyıla kadar kendini koruması da işte bu dini mahiyettendir.
Başlık: Ynt: Kutadgu Bilig Sonrası Kaşgar Dili Verimleri (Atabetü'l-Hakayık)
Gönderen: symbol - Kasım 15, 2014, 11:02:35 öö
Kutadgu Bilig i bende okudum güzel bir eser.