Takibini sürdürdüğüm ilk iki kısımda insaniyet ve cemiyet kavramlarına vurgu yapan Büyük Şark ; bu sayısında ise insanlara kelepçe olan taassupa vurgu yapıyor.
Genel anlamda ise, hakikati görmemizi engelleyen bütün köklü yanlış düşüncelerin aslında bir taassup olduğunu , bir duvar gibi karşımızda durduğunu görüyoruz.
Belki de, bu taassup duvarının insan hayatındaki olumsuz yerine, kendisi Büyük Doğu adında bir dergi çıkaran şairin ; şu sözleri ile biraz daha his ekleyebiliriz :
'Duvar , duvar. Katil duvar. Yolumu biçtin.
Kanla dolu sünger, beynimi içtin'
Bu güzel beyitten sonra ; diğer taraftan, başlıktan umduğumu bulamadığım noktaya değinmek istiyorum. Başlık, 'taassuptan kurtulmalı' olduğu için ben, bu kurtulmanın yollarından bahsedileceğini öngörmüş, öyle tahmin etmiştim. Ancak böyle beklediğim gibi olmadı. Sadece taassup tanımı verilmiş ve türleri nasıl olur, onun üzerinde durulmuş, onu fark ettim.
Tabi bunların burada süzülerek verilen bu yazıda olmayışı, onun derginin hiçbir köşesinde olmadığını göstermez. Yazının devamında veya derginin başka sayfalarında taassuptan kurtulmanın neden önemli olduğu, nasıl kurtulunması gerektiği üzerinde durulmuş olunması muhtemeldir.
Onun için eleştirirken peşin konuşmamak gerek.
Bir de, bu çalışmaya sadece uzaktan misafir olarak katılmamak, onu sahiplenmek, onun gelişimi için katkı sunmak gerek.
Ben kendimce, yazıda var olan bazı eski Türkçe kelimeleri sözlükten bakarak yeni hali ile sizlere çevirmeye çalışacağım.
Olur da okuyan çıkarsa, anlamını bilmediği birçok kelime çıkabilir ve bu da yazının eksik anlaşılmasına yol açabilir.
Ben bunun önemli olacağını düşündüğüm için, zaman ayırdım ve sizler için zor ve yaşlı kelimelerin anlamlarını teker teker aşağıya çektim.
İsteyen arkadaşlarım takıldıkları kelimeye zaman kaybetmeden aşağıdan bakabilir.
...
Müsavata : Eşitlik,denklik.
Telkin : Bir duyguyu,düşünceyi aşılama.
Tetkik : İnceleme
Riyakâr : İki yüzlü
Bilâtetkik : Hazır,olduğu gibi
An'anevî : Geleneksel
Müfrit : Aşırıya kaçan
Ekseriya : Çoğunluk,çoğunluğun
Mefkûre : İdeal,ülkü
Tevlît etmek : Sebep olmak,doğurmak
Merbut :Bağlı,bağlanmış
Teceddüt : Yenilik
Saik : Sebep, sevk eden
Hasım olmak : Düşman
Müstenit : Dayanan , yaslanan
Teessür : Üzülme,üzüntü
Mübahase : Bir konu hakkında karşılıklı konuşmak
Merbutîyet : Bağlı olma durumu
Rufaî : Ahmet Rifai'nin kurduğu sünni bir tarikat ( Yazıda tarikat adı ile değil, bu tür yerlere körükörüne bağlananlar anlamında genel bir tabir olarak kullanılmış gibi duruyor )
Salim fikirler :Sakin, huzurlu, sağlam fikirler
İtikat : İnanç
Fırka : İnsan topluluğu, siyasi parti
Sayın ADAM'a ise bu konuda bizlere tarihi belge diyebileceğimiz bu derginin çalışmalarını önümüze kadar getirdiği için kendisine teşekkürü bir borç bilir ve diğer sayıların kendisinden devamını dilerim.