Nafaka

[ADAM]

Nedir nafaka?

TDK sözlüğü “Geçinmek için gerekli olan şeylerin bütünü” diye tanımlıyor.

Bu sözcük Arapça kökenli imiş. Tam Türkçe karşılığı “geçimlik” imiş. Bunu bilmiyordum. Bir de öz Türkçeden yana olduğumu söyler dururum. Ayıp bana.

Bu sözcüğün hukuk bakımından da “birinin geçindirmekle yükümlü olduğu kişilere mahkeme kararı ile bağlanan aylık” diye bir tanımı var.

Mason Sözlüğü’nde ise “çalışmanın karşılığında geçim sağlamak için elde edilen kazanç.” deniyor. Bu çok çeşitli anlamlara gelebilir. Çek çekebildiğine...

Ansiklopedik Mason Sözlüğü’nde şöyle bir açıklama var:

“Operatif Masonluk döneminde nafaka, salt özdeksel (maddî) bir anlama gelmek üzere kullanılırdı. Bir masonun çalışmaktaki amacı, geçimini sağlayabilecek nafakayı elde etmekti. Bir mason, çıraklığına, ancak bireysel gereksinmelerinden zorunlu olanlarını karşılayabilecek düzeyde bir kazanç ile başlardı. Mesleğe bağlanan, bilgi ve yeteneklerini geliştirmeye çalışan, daha olumlu üretimde bulunan çırakların nafakaları yavaş yavaş artırılırdı. Ancak çırak derecesindeki bir mason, hiçbir zaman bir kalfa kadar gündelik alamazdı. Bir çırak kalfalığa geçer geçmez, nafakası da artardı. Çırak iken genellikle parasal sıkıntı içinde yaşamasına karşılık, kalfa olunca birkaç kişilik ailesini de rahatça geçindirebilirdi. Bu ekonomik olgu da çırakların kalfalığa özenebilmeleri için bir isteklendirme öğesi niteliği taşırdı. Meslekte ilerleyerek kıdem kazanan bir kalfanın gündeliği gene artardı. Bir usta mason (üstat) ise, ister gündelikle ister götürü çalışmakta olsun, ücretini yaptığı işe göre doğrudan işin sahibinden aldığı için, onun nafakasından söz edilmezdi.”

Eh, Orta Çağ ve sonrasının bina inşaatçılığı mesleği ve zanaatına sonradan verilmiş olan ad uyarınca bu böyle olabilir. Gerçi Regius gibi eski el yazmalarında bu konu üzerinden bu kadar geniş açıklama verilmiyor ama olabilir de … Bu bilgiyi çok daha ayrıntılı olmak üzere Masonluk ile değil de Mimarlık Tarihi ile bağlantılı kitaplarda görmek olanaklı.

Şimdi gelelim günümüzdeki Masonluğa…

Nafaka sözcüğünün Mason Sözlüğü’nde yer alması boşuna değil. Operatif Masonluk bir yana dursun, bu sözcük bir simgesel terim olarak günümüzdeki Masonlukta da kullanılıyor.

Kuşkusuz masonlar bu sözcüğü çok iyi bilir.

Burada bunu da aktarma yoluyla ya da anlatarak vermek olanaklı. Forum kurallarının 17. maddesine aykırı düşmez. Ancak ben şimdi bir oyun oynayalım diyorum; şöyle bilmece gibi bir şey.

Acaba günümüzdeki Masonlukta “nafaka” sözcüğü ne anlama gelebilir?

Ricam, buna masonların değil, mason olmayanların yanıt vermesi. Bilebildiklerince, düşünüp bir yorum yapabildiklerince. Hani “Olsa olsa…” tarzında.

Sonra konuya devam edelim.

[Saturn]

Masonlukta nafaka,masonun çalışmaları sonucu bir üst seviyeye geçmesi midir acaba? Ona verilen yeni derece(ve/veya derece ile birlikte verilen bilgiler) onun nafakası olabilir mi?

[ARCHITECT]

Bence nafaka çalıştıkça bir masonun önünün daha bir açılması anlamına gelebilir. Nasıl yani derseniz, daha üst seviyedeki masonlar onunla daha çok bilgi paylaşabilir veya denildiği gibi derece yükselmesi olabilir. Günümüzde nafakanın maddi bir geliri değil bilgi anlamında bir geliri temsil edeceğini tahmin ediyorum.

[enelsır]

 Sayın ADAM'ın yaptığı tanımlamaya bakınca " Nafaka" deyiminin günümüzde Masonluk açısından anlamı tamamen farklılaşmış olsa gerektir.

 Konuya bir kaç açıdan bakılabilir. Birincisi nafaka kişinin yaptığı işin karşılığı olarak elde ettiği kazanç. Fakat günümüzde Masonların Mason olarak bir maddi kazançlarının olmadığını biliyoruz. Bu konu çeşitli başlıklar altında tartışılmıştı... Peki ne kazanıyorlardır? Ben bunun derece olarak yükselmek veya daha kıdemli Masonlarla daha rahat ilişkiler kurabilmek olduğunu sanmıyorum. Bu , olayı biraz dar bir kalıba sokmak olur gibime geliyor. Masonların Masonluktan kazançları ( nafakaları) şu olabilir: İyi bir insanı daha iyi bir insan yapmayı ülkü edinmiş bir öğretiden alabilecekleri kadarını öğrenmek, bunun daha ötesinde ve daha önemli olarak da, bu öğretiyi kendi hayatlarına geçirebilmek olmalıdır. Bu hayata geçiriş sonucunda hem kendi hem de etraflarındaki insanların hayatlarını güzelleştirmek... Yani günümüzde Masonluğun nafakasın öğretisinden başka bir şey olamayacağını düşünüyorum. Masonluğu ve barındırdığı dünya görüşünün bizzat nafaka olarak görebiliriz.

 Fakat olaya böyle bakınca da başka bir durum daha karşımıza çıkıyor. Nafaka size verilen değil, sizin çabalarınız ve iyi niyetiniz nispetinde sizin alacağınız bir şey oluyor. Kimse nafakanızı yükseltemez, dereceniz yükselse bile. Kimse nafakanızı kısamaz dereceniz düşük olsa bile. Hatta nafaka benim dediğimse eğer, bir üstaddan daha zengin bir çırakla karşılaşmamız bile olasıdır.

 Sayın ADAM'ın sorusuna yanıt olur mu?... Bilemem. Bana bunları düşündürdü.

[ADAM]

Katkıda bulunan üyelerimiz, özellikle de Sayın enelsır konuyu öyle iyi değerlendirmiş ki, benim ekleyebileceğim pek bir şey yok.

Günümüzde bir masonun nafakası, onun loca çalışmalarında elde ettikleridir. B:u bir bilgi olabilir, hatta bilgiye yönelen bir ufuk açma olabilir, bir deneyim olabilir, tecrübe olabilir, biraz daha üzerinde duracak olursak bir erdem ya da o erdemin gelişimi olabilir.

Böyle olunca Masonluğun her bir derecesinde ayrı bir nafaka vardır. Gerçekte öyle olmasa bile, Masonluktaki bir üst derecedeki nafakanın bir alt derecedekinden daha yüksek olması beklenir. Masonlukta birinci derecenin öğretisi çok dolu olduğu için, pratikte bu böyle olmayabilir ama en azından teorik olarak böyle olması beklenir. Bu bağlamda şöyle de denilebilir: Masonlukta ikinci derece birinci dereceyi de içerir. Böylece daha geniş kapsamlıdır. Dolayısıyla kalfa derecesindeki bir masonun elde ettiği nafaka çırak derecesinde bulunan bir masondan daha çoktur. Dereceler yükseldikçe bu böyle yükselmeye devam eder.

Dolayısıyla Sayın enelsır’ın bence bir yanılgısı var. Masonlukta masonlar kendi nafakalarını yükseltmez; nafakalarının yükseltilmesi dileğinde bulunur. Bu dileği değerlendirecek olan kurul nafakanın yükseltilmesine (daha doğrusu artırılmasına) kendi kriterleri uyarınca karar verir ve uygular. Böylece bir mason derecesinin yükseltilmesiyle daha fazla nafaka,. simgesel anlamda geçerli olmak üzere kazanç elde etme olanağına kavuşur.

Burada “elde eder” diyemedim. Çünkü bunu elde edebilmek için çalışmak gereklidir. Bir diğer deyişle herhangi bir mason herhangi bir derecede o dereceyle bağlantılı çalışma yapmadığı sürece hiçbir şey elde edemez. Dolayısıyla, dereceleri yükseltilmiş ama aslında nafakası gerektiğince artmamış çok mason vardır.