Masonlar.org - Harici Forumu
Mason ve Masonluk Nedir? => Turkiye`de Masonluk => Konuyu başlatan: ADAM - Kasım 02, 2014, 12:12:48 ös
-
Bu sorunun bir yanıtı var ama ben bu sorunun yanıtını olandan bağımsız olarak araştıralım istedim.
Bu araştırmayı da ben değil, konuyla ilgilenenler yapacak. (Katılımcılarımızdan böyle çalışmalar yapmamızı isteyenler var.)
Ancak önce biraz bilgi verelim.
Loca, Masonluktaki asal çalışma birimidir. Öncelikle Masonluğun simgesel derecelerinde geçerlidir ama o kadarla sınırlı değildir. (Şu simgesel dereceler konusu da ayrı bir başlık altında ortaya atılmış durumda.)
Masonluğun her biriminde olduğu gibi bir locada da loca üyelerince seçilen görevliler vardır.
İşte bu görevlilerden en yetkili olanına ve locayı yöneten kişiye burada “Loca Başkanı” dedik. Bu bir masonik terim değildir ve Masonlukta kullanılmaz. Biz bu terimi burada mason olmayan ve bu konuları pek iyi bilmeyen kişilerin anlaması için kullandık.
Masonlukta, aynı amaçla kullanılan terimler, dünyanın her yerinde aynıdır. Şöyle ki; her ülkede bu aynı olan terimin o ülkede geçerli dildeki karşılığı kullanılır. (Bazı ülkelerde birden çok dil geçerli; dolayısıyla her dildeki terim ayrı olabilir.)
Bizi burada o terimlerin Türkçesi ilgilendiriyor.
Başka dillerde Loca Başkanı nasıl anılıyor, ona bakalım:
İngilizce: Worshipful Master
Fransızca: Vénérable Maître
Almanca: Stuhlmeister
İtalyanca: Maestro Venerabile
İspanyolca: Venerable Maestro
Bunlara bakarsak, Türkçede ne denmeli?
-
Üstadı Muhterem (Saygıdeğer Usta,İhtiram Usta) denmektedir.
-
Ben de üstadı muhterem biliyorum.
-
Kısa katkılara kısa hatırlatma:
Geçmişte ne denmiş ve günümüzde "ne deniyor" başka "ne denmeli" başka.
-
Bize aşağıda ki terimlerin Türkçesiyle ilgilendiğinizi ve Türkçe dilinde ki karşılığını sordunuz. Bizde Üstad-ı Azam,Üstad-ı Muhterem cevaplarını verdik lakin kabul etmeyip ne denmeli dediniz. Yukarıda ki terimlerden ve Türkçe karşılıklarından yola çıkarsak aynı cevap geçerli fakat şahsi görüş olarak ne denmeli diye soruyorsanız cevap değişebilir.
-
Õnceliklebir soru sormak istiyorum.
Almancadaki " Stuhlmeister" ile " Meister vom Stuhl" isimleri arasinda bir anlam veyaderece farki varmi?
-
(http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=8940.msg62133#msg62133 (http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=8940.msg62133#msg62133)) adresinde Sayın ADAM'ın "BİR LOCA NASIL KURULUR-2" başlığı altında yazdığı ve aşağıya ilgili paragrafı kopyalanmış olan metinden de anlaşılacağı gibi aynı locada üstad derecesinde başka masonlar da vardır.
"Çoğu büyük locaların tüzükleri, bir locanın kurulabilmesi için bir araya gelecek olan kurucu üyelerden en az yedisinin, yalnızca “üstat” derecesinde olmalarını yeterli görmez. Bu kardeşlerin “üstatlık derecelerini, kuruluş tarihinden belirli bir süre (örneğin en az üç yıl) önce almış bulunmaları” gerektiğini belirtir. Başka koşullar da öngörülmekte olabilir."
Loca başkanı olan üstad masona, benim de düşünceme göre "Saygıdeğer Üstad" denmelidir.
Burada başka bir soru daha geliyor: Aynı locadaki diğer Üstad derecesindeki masonlara ne deniyor?
Cevabını bilmiyorum.
-
Burada daha önce Üstad-ı Azam terimi dile getirilmedi. Herhalde vermiş olduğumuz beş ayrı dildeki terimlerdin karşılığı olamaz.
Sayın Tij'in sorusunun yanıtı: Evet, Almanya'da öyle de deniyor. Keşke baştan onu da yazsaydık. Ancak öyle varyasyonlar İngilizce ve Fransızcada da var.İşi basit tutmak istemiştim.
Konu Türk dili... Yabancı dilden alınma bir terimin Türkçe karşılığının nasıl olması gerektiği... Hemen masonik literatüre bakıp Üstad-ı Muhterem tearimine sarılmak istinildiğini görüyorum. Acaba niçin? Bu terim kullanılıyor biliyoruz ama acaba bu günümüzün Türkçesine uygun mu?
Sanırım Sayın propulsion konuyu biraz uzatmış ve dağıtmış ama öneri olarak en yakına o düşüyor: Saygıdeğer Üstad demiş.
Bakınız... Doğru Türkçede o terim Üstad değil Üstat biçiminde yazılır. Ek alacağı zaman (den hali dışında) Türkçe kuralları uyarınca sert sessiz yumuşak sessize dönüşür (t yerine d gelir)
Dil dersini geçelim...
Localardan oluşan bir mason örgütünün başkanına ne deniyor?
Katkıda bulunacak olanlar hemen söyler mi yoksa onun da Batı dillerindeki terimlerini verelim mi?
-
Benim önerim " Makam Üstadi" olacak.
-
Evet doğru "d" yerine "t" yazmalıydım.
Düzeltme için teşekkür ederim ;)
-
Saygıdeğer Önder, Saygıdeğer Bilgin, Sayın Lider... Üstad-ı Muhterem'in günümüz Türkçe karşılığı.
-
Ben şahsen ''üstad-ı muhterem'' sözcük öbeğinin kullanımından yanayım. Bu kullanım kulağa da hoş geliyor. İlla Türkçe bir karşılık bulmak gerekmiyor bu sözcüğe. Konuşurken olsun, yazarken olsun, pek çok yabancı kökenli sözcükleri dilde kullanıyoruz. Türkçe, Arapça ve Farsçanın etkisi altında yüzyıllarca kalmıştır. Zaten doğal diller sürekli etkileşim halindedir. ''Semaver'' sözcüğünü düşünelim örnek olarak. Burada yüz kişiye sorsak, belki tamamına yakını sözcüğün Arapça ya da Farsça olduğunu söyler. Oysaki bu sözcük Rusçadır. Etkileşim muhakkak oluyor.
Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi ile birlikte dilimize Arapça ve Farsçadan binlerce kelime almışız. Bunların pek çoğunu da hala kullanıyoruz. Hatta bu sözcüklerini ''üstad-ı muhterem'' de olduğu gibi kalıplarla da kullanmaya devam ediyoruz. Eğer Masonluk bizim ülkemizde yeni olan bir şey olsaydı tabi ki bu kullanımın yerine başka bir sözcük olurdu, ben öyle düşünüyorum. Yine de ''üstad-ı muhterem''in kullanımında bana göre hiçbir sakınca yok, tersine çok da hoş.
ADAM'ın da belirttiği gibi sözcüğün doğru yazımı ''üstat'' şeklindedir. Bunun yanında genelde ''metot'' sözcüğünü de yanlış yazmaktadır bazı arkadaşlarımız. Birçok kez gördüm bu sözcüğü ''metod'' şeklinde yazanları. Türkçenin ses yapısından kaynaklanan bazı değişimler söz konusudur. Bu hataların çoğu da ünsüzlerle ilgili ses olaylarından kaynaklanmaktadır.
-
Yüce Kalem
Uygun bir sıfat olurdu.
Seslendirildiğinde cümle arasında abartı ve gösteriş yok makam gereği ön eki saygısını hissettiriyor.
-
Üstad-ı muhterem en iyisi yine de, hem alışık olduğumuz bir sözcük öbeği. ''Yüce Kalem'' bana açıkçası adli bir ünvan gibi geldi. Kaldı ki diğer mason derecelerinde de ''üstat'' sözcüğü kullanılıyor. 33.dereceyi diğerlerinden çok da ayırmamak lazım. :)
-
Ne kadar ilginç...
Bir yanda çok güzel bir girişimle bize Türk dili kurallarını anımsatmakta olan (sağ olsun var olsun) sayın arachnida da aynı etkilenme altında... Burada kulağa hoş gelmesinden mi söz etmeli yoksa Türk dili uyarınca doğru olandan mı?
Başta olması gereken "saygıdeğer" sıfatını iyi buldu bulanlar. (Sayın denilseydi pek olmazdı. İkisi arasında fark var.) Bundan hoşlanmayan ve eski terimi tercih eden "muhterem" diyebilirdi. Sonuç Muhterem Üstat olurdu; Üstad-ı Muhterem değil. Çünkü bu bir Türkçe tamlama değil, Osmanlıca terkip.
Nitekim Sayın arachnida ille de Türkçe bir karşılık bulmak gerekmediğini söylese de aslında doğrusunun böyle olduğunu belirtmekten geri kalmadı.
Sayın Tij'in dediğini de göz ardı etmemeli aslında. Almancayı esas ya da öncelikli alsaydık, öyle bir durum olabilirdi. Fakat bu bağlamda Alman masonların da kendi benimseyişlerini yeğledikleri, "ehrwürdig" gibi tam bir sözlük karşılığı kullanmadıkları, bunun yerine fonksiyonel karşılığı aldıkları görülüyor.
Bir de localardan oluşan örgütün başı var hani... Üstad-ı Muhterem'in uygun bir karşılık olduğunu ileri sürenler, öte yanda Büyük Üstat yerine niçin Üstad-ı Azam kullanılmasının terk edilmiş duğuna da yanıt getirmeli.
Bu iş bitmez... Niçin mahfil terk edilmiş de loca olmuş? Niçin Mahfil-i Azam denilmiyor da Büyük Loca deniyor?
Biri öyle bir diğeri öteki türlü olur mu?... Bir tutarlılık gerekmez mi? Masonluk gibi önemli ve ciddi bir kurumun örgütlerinin, kendi dillerinin gereklerini de doğru kullanmaya özen göstermeleri beklenmez mi?
Bunun dışıındaki önerilere değinmek istemiyorum. Çünkü o önerileri alıp Batı dillerine çevirecek olursanız, bambaşka ve hiç ilgisiz terimlere varırsınız.
Elbette Batı dillerindeki o master ya da maestro gibi sözcüklerin Türkçedeki karşılığı, önder ya da lider falan değil. Masonluğun niteliğini göz önünde tuttuğumuzda belki "usta" çok daha doğru.
Nitekim Türk Masonluğu'nun unutulmaz araştırmacı yazarlarından biri olan Tanju Koray'ın kitaplarından birinin adı şöyledir: "Çırak-Kalfa-Usta"
Acaba neden hiç kimse bu sözcüğü önermedi? Bu da mı etkilenmeden ileri geliyor?
Saygıdeğer Usta olmaz mıydı en doğru, bire-bir çeviri?
-
Mason olmadığım için bu derneğin çatısı altında kullanılan sözcükleri bilmem mümkün değil. Kulağa hoş gelmesi meselesini şöyle açıklamak isterim. Üstad-ı muhterem ünvanı artık tüm localarda kullanılıyor anladığım kadarıyla, yerleşmiş bir yapı bu. Bu ünvanı dil ile ifade ederken herhangi bir rahatsızlık verici durum yok, ben bunu anlatmak istemiştim. Yine yazıyorum, kulağa gerçekten son derece hoş geliyor. Türkçe bir karşılık kullanılır mı, eğer 1923 sonrasında mason locaları açılmış olsaydı eminim bir şeyler daha farklı olurdu. Bildiğim kadarıyla Türkiye'de bu localar Osmanlı zamanında açılmış.
Gelelim ikinci meseleye. Mason kavramlarını da unuttum şu an, hatam varsa hatamı da düzeltin, ''Üstad-ı azam'' yerine sanırım ''Büyük Üstat'' kullanılıyormuş. Bu Türkçe kullanıldığı halde neden ''Üstad-ı muhterem'' öyle değil? diye bir soru vardı. Bu yalnızca Masonluk ile alakalı bir durum değil. Türk dilinde pek çok yerde bu tarz farklı kullanımlar görmekteyiz. Hatta öyle ki, sözcük Türkçe olup sözcüğün sonuna Arapçadan gelen ekler var. ''İsim'' sözcüğü yerine de ''ad'' sözcüğünü kullanmayı ben daha doğru buluyorum. Burada önemli olan nokta aslında şudur: Herkes neyi tercih ediyorsa onu kullanmalı. Eğer Türkçe öğretmeniyseniz ve ders anlatırken ''isim'' ya da ''fiil'' sözcüklerini kullanmayı sevmiyorsanız onların yerine kullandığınız ''ad'' ve ''eylem'' sözcüklerini tutarlı bir şekilde kullanmaya devam etmelisiniz. Bazen ''isim'' bazen ''ad'' kullanıp da ikilemler yaratmamalısınız.
Bahsettiğim şey ''üstad-ı muhterem'' için de geçerli. Türkçe olup olmaması gerçekten önemli değil bence. Çünkü neredeyse tüm bitki, sebze, meyve adları bile aslında Türkçe değil. Ben en basit olanlarını yazıyorum burada. O yüzden benim açımdan hiçbir sakıncası yok bu kullanımın. Şahsen o mertebede olsam şu anda, çok da keyif alırdım bana üstad-ı muhterem denmesinden. Açıkçası ''saygıdeğer''den daha ağır, hoş :)
-
Ben sıfatları adli,çok resmi vb. Kalıplara sığdırmıyorum.
Benim için önemli olan taşıyan kişinin konumunu belirtmesidir.
Fikrimi paylaşmak istedim konu başlığı altında güzel önerilerde gelecektir elbette.
Hem sizin açınızdan bakacak olursak,Sn ADAM'n beklentide olduğu sıfatlarda ( çırak,kalfa,usta) sanayide kullanılan sıfatlardır,fazla sanayi'ce mi diyeceğiz yoksa bu sıfatların taşıdığı anlamımı irdeleyeceğiz ?
-
Usta, kalfa ve çırak sözcükleri masonlukla alakalı yalnız, bunu unutmayın. Mason demek, ''duvarcı''tir. Haliyle usta, kalfa ve çırak da bu meslekle alakalı birer kullanımdır. :)
-
Konu dışına çıkarız biraz ama Sayın Kajmeran yanılıyor. Çırak, kalfa ve usta sıfatları sanayi çerçevesine özgü değildir. Düşünsel işlerin de aşamaları vardır; çıraklıkla başlanır, zamanı gelince kalfalığa geçilir, sonra belki ustalığa yükselinir.
Beri yanda ben Sayın arachnidayı biraz duygusal tutumlu buldum. Şöyle ki, masonların temel irdeleme ilkeleri bilimsellik ve akıl olduğuna göre, herhalde bir görevlinmin sıfatının duygusallık yöntemiyle belirlenmesini bekleyemeyiz. Şayet Türkiye'de 1950'li yıllara kadar Masonluk hiç olmasaydı, acaba Üstad-ı Muhterem gibi bir sıfat keşfedilebilir miydi?
Buna karşın Türkiye'de HKEMBL ile KMBL tarafından bu sıfatın kullanılmakta olduğunu belirtmeliyiz. Saygıdeğer Üstat sıfatını ise sadece ÖMBL kullanıyor.
(Bu vesileyle ilginç bir durum çıktı ortaya. Kimileri KMBL için ÖMBL'nin bir kolu yda uzantısı ya da ona bağlı der ya!... Bir tek bu durum bile öyle olmadığını gösteren bir kanıt sayılır.)
(Bir diğer not: Mason sözcüğü duvarcının çok ötesindedir. Dilimizde duvarcı anlamına hiç gelmez. Batı dillerinde ise o anlama da gelebildiği için genellikle başına bir de özgür anlamına gelen sıfat eklenerek kullanılır. Tarihte çok daha geniş, "bina yapımcısı" gibi bir anlam taşımıştır. Bu konuda Forumda ayrıca bir irdeleme yapmıştık.)
-
Ben Masonluk ile alakalı kavramları bilmiyorum pek. Genel manada ''duvarcı'' olarak bilinir ama elbette derinine inmek lazım. Doğrusunu da öğrenmiş oldum. Kullanılan ünvanların birer sıfat olmadığını da belirtmek isterim. Belagat başlıklı bölümde sözcüklere dil içindeki kullanımlarına göre görev adı vermemiz gerektiğini belirtmiştim. Mason olmuş olsam belki daha güzel bilgiler paylaşmak isterdim ama ben bildiğim ve inandığım şeyler doğrultusunda bir şeyler yazıyorum. Hatam varsa da affola.
-
Bu sıfatların ( ünvanların ) sanayi bölgesine özgü olduğunu belirtmedim.
Özgün olmadığını farklı mesleklerdede kullanılabildiğini buna dayanarak adli hissiyatı veren bir sıfatında ( ünvanında ) kullanılabileceğidir.
Aslında derlemek gerekirse benim görüşüm taşıyana ne hissettirdiğidir.
Mademki masonluğun amacı Kamil bir insan olmak,Kalem kelimesi sembolize görevi görür düşüncesiyle öneride bulunmak istedim.
-
Üstat Kardeşlerimize; Yüce Lider, Denebilir.
-
Loca başkanına ne demeli?
Sn.Adam bildiği bir soruyu bize soruyor,sorduğuna görede vereceği mesaj önemlidir konunun sonunda.Bu soru bende farklı çağrışımlar yaptı hitap ile alakalı olarak.Gençliğimde kısa sürelide olsa siyasi çalışmalar yapmış idim,ilk hitap sanatınıda orada gördüm,zaten kısa sürmesininde nedeni hitabete olan düşkünlüktü.
Kısaca;
Başkanım,sayın başkanım,sayın il genel meclisi üyem,sayın başkanvekilim sasyın,sayın sayın.
Kısaca insanlar bundan hoşlanıyorlardı haketselerde etmeselerde.
Bu bende kişisel tepkiye neden oldu tipik halk arasında yaygın ezik ve ezgin toplumsal yalak kültürü o terimleri kullanamayacağımı anladığım an bıraktım.
Bu konu bana bu anımı hatırlattı ne kadar alakalıdır bilemem ama,İnsanlar bunları önemsiyor.
Bir insan kendisine saygıdeğer büyük üstad dedirtiyorsa biraz oturup düşünmek lazım,Bu saygın ifade kişiyemi?makamamı?
Makama ise makama saygınlık kazandıran ve değer oluşturan birikimleri temsil ettiğine inanacağız kişinin,Kişiye ise bu ifade onun saygınlığını nasıl belirleyeceğiz seçimlemi?
Yoksa sadece o makama saygın insanlar layık olduğu içinmi yaparız bu seçimleri.
Bence temelinden yanlış,kişiye başkalaştırmak ve yüceltmek belkide kişide olmayan vasıflarıda ona vermek demektir bir anlamda.
İnsan toplumda kendi saygınlığını ancak yerinde ve doğru yaptığı işler ve söylediği sözler ve tavırları ile hakederek alır ve bunu yaparkende ne makama önem verir nede makamın gücünü önemser nede makamın gücünü diğerlerine karşı kullanır.
İnsanlara taşıyamayacakları ünvanları verip ezmenin bir anlamı olduğunu düşünmüyorum.
Ben mason olsa idim bu sıfatları kullanırken 40 kere ölürdüm herhalde,bana çok normal gelmiyor,benden tek farkı locanın başkanıdır ve yolumuz birdir.
Daha naif daha rahatlatıcı bir sıfat kullanmakhem loca başkanını hemde locadaki arkadaşlarını rahatlatır diye düşünüyorum.
Karahan
-
Loca başkanı, unvanı her ne olursa olsun, seçimle belirlenir, yetkili kişi tarafından göreve getirilir ve görev süresince o unvan ile anılır. Görev süresi sonunda yerine bir başkası seçilir ve görev unvanını yeni seçilen ve gödreve getirilen kişi alır, öncekinin öyle bir unvanı kalmaz.
Dolayısıyla unvan kişiye değil görevliyedir.
Üstad-ı Muhterem ya da Saygıdeğer Üstat, sadece görevde bulunduğu sürece ve sadece kendi locasında ya da bir resmi protokol ziyareti sırasında öyle anılır. Bunun dışında herhangi bir diğer mason kardeşinden farkı, ayrıcalığı, üstünlüğü yoktur.
-
Bilindik yoldan şaşmamak en iyisi bence. ''Üstad-ı muhterem'' çok yerinde bir kullanım. Başka hiçbir şeye gerek yok. Ben şahsen bu ünvanı söylerken karşımdakini üstün vs. hissetmem. ''Saygıdeğer'' sözcüğünde de keza yine öyle. Sanki Türkçemizde her şeyi Türkçeleştirdik de bir bu kaldı. Düşünmek, fikirlerimizi paylaşmak güzel ama konu çok uzadı. Arapça ve Farsçadan geçmiş binlerce kelime var ve demin de yazmıştım, sözcük Türkçe olup sonuna gelen ek Arapça olabiliyor ya da her ikisi de yabancı kökenli olabiliyor.
'' Kaynakça'' dediğimizde de sözcüğün sonundaki -ça eki Türkçe değil mesela.
-
Eğer karşımızdaki kişiyi üstün olarak göreceksek de olur. Sonuçta bu mesleğe yıllarını vermiş kişiler üstad-ı muhterem oluyor. Herkese de kısmet olacak bir şey değil bu. Üstünlükse evet, üstün olsun. O kadar da olsun. Makamına saygı gereği o kişiyi üstün olarak görmekte sakınca yok. Üniversitelerde de profesörlere saygı duyuyoruz, diğer akademisyenlerden en üst derecede oluyorlar. Aldığı ünvana yakışır davranıp davranmamak kişiyle alakalı bir şey, bizi ilgilendirmez.
-
Almanca'daki bana hep daha yakın gelmiştir. Bir oturumun yöneticisidir. Saygidegerdir muhteremdir elbette ama Almanca'daki onun nicin orada oldugunu da anlatır Meister vom Stuhl.
Diğerleriyle uyumlu olarak Üstad-i Muhterem; Saygıdeğer Üstat denmiş bizde. Oysaki o hem Suleyman makamını temsil eden hem de bir oturumu Yöneten kişidir. Bu onun gorev alanını da çizer. Makamin/Tahtın Ustadidir.
Bir Buyuk Locanın (localardan oluşmuş bir mason Örgütü) Baskanina Buyuk Üstat deniliyor. Ama buyuk Grand'ın veya Groß'un anlamını tam karşılamıyor. Asil, soylu, yüce gibi anlamları da var Grand'in. Ki Groß da Yuce Ulu anlamlarına gelebilir. Büyükte o derinlik tam yok gibi. Ama biz ilk anlamını almış Buyuk Üstat demişiz.
-
Onceden Üstat bir tane olunca ona şaşaalı unvanlar vermek gerekmemiş. Sn ADAMin da dedigi gibi ne zaman Localarda Üstat sayisi artmış locayı Yöneten Üstadı farklilastirmak gerekmiş. E bir de buyuk loca olunca onun yöneticisini daha da ululamak gerekliliği ortaya çıkmış. Dahası derece sayisi çoğaldıkça unvanlar da daha şaşaalı hale bürünmüş. Unvanlar bir tarafa hitaplar da boyle olmuş.
Ama bence Kürsüdeki Üstat degil öğretiyle de uyumlu olarak Tahtın veya Tahttaki Üstat daha uyumlu. Cunku 1. Ve 2. Aufseher'in de kursusu var. MvSt ise kürsüden ziyada tahttadir ya da Yuce makamdadir.
-
Saygıdeğer ile Muhterem aynı anlama gelmiyor. Muhterem hatırlanası anılası kişi demek. Muhterem, ihtiram, hatıra, anmak, hatırlamak.
Yabancı dillerdeki ifadelerin karşılıklarını düşünürsek, orada bir kutsallık ifadesi var. Bu nedenle ben de o doğrultuda bir öneride bulunayım: Kutsal Usta veya Kutsal Üstat. Hatta biraz daha ileri gitsem, locadaki diğer görevlilerin sıfatlarından yola çıkarak Kutsal Mevki Üstadı desem olur mu acaba?
Meister vom Stuhl ifadesi beni çok düşündürmüştür. Stuhl kelimesini burada kürsü diye çevirmek doğru olabilir. Hani bizim de tekris törenimiz var ya, o tekris bir yoruma göre kürsü kelimesinden geliyor. Kürsü dendiğinde yükselme yükseliş gibi şeyler söylenir ama bende olan çağrışımı Avrupa dillerindeki "kurs", "diskur", "course" (bu arada yazarken course ile fransızca cour bağlantısı dikkatimi çekti) yani kur kelimesini de düşünürsek ders anlamı var, akıp giden bir şey anlamı var (currency). Bu bağlantılar hiç de zorlama değil, kavramsal düşünmek yeterli. Zaten de biz mesela tarikat diye bir kelime kullanıyoruz, yollar anlamına geliyor. Tarik kelimesi bugün hala kullanılır. Taksim'den Gümüşsuyu tarikiyle Beşiktaş'a gitmek gibi.
Bu durumda Stuhl (kürsü) gidilmekte olan yolun (dersin, kursun, faaliyetin) önemli bir gözleme noktası olmalı. Bu nedenle de biraz kendimizi serbest bırakıp Yol Ustası desek yolumuz uzak doğuya kadar varabilir (Üstadı Muhterem de zaten doğuda oturuyor ama ben bu kadar serbest çağrışımla dikkat dağıtmamalıyım).
Ben burada durayım. Sadece Kutsal Üstad ifadesini yazmak isetmiştim yazarken zihnim açıldı. Konuyu karıştırmadan çekilsem iyi olacak.
-
Muhterem kelimesinin Türkçe karşılığı sözlüklerde saygıdeğer olarak geçiyor. Demek ki orijinali Arapça olan muhterem kelimesinin Türkçe'deki sözlük karşılığı saygıdeğer. Ancak ben bu tür konularda, örneğin bu başlık altında tartışmakta olduğumuz Loca Başkanı'na ne denmeli gibi konularda birebir sözlük karşılıklarının doğru kabul edilip kullanılmasına karşıyım. Çünkü tam sözlük karşılığını da gördüğümüz muhterem kelimesini örnek alırsak; Arapların hatırlamak fiili ile düşündüğü bir kavramı biz saymak fiili ile düşünüyormuşuz olur. Bu durum o anlama geliyor. Acaba bu işi bu kadar düz düşünmek doğru mu?
Bu arada verilen diğer dillerdeki örneklerde kullanılan kelime de genelde sözlük karşılığı olarak (o dillerin kendi içindeki sözlükler yani örnek: İtalyanca'dan İtalyanca'ya) saygınlık anlamına geliyor. Buna göre bir ortalama alıp çoğu böyle demiş o zaman doğrudur diyeceksek hem Üstadı Muhterem hem de Saygıdeğer Üstad ifadeleri doğrudur.
-
Şunu da eklemeliyim, etimolojide ısrarcı olacağım ama olsun ben faydasına inanıyorum. Latin dillerinde gördüğümüz venerable, venerabile ve benzeri kelimelerin "venire" yani gelmek, dümdüz gelmek gibi anlamı olan kelimeyle bağı var. Bu beni yine "yol" kavramı kurs, kur, parkur, kürsü, diskur gibi çağrışımlara sürüklüyor. Üstadı Muhterem ya da Saygıdeğer Üstad, yolcuların gideceği yolu kontrol eden kişi.
17. Madde olmasa, bunu desteklemek için açılışta geçen "Üstadı Muhterem'in yeri neresidir?" sorusunun cevabını da yazmak isterdim.
Tekrar hatırlatayım. Üstadı Muhteremin görevinden yola çıkma nedenim Loca Başkanı'na ne demeli sorusunun cevabını aramak. Ne denmesi gerektiği, onun ne işlev görüdüğüyle alakalı olabilir :)
-
Loca Başkanı için;
" Üstad-ı Muhterem" sıfatının zarif ve doğru bir kullanım olduğunu düşünmekle birlikte, Muhterem ADAM Üstadımın önerisine cevap niteliğinde,
BAŞ ÜSTAD veya SEÇKİN ÜSTAD terimleri ilk aklıma gelenler oldu.
Sevgi ve Saygılarımla.
-
Bu başlığa katkıda bulunan tüm katılımcılarımıza teşekkür ederiz.
Kimilerimiz konuyu sözlük anlamlarında, kimilerimiz Masonluk çerçeviesindeki anlamlandırmalarda, kimilerimiz Masonluk ile bağlantısız olabilecek tasarımlarında değerlendirdi.
Böylece ortaya bir çeşitlilik, zenginlik çıktı.
Bu soru bir Batı ülkesinde ortaya atılmış olsaydı acaba bu denli geniş bir değerlendirme olur muydu?
Paylaşımlar çerçevesinde konu başlığıyla bağlantısız tartışmalar da çıktı. Bunlar (benim yazdıklarım da dahil) silindi ya da gerektiğince (olabildiğince) değiştirildi. Bu işlemin gerekçesi, buradaki tüm yazıların Forumun arşivinde bir "e-belge" niteliğinde kalacak oluşudur.
Bu konu üzerindeki görüşme ve tartışmaları ben, başlık sahibi niteliğiyle yeterli bulurum. Ancak konu başlığı çerçevesinde öneri ve başka katkı getirecek olanlar devam edebilir.
-
Iki gündür yolda oldugum icin fazla katilimda bulunamadim sadece iki kisa ileti yazdim.
Öneri konusunda aslinda bende sayin skullG gibi biraz almanci olacaktim yani bu ismin almanca karsiligindan bir ceviri yapip veya onu örek alip dilimizdaki karsiligini yine dilimizin kullanimina uydurarak, tabi kulaga hhos gemesinide göz ardi etmeden, bir isim önerecektim.
Almanca " Stuhlmeister" veya " Meister vom Stuhl" kullanilmaktadir.
Bunlari türkcemize cevirdigimizde " Sandalyeüstadi" veya " Sandalyenin Üstadi" gibi türkcemizde pekte sicak bakilmayacak karsiliklari cikiyor.
Türkcede genelde sandalye yerine mevkiler söz konusu oldugunda "koltuk" ismi kullaniliyor.
Aslinda ilk aklima gelen öneride bu yönde idi yani " Koltuk Üstadi" veya " Yüce Koltuk Sahibi" gibi iki isim.
Fakat ülkemizde, özellikle Atatürk´ten sonraki tarihimizdeki koltuk kavgalari ve bunun zihinlerimizdeki yansimalari aklima gelince vazgectim.
Burda önemli olan koltuk veya baska bir sey degil bence, önemli olano koltugun tamsil ettigi görev veya makam.
Ben ikinci iletimde "Makam Üstadi " öerisinde bulunmustum.
Bunu söyle degistirmek istiyorum " Yüce Makam Üstadi"
Buna söyle bir örekte vermek istiyorum.. Biliyorsunuz bir bakanlar vardir birde bunlarin en üstünde bir basbakan vardir, verdigim öneride biraz bundan esinlenmistir.
-
Sayın Tij'in değinmiş olduğu üzere, böyle bir durumda Almanca'daki "Stuhl" sözcüğü, elbette öyle sıradan bir küçük sözlükte öncelikli olarak verilen "sandalye" değildir. Koltuk bile değildir.
Bunun bir makam olduğunda uyuşuruz ama sayın Skullg'nin belirttiği "taht" hem biraz fazla iddialı hem Masonluk ile özellikle simgesel derecelerde bağdaşmayacak bir monarşik ya da totaliter vurgu getirir.
Benim daha önce sözünü ettiğim "kürsü" sözcüğü ise, bir masa benzeri nesneyi değil, bir kavramı, bir aşamayı, bir üstünlüğü belirtir; üniversitelerdeki kürsüler gibi.
Ancak her durumda bu bağlamda Almanca kökenli bir sözcük ya da terim esas alınamaz çünkü bu sadece doğran Almanca konuşulan ülkelerde geçerli olur, ki bu da dünya çapında ne yazık ki pek dar bir coğrafi alana özgü kalmıştır.
İspanyolca alınsa, bu dili ülkemizde bilenlerin sayısı pek azdır ama dünya çapında kapsadığı alanın çok daha geniş olduğu söylenebilir. Ancak bu seçim de, Türkçede kullanılabilevek en uygun terim bakımından bizi önceki önerilerden farklı bir yere taşımaz.