Masonlar.org - Harici Forumu
Mason ve Masonluk Nedir? => Evrensel Masonluk => Loca Görevlileri => Konuyu başlatan: ADAM - Haziran 17, 2010, 08:45:27 öö
-
Sözcü
Bu görevli için ben “sözcü” dedim ama bilin ki bu yine benim Türkçe eğilimimden ileri geliyor. Aslında Türk Masonluğu’nda böyle bir görevli adı hiç kullanılmamış ve kullanılmıyor da… Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası “hatip” diyor; tamam, bu sözcünün eski dilde olanı. Yurdumuzdaki öteki iki büyük loca ise “yasalar sözcüsü” diyor. Buna ise akıl sır ermez. Hani “loca sözcüsü” demiş olsalar neyse…
Ben “sözcü” demeyi sürdüreceğim bu yazıda.
Bir locada sözcünün asal görevi çalışma yöntemlerinin (ritüellerin) gerektirdiği konuşmaları yapmaktır. Bu konuşmalardan bazısı ritüellerde bir metin olarak yazılıdır, hazırdır. Bazısını ise kendisinin hazırlaması gerekir. Özellikle herhangi bir ritüelik tören bittikten sonra ve ayrıca böyle bir törenden sonra düzenlenen sofralarda mutlaka loca adına bir kısa konuşma yapar. Bu konuşmalarını, doğrudan ve salt masonik nitelikli konular üzerinde yoğunlaştırır. (Nitekim forumda Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin tarihçesini anlatırken, 1737 yılında Paris Büyük Locası’nda Andrew Michael Ramsay’ın verdiği bir söylevden uzun uzun söz etmiştim. İşte bu Masonluğun tarihinde bir büyük loca görevlisi olan sözcünün yaptığı en ünlü konuşma.)
Bazı büyük localarda sözcüye büyük locanın tüzüklerini, yetkili organların yaptırımcı karar ve yönergelerini, büyük locada benimsenmiş olan gelenekleri gözetmesi de bir görev olarak verilmiştir. (Sanırım işte o “yasalar sözcüsü” unvanı da bu göz önünde tutularak alınmış ama sözcünün tek görevi bu değil ki.) Böyle bir durumda, bir locada sözcülük yapacak olan kişinin hayli ağır bir sorumluluğu var demektir. Çünkü tüzükleri ve gelenekleri çok iyi bilmesi, büyük locanın karar ve yönergelerini de dikkatle izlemesi gerekir. Bunları üstad-ı muhteremin da bilmesi ve izlemesi gerekir ama üstad-ı muhterem gerekli gördüğünde ya da duraksamaya düştüğünde, sözcünün bilgisine ve görüşüne başvurur.
Sözcünün tüzükler, büyük locanın karar ve yönergeleri ile benimsenmiş olan geleneklere uygun olarak belirttiği görüşe “yasal görüş” (kanunî mütalâa) denilmektedir. Bunu ilgili ülkenin yasalarıyla karıştırmamak gerekir.
Ayrıca sözcünün yasal görüşü hiçbir zaman bu görevi yürüten kişinin bireysel görüşü de değildir. Tüzükler ve diğer kurallar neyi gerektiriyorsa odur. Açık ve kesindir. Yorum gerektiren bur durumla karşılaşılacak olursa, bunu yapmak sözcüye düşmez; yorumu ancak üstad-ı muhterem yapabilir.
Şimdi diyeceksiniz ki «İkisi arasında bir çelişki doğarsa ne yapılır?» Elbette üstad-ı muhterimin dediği yapılır.
Şimdi de diyecekseniz ki, «Peki ama sözcünün dediği doğru, üstad-ı muhteremin görüşü yanlışsa?» Haklısınız… Üstelik Masonlukta olmamış, görülmemiş bir şey değil bu. Üstad-ı muhteremin dediği olur ve yapılır. Ancak o toplantıdan sonra bu yanlışlık nedeniyle ya sözcü ya da diğer loca üyeleri büyük locaya başvuruda bulunabilir. Eğer yapılmış yanlış düzeltilebilecek ise düzeltilir. Artık yapılabilecek bir şey kalmamış ise, büyük loca ilgilileri aynı yanlışın yinelenmemesi için üstad-ı muhteremi gerektiğince uyarır. bu çok ciddi bir olay boyutunda ise görevden alınması bile söz konusu olabilir.
Nitekim bu nedenledir ki, sözcü, yasal görüşünü, yalnızca üstad-ı muhterem kendisine sorduğu zaman söylemez. Eğer locada yöntemlere aykırı bir işlem yapılmaktaysa, hemen üstad-ı muhteremden söz ister ve yapılmakta olan işlemin yanlışlığına değinerek bununla bağlantılı “yasal görüş” belirtme dileğinde olduğunu açıklar. Üstad-ı muhterem bunu uygun görürse, o da yasal görüşünü belirtir.
Yanlış uygulamayı engellemek üzere zamanında sesini çıkarmamış olan sözcü hakkında herhangi bir işlem yapılamaz. Sonradan yanlışlığın farkına varılacak olursa, üstad-ı muhterem sözcüye bundan böyle daha dikkatli olması ve kendisini uyarması gerektiğini anımsatır çünkü üstad-ı muhterem o yanlışlığın sorumluluğunu sözcü ile paylaşır.
Bazı uygulamalarda sözcünün bir diğer görevi daha var: Büyük locadan locaya gönderilmiş olup tüm loca üyelerine duyurulması gereken bildirgeleri okumak… Ancak bazı büyük locaların uygulamalarında bu işi sekreter yapar, ki bir sonraki bölümde o görevliye geleceğiz.