Bu özet yazıyı bu bölüme yerleştirmek zorunda kaldım. Hani "Simgeler" diye bir bölüm olsaydı belki daha çok yakışırdı.
Masonluğun kimi simge ve amblemlerine baktığımızda, bir G Harfi kullanımıdır dikkatimizi çekiyor.
Nerelerde görülüyor bu G Harfi?
• Masonluğun evrensel amblemi olarak benimsenen gönye+pergel düzenlemesinin ortasında.
• Masonlukta önemli simgelerden biri olarak kabul edilen beş kollu bir yıldızın ortasında.
• Masonlukta bir diğer önemli simge olarak kabul edilen bir tasarımsal güneş çiziminin ortasında.
• Pek ender de olsa, biraz süslü püslü bir biçimde kendi başına.
Önceki üçünde kullanılan biçimin aslında G Harfi olmayabileceği, bunun bir başka anlamı yansıtan bir diğer simge olabileceği de söylenmiştir ama şu sonuncusunun da uygulanışı, öteki bileşik simgelerdeki biçimin G harfi olduğunu âdeta kanıtlıyor. Üstelik Yunanlar bunun yerine kendi alfabelerindeki gamayı, İsrailliler de İbrani alfabesindeki gimel harfini kullanıyor.
Başka alfabeleri olan dillerde (Japonca, Rusça gibi) ne kullanılıyor, bilmiyorum.
G harfi doğrudan günümüzdeki Masonluğun hani kimilerinin ısrarla spekülatif sıfatını taktığı Masonluğun bir öğesi. Ondan önce, Masonluğun tarihçesine sahip çıkmış olduğu geleneksel inşaatçılık mesleği ve zanaatında hani o aynı kimilerinin ısrarla operatif sıfatını taktığı Masonlukta yok. Oysa daha önce gön+pergel de var, bir simge olarak yıldız da güneş de…
Masonluktaki simgelerden birçoğunu ve bunların hangi anlamlarda değerlendirilerek kullanıldığını bir açığa vurma niteliğiyle anlatan, bu nedenle de tairhteki ilk antimasonik etkinliklerden biri sayılan 1730 tarihli bir kitapta, Masonluktaki birçok simgeye değinilip bunların hangi anlama geldiği açıklanmış. Ancak işte o açıklama kapsamında G harfinden hiç söz edilmemiş. Birkaç yıl sonra yayımlanmış olan aynı nitelikteki diğer bazı kitaplarda ise G harfinden de söz ediliyor. (Nasıl söz edildiğini yazmıyorum; forumun 17. maddesine aykırı davranmış olmamak için.)
İşte bu durum, Masonlukta G harfinin bir simge olarak kullanımına 1730’lu yıllarda başlanmış olduğunu gösteriyor. Önceki açığa vurmada Masonlukta o tarihte kullanılmakta olan tüm simgelerin bir bir sayılıp dökülerek açıklanmasına karşılık G harfinin bulunmayışı üzerine bunun atlanmış olabileceğinin düşünülmesi olanaksız.
Bu harfin ritüellerde ilk kez nerede ve hangi amaçla kullanıldığı ise, tüm araştırmalara karşın bulunamamış. Çünkü o tarihlerde ritüellerin yazılısı yok. (Şimdilerde de bazı yerlerde ritüellerin yazılmadığından söz ediliyor ama biz birçok yerde yazıldığını ve üstelik bunların internette bile bulunabildiğini biliyoruz.)
Bunun bir sonucu olarak da, G harfi, Masonlukta hayli farklı şekillerde anlamlandırılıp yorumlanmış. Elbette bir antimasonik kitapta yapılmış olan açıklamaya güvenilemez ve doğru olduğu söylenemez. Ancak masonlar tarafından yapılmış olan yorum ve açıklamalar var; bunların arasında farklar hatta çelişkiler de var. Bazı masonik yayınlarda bu bağlamda objektif bir tutum benimseniyor ve bu harf çeşitli kaynaklarda nasıl yorumlanıp değerlendirilmişse hepsine ayrı ayrı yer veriliyor.
Yukarıda değinmiş olduğum üzere, G harfine tek ve başlı başına bir simge olarak pek rastlanmıyor. Bu harf genellikle diğer simge ve simgesel düzenlemelerin tam ortasında yer alıyor ve onlarla birlikte bir “bileşik simge” oluşturuyor. Dolayısıyla G harfinin simgesel anlamı, herhalde birlikte bulunduğu diğer simgelerle bağlantılı olmalı.
Nitekim öyle olduğunu görüyoruz. Ancak bu anlam, bulunduğu yere göre değil, ilgili mason kuruluşunun Masonluğun amaç ve ilkelerini benimseyiş tarzına yani Masonluk anlayışına göre değişiyor. Bu anlamlandırma ve yorumların hepsinde, bir sözcük ya da terimin ilk harfi olduğu öngörülmüş. O sözcük de çoğu kez yorumlandığı dilde. Kimisi Latince ya da Yunanca bir kökene dayanıyor; kimisi İbranice.
Şimdi forum üyelerinden biri soracak «Türkçesi yok mu?» diye… Bilmiyorum. Görmedim.