Prof. Dr. Mustafa İnan

[Risus]

1911 yılında Adana'da dünyaya gelen Mustafa İnan liseyi yine aynı ilde yatılı olarak
okumuş ve 1931 yılında birincilikle bitirmiştir. Kayıt yaptırdığı Fen Fakültesinden,
üniversite hocası olma niyetiyle kaydını geri alarak, Mühendis Mektebine (şimdiki
İTÜ) kayıt için başvuran Mustafa İnan, yapılan giriş sınavında birinci olarak
Mühendis Mektebine girmiştir.


Mühendislik Mektebini de birinci olarak bitiren ve doktorasını İsviçre'de, Zürih
üniversitesinde yapan Mustafa İnan, orada kalması için yapılan teklifi redderek
Türkiye'ye dönmüş ve 1941 yılında Yüksek Mühendis Mektebinde Teknik Mekanik
ve Mukavemet Muallim Muavinliği'ne tayin edilmiştir.


Yapı Statiği konusunda önemli çalışmalarıyla tanınan Ernst Chwalla 'Einführüng in
die Baustatik' (Yapı Statiğine Giriş) adlı 1954 yılında yayımladığı kitabında 'Rijit
Düğüm Noktalarındaki Gerilmelerin Optik Yöntemlerle Ölçülmesi' konusunu
incelerken, sık sık Mustafa İnan'ın doktora çalışmasını ve 1943 yılında aynı konuda
Mustafa İnan'ın yayımladığı raporu referans olarak göstermiştir.


Doktorası sırasında ilgilenmeye başladığı Fotoelastisite konusunda araştırma
yapmış ilk Türk bilim adamı olan Mustafa İnan, 'Kayma Merkezi' başlıklı ilk
makalesini 1943 yılında yayımlamıştır. 1944 yılında Yüksek Mühendislik Mektebi'nin
isminin İstanbul Teknik Üniversitesi olarak değiştirilmesi üzerine doçentliğe getirilen
Mustafa İnan bir yıl sonra da Profesörlüğe atanmıştır. Tatbiki Mekanik dersi o
zamanların ana mühendislik konusu olduğu için inşaat fakültesi öğrencilerinin yanı
sıra makine, maden ve elektrik fakültesinin öğrencilerine de ders vermiştir. 1954-
1957 yılları arasında İTÜ’de İnşaat Fakültesi Dekanlığı görevini yürütmüş olan
Mustafa İnan, 1957-1959 yılları arasında ise aynı üniversitenin rektörlük görevini
sürdürmüştür.



1959-1964 yılları arasında, ilk yapay uyduların fırlatıldığı sıralarda “Suni Peyklerin
Yörünge Hesaplarına Dair Bazı Sonuçlar” isimli makalesiyle başlayarak, toplam 11
adet makale yayımlayan Mustafa İnan, 1961 yılında “Taşıma Matrisi” (Carryover
Matrix) kavramını “Elastomekanikte İntikal Matrisi” isimli makalesiyle tanımlayarak
dünyada taşıma matrisi probleminde çalışma yapan ilk bilim adamlarından olmuştur.


Mustafa İnan bu konuda İnşaat Fakültesinde dersler vermiş, Ortadoğu Teknik
Üniversitesi’nde konferanslarla bu konuyu tanıtmıştır.


1963-1967 yılları arasında TÜBİTAK Bilim Kurulu Üyesi olarak görev yapan İnan,
1967 yılında bir süre de TÜBİTAK Başkanı olarak görev almıştır.


Mustafa İnan’ın 1965 yılında yazdığı ve ilk baskısı 1967 yılında yapılan “Cisimlerin
Mukavemeti” isimli eseri zamanının en kapsamlı eserlerinden biridir. Mustafa İnan’ın
“Elasto-Mekanik’te Başlangıç Değerleri Metodu ve Taşıma Matrisi”, “Elastik
Çubukların Genel teorisi” ve “Düzlemde Elastisite” isimli üç eseri daha
bulunmaktadır.


İlkokul sıralarından başlayarak edebiyatla yakında ilgilenen, küçük yaştan itibaren
Divan Edebiyatı şairlerinin şiirlerini ezberleyen Mustafa İnan, başta Türkçe olmak
üzere Farsça, Musevice, Yunanca, Arapça kelimeler ve anlamları üzerine de
çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmaları kapsamında “Dil ve Matematik” isimli bir
makale de kaleme almış olan Mustafa İnan, bilimsel makalelerinin ve seminerlerinin
dışında Kızılderililer’den Arya-Daharma'ya, Düşünme Sanatına kadar birçok
konuyla ilgilenmiş, bunlar hakkında yazılar yazmış, seminerler vermiştir.


5 Ağustos 1967 tarihinde vefat eden Prof. Dr. Mustafa İnan’a 1971 yılında TÜBİTAK
Hizmet Ödülü verilmiştir.


Kaynak: Tubitak