Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: COOKE EL YAZMASI – 6  (Okunma sayısı 2655 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Temmuz 20, 2010, 11:18:55 öö
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay



Masonluğun 60 kadar eski el yazması arasında en önemli olarak nitelenen ikisinden biri Cooke El Yazması, öteki de “Regius” başlığını taşıyan Halliwell-Phillips El Yazması.

Burada konumuz bunlardan sadece biri ama yazı dizimin bu bölümünde ikisini birden genel olarak ele almak istiyorum; birçok ortak noktaları olduğu için. Hem kim bilir belki daha sonra öteki el yazmasını da bir diğer konu başlığı edebilirim.

Orta Çağdaki masonların geçirmiş oldukları evrelere ilişkin bilgilerin çoğu, Masonluk ile doğrudan ilgisi olmayan, ancak kendi konularının akışı içinde yer yer bu meslek ve zanaata da değinen diğer tarihsel belgelerden elde edilmiştir.

Genel tarih bakımından, diğer meslek ve zanaatlara oranla biraz daha önemli ya da öncelikli tutulsa bile, o dönemlerdeki mimarlık ya da inşatçılığa karşı özel ilgi duymayanlar için genel tarih kaynaklarındaki bilgiler yeterli sayılabilir. Fakat konuya Masonluk açısından bakıldığında, birçok ayrıntının hatta bazı temel noktaların bile karanlıkta kalmış olduğu söylenebilir.

Regius ile Cooke El Yazması bu konudaki bazı boşlukları doldurabiliyor. Gerçi günümüzün bilgi birikimiyle değerlendirildiklerinde, özellikle tarihsel gerçekler ve kronoloji bakımından yer yer bazı yanlışlıklar içerdikleri ve çelişkilere düştükleri görülmüyor değil; onu da hoş görmek gerekir. Hatta şu açıklamayı bile yapmakta yarar var: Bu belgelerin içerdiği çelişkiler doğrudan kendi kusurları değil, yararlanmış ya da alıntı yapmış oldukları kaynaklardan ileri geliyor bunlar. (Cooke El Yazması’nın metinlerine girdiğimizde bunu açıkça göreceğiz.)

Nitekim günümüzün Masonluğunda adından en çok söz edilmiş kişi olan James Anderson bile, bu iki el yazmasının kaleme alınmış olduğu tarihten üç yüz yıl kadar sonra, benzer yanılgılara düşmekten sakınamamış. Masonluğun 1723 tarihli özgün anayasa kitapçığının başındaki tarihsel bölümde o kadar çok yanlış var ki!... (Acaba bir ara onu da gündeme getirsek mi?)

Orta Çağda Avrupa'daki inşaatçılık mesleği ve zanaatı üzerine, doğru olabilecekleri kadar yanlış olmaları da olası birçok varsayım geliştirilmiş. Bunlardan hiçbirinin sağlam bir dayanağı yok. Kesin olan tek şey, bu meslek ve zanaatın asıl kökeninin ve kaynaklarının Doğu'da olduğu.

Çoğu masonik yazında, Regius ile Cooke El Yazması "günümüze kadar gelebilmiş en eski tarihli iki belge" olarak nitelenir. Operatif Masonluk ile bağlantılı yazılı belge bırakmama geleneği ya da alışkanlığının hatta böyle bir konuda kitap yazılabilmesine karşı konulmuş olan yasağın ilk kez Britanya'da aşılmış ya da çiğnenmiş olduğu söylenir.

Gerek bu söylem gerekse bunun Masonluk tarihindeki ilk örnek olarak nitelenişi yanlış olabilir. Çünkü her iki eski el yazmasını ya da kopyalandıkları daha eski tarihli özgün yazımları kaleme almış olanların aslında meslekten olmadığı, Regius'u kaleme alanın bir din adamı, Cooke El Yazması'nı kaleme alanın ise bir devlet görevlisi olduğu sanılıyor. Dil uzmanları bunu kişinin üslubuna bakarak çıkarıyor. Gerek kapsamları gerekse üslupları, inşatçılık meslek ve zanaatını uygulamakta olan bir ustanın olası kişiliğiyle pek bağdaştırılamaz gibi görünüyor.

Öte yandan, aslında Masonluğun daha eski tarihli birtakım el yazması belgeleri de var.

Bu belgelerin kaleme alındığı tarihlerde henüz "kabul edilmiş masonlar" yoktu ama her locada masonların dinsel yükümlülüklerini yerine getirmelerine yardımcı olabilmek amacıyla mutlaka bir din görevlisi (papaz) bulunurdu. Bu din görevlisini, doğrudan meslekten olmadığı için bir "kabul edilmiş mason" saymamak gerekir. Bilindiği kadarıyla o kişi de salt dinsel konularla ilgilenmekle kalmazdı; çok boş zamanı olurdu ve masonlara çalışmaları sırasında da elinden geldiğince yardım ederdi. Özellikle Regius'un özgün olarak böyle bir kişi tarafından kaleme alınmış olabileceği düşünülmektedir.

Aynı görüş, Cooke El Yazması'nın birinci bölümü için de geçerlidir. (O aşamaya gelince dikkat edin, göreceksiniz; en azından sezeceksiniz.) Dolayısıyla, eğer konumuz sadece Regius ile Cooke El Yazması olursa, Britanya'daki bazı locaların din görevlileri, 14. yüzyılda bu meslek ve zanaatın gelenek ve törelerine ilişkin kitaplar yazmaya başlamışlardır demek, belki de daha doğru olur. Eğer hiçbir şey yazılmamasının nedeni Kilise'nin koymuş olduğu bir "yasak" ise, bunun bir locadaki din adamınca kırılmış olmasını, bu kişinin bir kilise rahibinden çok farklı olarak, inşaatçıların güncel yaşamlarıyla iç içe oluşuyla da bağdaştırabiliriz.

Genel tarihten edindiğimiz bilgilere göre; Orta Çağ Avrupası’ndaki zanaat, Britanya'ya İngiltere değil, İskoçya kanalıyla girmiş, daha sonra güneye uzanarak İngiltere'ye yerleşmiş.

Ancak İngilizler, her zaman ve her alanda Kıta Avrupası insanlarından farklı bir tutum izlemiştir. Bir de İskoçlar ile günümüzde bile süren bir tarihsel çekişmeleri vardır. Dolayısıyla bu zanaatın İngiltere'ye İskoçya kanalıyla gelmiş olduğunu kabullenmeye de pek yanaşmazlar.

Öyle ya da böyle… Asıl kaynak Kıta Avrupası. Onun da kaynağı, daha önce değinmiş olduğum üzere Doğu.

Regius ve Cooke El Yazması günümüze kadar bulunabilmiş olan en eski tarihli belgeler arasında yer alıyor ama her ikisinin de Operatif Masonluk üzerine kaleme alınmış ilk yazılar olmadığına da kesin gözüyle bakılıyor. Daha önce yazılmış başka yazılardan yararlanarak kaleme alınmış olduklarını gösterir güçlü ipuçları var. Uzmanlar, özellikle Cooke El Yazması'nın birçok bölümlerinin, kullanılmış olan tümce yapıları ve üslup bakımından bir başka kitaptan hatta ayrı ayrı kitaplardan kopyalanmış olduğunu ileri sürüyor. Aynı şeyi Regius için de söylüyorlar.

Bu konudaki en önemli kaynakçalardan biri, Ranulph Higden adlı bir İngiliz Benediktin rahibinin 14. yüzyıl ortalarında Latince olarak yazdığı ve "Polychronicon" adını verdiği tarih kitabı. 1387 yılında Trevisalı John adıyla bilinen biri, bu kitabı Orta Çağ İngilizcesine çevirmiş. Regius ise 1390 yılı dolaylarında yazılmış. Tarihlerin bu yakınlığı rastlantı olabilir mi?

Kapsamları bakımından gerek Regius gerekse Cooke El Yazması'nın günümüzdeki Masonluk bakımından en önemli konuları, elbette geleneksel inşaatçılık mesleği ve zanaatının örgütlenme tarzından çok asal kuralları, yöntemleri ve töreleridir. Bunların büyük çoğunluğu ya dinsel ya da feodal kökenlidir. Kimisi de kaynağını o tarihlerde başka meslek ya da zanaat toplulukları için de geçerli olan ve "yasa" niteliği taşıyan gelenekselleştirilmiş Kilise ya da krallık buyruklarından alır.

Her iki el yazması, Masonlukta günümüzde bile sözü geçen bazı efsaneleri de anlatır ve bunları Masonluğun tarihi ile bağdaştırırlar. Mesleğin özellikle İngiltere'deki gelişiminden söz ederler. Az önce değindiğim gerekçeyle bunu da yadırgamamak0 gerekir. Ancak ben bir noktaya daha değineyim:

Temeli 11. yüzyıl başlarında atılmış olup yapımı 400 yıldan uzun sürmüş olan ünlü Strasbourg Katedrali, Orta Çağ boyunca Kıta Avrupası’nda sonradan kurulmuş olan hemen tüm operatif mason localarının merkezi niteliğini taşımıştır. Bu katedralin asıl ince işlerinin projelerini yapmış olan ünlü mimar Erwin von Steinbach'ın önderliğinde, 1275 yılında Strasbourg'da diğer yörelerde çalışmakta olan birçok locanın da katıldığı önemli bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıda, tüm masonların ve locaların uymaları gereken yasalar belirlenmiş, bundan böyle inşaatçılık mesleği ve zanaatını yürütmekte olanlara "özgür mason" (Freimaurer) denilmesi kararlaştırılmıştır. Strasbourg Katedrali'nin yapımını yürütmekte olan locanın da, bundan böyle "Baş Loca" (Haupthütte) olarak anılması kabul edilmiştir. Bu toplantıda belirlenmiş olduğu söylenen yasalara “Strasbourg Taş Yontucuları'nın Yasaları” (Ordenunge der Steinmetzen Strasbourg) denir. Kapsamları tam olarak bilinmemektedir çünkü o tarihlerden kalma herhangi bir belge ele geçmemiştir.

«O yasaların yazılı olabilmesi için henüz erken!» diye de düşünebilirsek de, günümüze kadar gelebilmiş olan bir diğer eski el yazması vardı: 1396 yılında Almanca olarak kaleme alınmış. “Taş Yontucularının Kardeşlik Kitabı” (Bruderschaftsbuch der Steinmetzen) adını taşıyor.

İşte bu kitapta, 1275 yılında oluşturulmuş Strasbourg Yasaları anlatılıyor; mesleğin bazı töresel ve geleneksel kurallarına da değiniliyor. Yazım tarihinin 14. yüzyıl sonları oluşu da çok dikkat çekici.

Strasbourg'daki o ünlü toplantıdan hayli sonra, 1459 yılında, Avrupa’nın çeşitli yörelerinde çalışmakta olan 19 loca Almanya'nın Ratisbon kentinde bir araya gelmiş. Strasbourg Yasaları'nı gözden geçirerek, bunların üzerinde birtakım değişiklikler yapmışlar. Bu yenilenmiş yasalar, 1498 yılında İmparator 1. Maximilian tarafından onaylanmış. 1396 tarihli önceki el yazması ile aynı adı taşıyan ve 1563 yılında kaleme alınmış bir diğer eski el yazması belgede bu konuda bilgi veriliyor. Günümüze gelininceye kadar, bunlardan daha eski tarihli herhangi bir masonik belge ele geçirilememiş.

Ancak İngilizlere soracak olursanız, şu son anlatmış olduklarım yadsınmaz ama geçersiz sayılır. Çünkü şayet bu geçerli olursa, İngilizler, Masonluğun tarihini bir köken olarak sahiplenemez. Günümüzün Masonluğunun kökenine Operatif Masonluk yerleştirildiğinden, bunun İngiltere’de doğmuş olduğuna ilişkin iddia zedelenir.



Dolayısıyla ben de onları bir yana bırakayım ve asal konu başlığımıza döneyim.


ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
1 Yanıt
5085 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 29, 2014, 10:57:16 öö
Gönderen: ADAM
3 Yanıt
4403 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 30, 2014, 12:12:07 ös
Gönderen: ADAM
3 Yanıt
4577 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 30, 2014, 04:23:18 ös
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3235 Gösterim
Son Gönderilen: Temmuz 28, 2010, 04:59:38 ös
Gönderen: ADAM
3 Yanıt
4270 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 31, 2014, 09:12:48 öö
Gönderen: ADAM
2 Yanıt
3738 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 31, 2014, 02:42:07 ös
Gönderen: ADAM
2 Yanıt
3876 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 31, 2014, 02:49:58 ös
Gönderen: ADAM
5 Yanıt
5132 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 31, 2014, 05:27:18 ös
Gönderen: ADAM
8 Yanıt
6133 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 05, 2014, 06:08:36 ös
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
2876 Gösterim
Son Gönderilen: Ağustos 04, 2010, 03:04:37 ös
Gönderen: ADAM