Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: İDEAL TOPLUM YÖNETİMİ TASARILARI - 1  (Okunma sayısı 7518 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Ekim 06, 2009, 02:37:48 ös
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay




GİRİŞ


Yıllar önce, ideal toplum yönetimi tasarılarına merak sarmış, bu bağlamda birçok kitap okumuştum. Elimin altındaki birikimde, o tarihte yapmış olduğum bir özet ve karşılaştırma çalışması var.  Dediğim gibi, çok yıllar önce yapılmış bir çalışma bu. (Ne kadar önce olduğunu sormayın lütfen; belki bu foruma katılanların kimisi o tarihlerde henüz doğmamıştı.) Dolayısıyla, anlatımında birtakım düşüklükler, anlaşılmazlıklar, Türk dili kullanımına ilişkin beceri noksanları olabilir. Onları hoş görmenizi rica ediyorum.

Aslında okuduklarım daha çoktu ama bu tasarımların arasından üçünü almışım; belki de en ünlüleri oldukları için… Platon, Thomas More ve Tommaso Campanella’nın yapıtları. Bu foruma katılanlar arasında bilgi ve kültür düzeyi öyle yüksek kişiler var ki, hiç kuşkusuz onlar bu yapıtları en az benim kadar hatta belki benden de iyi biliyor. Fakat sadece kulaktan dolma işitmiş hatta beki hiç duymamış olanlar da bulunabilir. Ola ki bu çalışma onlara bir yarar sağlar.

Tarih boyunca insanlar, içinde yaşadıkları ülkenin aksayan ve ahenkli bir toplum düzeninin gerçekleşmesini engelleyen yönlerini incelemiş, kimisi bu toplu yaşam biçiminin düzeltilmesi ya da değiştirilmesi için çaba harcarken, kimisi kişisel ya da sınıfsal çıkarını yeğ tutarak düzenin bozuk yönünden yararlanma yolunu tutmuştur. Kimileri de hem kendi ülkesindeki hem de bildiği ve tanıdığı ülkelerdeki toplum yaşamını daha duyarlı ve bilinçli olarak tüm sosyal, ekonomik ve psikolojik yönleriyle çözümlemeye çalışmış, insan topluluklarının sürdürdüğü yaşantıdan daha iyisinin nasıl bulunabileceğini düşünmüştür. İşte bu düşünürlerden kimileri daha da ileri giderek, -belki de var olan koşullar altında kendi ülkelerindeki düzenin bozukluklarına bir çıkar yol bulunabileceğine ilişkin umutlarını yitirdiklerinden- ideal bir devlet kuruluşunun özelliklerinin ve böyle bir devletin insanlarının niteliklerinin neler olması gerektiğini tasarlamışlardır.

18. yüzyıl ortalarına dek, yazar, düşünür ve kamu yöneticilerinin tasarladıkları ideal devlet biçimlerinde öncelikle insancı sorunlara ağırlık verilmiştir. Sonraları bu konuyu kaleme alanların, -bireysel niteliklerin hiç önem taşımadığı kanısına vararak- ideal devleti yalnızca “toplumsal ekonomik yarar” yörüngesine oturtmaları nedeniyle, yakın geçmişimizde verilen yapıtların ana fikirleri herhangi bir sosyoekonomik doktrinin sunulması, geliştirilmesi ve tartışılması biçimine dönüşmüştür.

İdeal devlet konusu üzerine başlı başına bir hayalî ülkeyi anlatır biçimde yazılmış eserlerin en ünlüsü Platon’un “E Politeia e Peri tes Dikes” adlı çalışmasıdır. Dilimize yapılmış çevirilerinde kısaca “Devlet” ya da “Cumhuriyet” adıyla bilinen bu on ciltlik yapıtında Platon, dengeli bir doğruluk üzerine kurulmuş ve erdem örnekleri ile dolu bir kentin yaşam biçimini Sokrates mantığı yolu ile oluşturmaya çalışır.

Platon’dan iki bin yıl kadar sonra İngiltere’de Kral 8. Henry’nin önceki döneminde şansölyesi olan Thomas More, “Utopia” adını verdiği ideal ülkesini anlatırken bambaşka bir yöntem kullanmıştır. İki kitaptan oluşan Utopia’nın ilk bölümü 16. yüzyıl İngilteresi’nin toplumsal yaralarını deşmekte ve zamanın uygarlık dışı yasaları ile Kilise’yi elde etmiş olan toprak zenginlerinin önayak olduğu baskı rejimini olanca gücüyle eleştirmektedir. Eserin ikinci bölümünde ise, başta özel mülkiyetin kötüye kullanılması olmak üzere, devrin kötülüklerinin hiçbirinin bulunmadığı ideal ülke Utopia, bu ülkede yıllarca yaşamış bir gezginin ağzından anlatılmaktadır.

Thomas More, tarihe, yazarlığından çok politik kişiliği ile geçmiştir ama ütopya sözcüğü de çoğu dillerde, “gerçek olmayan ideal belde” anlamında bir terim olarak yerleşmiştir. (Dilimizde herhangi bir hayal için bile bir deyim olarak “ütopya” sözcüğü kullanılıyor. Asal sözlük anlamına bakarsak,“hiçbir yer” demektir.)

Platon’un düşünce biçimini ve More gibi bir anlatım şeklini kullanan Tommaso Campanella “Civitas Solis” (Güneş Ülkesi) adlı yapıtını hazırlarken, asıl amacı kültürel, politik, sosyal ve ekonomik bakımdan ideal olarak nitelendirilebilecek bir ülkenin tanımlamasını yapmak değildi. Campanella, 16. yüzyıl Katolik Kilisesi’nin katı dogmalarına ve İtalya’yı ezmekte olan İspanyol emperyalizmine karşı bir özgürlük savaşının önderliğini kalemiyle yürütmüş, bunun karşılığını işkence dolu 27 yıllık bir tutsaklıkla öderken, kendi yurdunu görmek istediği üstün biçimi Güneş Ülkesi’nde toparlamıştır.

Sözünü ettiğim üç yazarın her birinin ideal ülke hakkındaki yapıtı dünya çapında küçümsenemeyecek üne sahiptir. Ancak her yazar ideal devletinin hayalî canlandırmasını yaparken, öncelikle evrensel bir insanlık idealini ulusal bir topluluk idealinden üstün görememiş, ayrıca yaşadığı çağın sosyal, ekonomik ve psikolojik sınırlarını aşma çabası kesin başarıya ulaşamamıştır.

16. ve 17. yüzyıllarda aynı amaca yönelik çalışmaları olan diğer birçok düşünürün yapıtları da, çatı ve kapsam bakımından zamanın gerekleri bakımından iki bin yıl öncesinin tasarımını aşmış ama Utopia ve Güneş Ülkesi’ni geçememiştir.

Platon, Thomas More ve Tommaso Campanella’nın oluşturdukları ideal devlet ya da ideal ülke kavramlarını daha uyumlu bir biçimde inceleyip eleştirebilmek için, yapıtlarında öngördükleri politik, ekonomik, sosyal ve dinsel özellikleri kısaca karşılaştıracağım.  Bir sonraki bölümde buna yönetim şekli ya da devlet rejimi karşılaştırmasını yaparak başlayacağım.


ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


Ekim 06, 2009, 02:55:42 ös
Yanıtla #1
  • Skoç Riti Masonu
  • Uzman Uye
  • *
  • İleti: 3734
  • Cinsiyet: Bay

Sn. ADAM,

Keşke bu üçlemeye F. Bacon'un Yeni Atlantis'ini de ekleyebilseniz.

"Biz altın, gümüş veya elmas yahut ipek, baharat veya maddi emtia ticareti yapmıyoruz. Biz yalnız Tanrı'nın ilk yaratatığı şey olan ışık istiyoruz."

Mümkün mü acaba?

sevgi ve saygılarımla.


Ekim 06, 2009, 03:54:14 ös
Yanıtla #2
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay


Elbette Bacon'u da almiş olsaydım çok iyi olurdu. Hatta buna belki Andreaä'yi bile ekleyebilirdik. Fakat o tarihte o işi bu kadar sınırlı tutmuşum. Şimdri yeni baştan çalışma yapmak gerek.

Yeni Atlantis'i belki bir başka başlık altında bir başka amaçla işlemeyi düşünebilirim. Öte yandan belki yine bir başka başlık altında bir başka amaçla Fama Fraternitatis ve Chemische Hochzeit da gündeme getirilebilir.  Ancak bu başlık altında elimdeki malzemeden yararlanmakta olduğum için korkarım konuyu genişletemeyeceğim.

Sevgiler.
ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


Kasım 02, 2014, 11:35:07 ös
Yanıtla #3
  • Mason
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 55
  • Cinsiyet: Bay

Sayın ADAM'ın bu yazısını bir süre önce okumuştum, paylaşımı için kendisine teşekkür ederim.


İdeal toplumla ilintili olduğu için yazmak istedim. Bu başlık konusunu biraz dağıtacak bir iki soru var, belki birileri bu soruları incelemek ve cevaplamak ister:

Bacon, Andreæ, Comenius ve diğerlerinin düşlediği ütopyayı yaratma konusunda Royal Society'i örnek de gösterebilir miyiz?

Sorunun cevabı Royal Society başlığı altında da işlenebilir. Royal Society, Bacon'ın ölümünden kısa süre sonra kurulur. Comenius tarafından üyelerine "Aydınlanmışlar" deniyor.

Comenius, Andreæ ile etkileşimde, irtibattaydı. Andreæ'nin Christianopolis ütopyası ve Güneş Ülkesi ütopyalarına karşı olarak bir yapıtı "distopya" niteliğindeydi. Comenius'un tasarısı Pansophia üzerine ilerledi. Büyük eserini tamamlamaya ömrü yetmese de İnsan İşlerinin Reformu Hakkında Evrensel Görüşme adlı eserinin temel düşüncesi, evrensel barış ve refah çağının oluşmasıydı. Comenius ayrıca UNESCO'nun kuruluşuna esin veren kişilerden biri olarak tanıtılmıştı.

Comenius'tan önceleri yaşayan, Paracelsus'un da önerdikleri önce bireyi değiştirecek olan bütünsel bir eğitim ve sonrasında tüm dünyada uygulanacak bir reform öngören Pansophia temelli ütopya tümüyle olanaksız değil miydi?



« Son Düzenleme: Kasım 03, 2014, 08:06:56 öö Gönderen: ADAM »


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
0 Yanıt
4063 Gösterim
Son Gönderilen: Eylül 25, 2006, 11:21:56 öö
Gönderen: MASON
6 Yanıt
5115 Gösterim
Son Gönderilen: Ocak 06, 2008, 03:45:22 öö
Gönderen: Original Life
0 Yanıt
3118 Gösterim
Son Gönderilen: Ocak 02, 2008, 03:48:29 ös
Gönderen: shemuel
1 Yanıt
3751 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 07, 2009, 08:13:34 ös
Gönderen: ozak1977
2 Yanıt
5692 Gösterim
Son Gönderilen: Mayıs 15, 2010, 02:25:22 ös
Gönderen: popperist
2 Yanıt
6380 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 08, 2009, 01:55:14 ös
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
2909 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 09, 2009, 10:17:59 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
2809 Gösterim
Son Gönderilen: Ekim 10, 2009, 10:37:07 öö
Gönderen: ADAM
2 Yanıt
6740 Gösterim
Son Gönderilen: Aralık 11, 2009, 09:58:32 öö
Gönderen: karahan
12 Yanıt
8842 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 25, 2013, 09:20:07 ös
Gönderen: karahan