Bencillik (Egoizm) Üzerine

[ADAM]

Sayın propulsion, bir seri kısa makalesinin o aşamadaki sonuncusu olarak Egoizm konusunu gündeme getirmişti.

http://masonlar.org/masonlar_forum/index.php?topic=17398.msg115087;topicseen#msg115087

Aslında Sayın propulsion konuyu Felsefe bölümünde açmıştı ama, bunun bireysel yanının toplumsal yanına oranla çok daha ağırlıklı olduğunu düşünerek, burada Psikoloji bölümünde devam etmek, sanki daha iyi olacak gibi görünüyor.

Onun için de Sayın propulsion tarafından önce yazılmış olanları buraya kopyalayalım.


Türk Dil Kurumu sözlüğünde bencillik olarak tanımlanan egoizm forumumuzun seçkin üyesi Sayın ADAM’ın katkılarıyla hazırlanmış olan Mason Sözlüğünde ise “Bir insanın, yalnızca kendisiyle ilgilenip, tüm özdeksel (maddi) ve tinsel (manevi) değerleri hep kendisine istemesi” biçiminde tanımlanmaktadır.

Egoizm, bir bireyin çıkarları için hareket etmesi ile doğrudan bağlantılıdır. Egoizmde bireyler kendi çıkarları doğrultusunda hareket ederken bunun doğru olduğunu savunurlar ve dahası bunun daha akılcı/rasyonel olduğunu da savunurlar.

Latince “ben” anlamına gelen “ego” kelimesinden türeyen “egoist” her şeyi kendine mal eden ve yalnızca kendi çıkar ve yararını düşünen insanlar için kullanılır. Bazı kaynaklarda kendilerini sevme ve kendini koruma içgüdüsü olan insanlar için de egoist kelimesi kullanılmaktadır.

Çoğu kaynakta doğal karşılanan bencillik çocuklar için öğretiler yardımıyla engellenebilecek bir durum olarak gösterilmektedir. Çünkü çocuklarda eğitim vererek insana olan saygı ve toplum içindeki yaşam öğretilerek  egoizm engellenebilecek durum olarak nitelendirilmektedir.

Erişkinlerdeki bencillik (çocukluktan itibaren engellenmemiş veya engellenememiş) ise fiziksel ya da zihinsel dengesizliğin sonucudur denebilir. Daha açıklayıcı olmak gerekirse, erişkinlerde bencillik, kişiyi içe dönükleştiren ruhsal kaynaklı hastalık olarak tanımlanabilir.

Paylaştığım bu başlıkla, forumda doğrudan bulunmadığını gördüğüm ve bir dizi oluşturmaya çalıştığım başlıkların dördüncüsünü yani sonuncusunu tamamlamış oldum. Bu başlıklar sırasıyla “Pragmatizm Üzerine”, “Oportünizm Üzerine”, “Makyavelizm Üzerine” ve son olarak bu paylaşımım olan “Egoizm Üzerine” olarak sıralanmaktadır.



Türkçede bencillik deniyor ama tam karşılığı olup olmadığı kuşkulu. Bir de “bencilik” kavramı düşünülebilir bira farklı bir anlamda.

Bu bireysel nitelik, olumsuz ise, çocuk yaşta, ailenin bilgili ve bilinçli davranışıyla, kişiliğin oluşumu sırasında düzeltilebiliyor. sonradan yani kişilik oluştuktan sonraki erişkinlikte, karakterin gelişimi sırasında insanın alt bilincine çöreklenmiş olan bencilik ya da bencilliğini giderebilmesi çok zor; belki biraz dizginleyebilmesi olanaklı.

Burada ben bu konu üzerinde daha çok söz söylemeden, diğer forum üyelerimizden konuyla ilgilenmelerini, ilgilenenlerin bilgi ve değerlendirmelerini aktarmasını bekliyorum.

[Risus]

Oldukça önemli bir konu. Daha önce forumda 'farkındalık' adlı bir konu okumuştum. Oğuzhan Korkmaz'ın makalesiydi. Kitabını da okumuştum. Orada kullanılan 'ego', istemek ve ben kavramından öte, 'ben'i oluşturan bütün yargıların depolu olduğu bir yapı olarak tanımlanmıştı. Eğer bu açıdan bakarsak ego ve bencilliği ayrı değerlendirmem gerekir. Ancak ben yine de bu konu altında, aynı yapıda değerlendireyim.

Bencillik, çocuğun büyüme evresinde, karakter ve kişilik oluşumunda, aile, okul ve arkadaş çevresiyle oluşan, bir savunma mekanizmasıdır diye düşüyorum. Peki neye karşı savunma? Aslında tam olarak somut bir şeye değil. Pek savunulacak bir şey olmasa da çocuğa, bu yapı kazandırılır. Örneğin çocuk, değer verdiği oyuncağını bir başkasına hediye ettiği zaman ona, 'Saf mısın sen! verme eşyalarını millete! Kullanırlar seni!' gibi bir uyarıyla karşılaşır 'genelde' Ardından okulda, ödevlerini paylaştığı zaman, 'O senin emeğin! Salak olma! Emeğini paylaşma kimseyle!' şeklinde bir tepkiyle karşılaşır. Bu vb. uyarılar, çocukta 'ben' duygusunu geliştirir. Ayrıca ailelerin, çocuklarına karşı aşırı düşkün olmaları, Dünya, çocuklarının etrafında dönüyor gibi davranmaları, çocuklarda yine 'ben önemi' hissini geliştirir.

Peki bu yanlış mıdır? Ülkemizin toplum bilincine bakarsak hem yanlış hem doğrudur, daha doğrusu EKSİKtir. Evet. Toplumumuzda paylaşımcı insanlar genellikle saf görülür ve kullanılmaya çalışılır. Peki bu durumda çocuğa nasıl bir bilinç kazandırılmalı? Ben bu konuda, yardım ve ego'nun birlikte kazandırılması gerektiğini düşünüyorum. Yani çocuk, egoist olmalı. Kendisini düşünmeli. Ancak! Egosunun durduğu an, fakirleri, yardıma muhtaçları ve iyi insanları gördüğü an olmalı. Yani bilinçli bir birey, farkındalık sahibi bir birey olarak yetiştirilmeli. Yardımı ne zaman edeceğini ve ne zaman egoist olacağını ( Onu kullanmaya çalışanlara karşı ) bilmeli ve öyle yaşamalıdır.

Elbette bunun için önce ailenin bu bilinçte olması gerekir. Çünkü çocuk, söylenenden çok gördüğü ve yaşadığını kapar. Benim şahsi görüşüm bu yöndedir.

[propulsion]

Forumumuzun tecrübeli ve seçkin üyesi Sayın ADAM güzel bir noktaya temas etti ve beni düşünmeye sevk etti. Burada aslında bir “ l ” harfinin neleri değiştirdiğine dikkat etmek gerekir. Nasıl yani?

“bencil” ve “benci” kelimeleri… Aradaki fark sondaki “ l ” harfi…

Egoist kelimesi TDK sözlüğünde bencil olarak tanımlanmaktadır. Günümüzdeki kullanımını düşündüğümde bencil kelimesi kendisinde var olanı/sahip olduğunu paylaşmayan anlamına daha yakın gibi gelebilir. Burada vurgulamaya çalıştığım nokta “kendisinde var olan/sahip olduğu” noktasıdır.

“Benci” ise tıpkı Sayın ADAM’ın forumumuza kazandırdığı sözlükte yazdığı gibi  “bir insanın, yalnızca kendisiyle ilgilenip, tüm özdeksel (maddi) ve tinsel (manevi) değerleri hep kendisine istemesi” biçiminde tanımlanmaktadır. Egoizm için yapılmış bu tanım “benci” kelimesinden türeyebilecek olan “bencilik” kelimesine yani “kendisine isteyen” veya “kendisinin olmasını isteyen” anlamına daha yakın durmaktadır. Yani sahip olmadıklarını da istemesini katabiliriz “bencilik” kelimesinin tanımına.

Görüldüğü bir “ l ” harfi çok şeyi değiştiriyor. Bu noktayı düşünmeme ve kendimce açıklamama fırsat veren forumumuzun amiral gemisi ve seçkin üyesi Sayın ADAM’a teşekkür etmem lazım. Ve tabii ki TDK sözlüğünün değişmesini de beklemek gerekecektir şayet düşüncelerim doğru ise. Tabii bu konuda, bir pozitif bilimci olan kendime göre, tanımsal olarak yaptığım bu yorumdan daha farklı yorumlar getirecek forum üyelerimiz de olacaktır.