MASONLUĞUN YASALARI - 6

[ADAM]

İKİ TÜR YASA


Şayet ritlerin kendilerine göre düzenlemiş oldukları yasaları (bunlar yasadan çok birer tüzük niteliği taşıdıkları için) saymazsak, genel görünümleri bakımından dünya yüzünde Masonlukta iki tür anayasa olduğunu söyleyebiliriz:

1- İngiltere’de düzenlenmiş anayasalar

2- Fransa’da düzenlenmiş anayasa

Kimileri Fransa’da düzenlenmiş anayasanın herhangi bir geçerliği olmadığını, bunun ancak düzensiz Fransız örgütleri ve onların yolundan gidenlerce geçerli tutulduğunu söyleyebilir. Bu bir görüş açısıdır ama dünyadaki Masonluğu bir bütün olarak ele alırsak, onlara da göz atmak gerekir. Aksi takdirde evrensel Masonluğun İngiltere’nin tartışılmaz egemenliği altında olduğunu kabul etmek yoluna giriliyor demektir.

İngiltere’de düzenlenmiş olan anayasalar ile Fransa’da düzenlinmiş anayasa arasında her şeyden önce görünüm bakımından büyük bir fark vardır. İngiltere’dekiler 1723 tarihli özgün anayasanın formatını izler, Fransa’daki ise bambaşka bir tarzdadır.

Önce İngiltere’de düzenlenmiş anayasalara bakalım.

Bunların hepsi, “giriş” ve “sunum” gibi bölümlerini saymazsak,  dört ana bölümden oluşur:

I) Tarihçe ve efsaneler
II) Yükümlülükler
III) Şiirler, şarkılar, ilâhiler ve dualar
IV) Genel tüzükler

Bunlardan en önemlisi ve asıl “anayasa” olarak nitelenebilecek olanı, “Yükümlülükler” bölümüdür. Nitekim genellikle sadece bundan söz edilir ve diğerleri pek önemsenmez.

Yükümlülükler bölümü genellikle 6 alt konu başlığına ayrılmıştır:

1. Tanrı ve din
2. Devlet memurları
3. Localar
4. Üstatlar, nazırlar, kalfalar ve çıraklar
5. Çalışma sırasında yönetim
6. Davranışlar

Tüm bunların arasında en önemli tutulanı “Birinci Yükümlülük” olarak anılanıdır. Nitekim dünya yüzündeki mason kuruluşları arasındaki uyuşmazlıkların çoğu da ya bu yükümlülük üzerinde uzlaşmaya varılamaması ya da bunun içirdiği anlatımların farklı biçimlerde yorumlanmasından ileri gelmektedir.

Ancak bu aşamada şunu da belirtmeliyim: Bu bağlamdaki uyuşmazlıklar Masonluğun dünya yüzündeki bölünmüşlüğünün tek nedeni değildir. Bundan çok daha önemli nedenler vardır ki onların arasında uluslar arası politika, ekonomi, baskılar, egemenlik-bağımsızlık çatışmaları gibi etkenler yer alır.

Dolayısıyla her kim dünya yüzünde Masonluğun bölünmüşlüğünün tek nedeninin anayasa üzerinde uyuşmazlık olduğunu ileri sürerse, bence bu eksik ve yanlıştır. Ancak buradaki konumuzun “Masonluktaki bölünmeler” olmadığını göz önünde tutarak, ayrıntılara girmeyeceğim.

Şimdi bence yapılması gereken iş, madem Masonluğun anayasasının en önemli bölümü Tanrı ve din konusuyla bağlantılı birinci yükümlülüktür, onun hangi aşamalardan geçmiş olduğunu inceleyelim. Bunu Fransa’da düzenlenmiş olan anayasa için yapamayacağız, çünkü onun formatı buna uymuyor.

Buraya kadar hep genel bilgiler vermiş oldum. Karşılaştırmalı incelemeyi izleyen bölüme bırakmak istiyorum.