Yazımın konusu «Adam olma» deyimine eş anlamlı olarak «İnsanı kâmil» veya «Efendi adam» deyimlerinin de kullanıldığı duyulmaktadır. Hatta ilkokul kitaplarında bulunan «Adam olma» konusundaki bir hikâyeyi hepimiz okumuştızdur. İnsanın yaşça büyümesi, iş-güç ve makam-mevki sahibi olması başka, «Adam olımasu» başka şeydir. İste Masonluk sisteminin mükemmelliği; esasen gelmiş ve geçmiş bütün «Adam olma» yollarının kurallarını bir araya getirip, işler ve etkin hole sokmuş olmasındandır. İnsanlar başlangıçta yaşamlarının devamı için gerekli hususları sağlama çabasında bulunurlar. Bunun için tahsil yapar, sanat, meslek, iş-güç ve makam-mevki sahibi olurlar.
Bu suretle yaşamlarını güven altına alan ve almakta olanlar da; «Adam olma» yolunun kurallarını öğrenme çabasında bulunurlar. Bunun için; düşünen, akıl ve hikmet sahibi, iyilik yapan, insanları seven, kusurları bağışlayıcı ve kendi hatalarını itiraftan çekinmeyen, ahlâk, vicdan ve fazilet sahibi insan olma yolunda çalışmaya başlar. Operatif Masonluk; insanların yaşamlarının devamı için kurulmuş bir topluluk olduğu halde; Spekülatif Masonluk, «Adam olma» yolunda çalışma için kurulmuş bir cemiyettir. Yazımın birinci bölümünde, insanların yaşamların» devam ettirme için olan çabalarını; ikinci bölümünde de; insanların «Adam olma» kurallarını öğrenme yolunda çalışmalarını anlatacağım.
1 - İnsanların yaşamlarını devam ettirme için olan çabaları:İnsanlar yaşantılarını »kırsal kesimde, köylerde ve şehirlerde olmak suretiyle bir birinden ayrıcalı bir şekilde sürdürmektedirler. Kırsal kesimdekiler; daha ziyade hayvancılıkla meşgul olup, hayvanların mevsimlere göre beslenmesi ve korunması için gezgicidirler. Köylerde oturanlar ise; ekincilik ve ormancılık ile geçimlerini sağlarlar. Ekinler insan emeğinden çok tabiat koşullan bağlıdır. Mevsimlere, bulutlara, rüzgârlara hükmetmek İnsan oğlunun elinde değildir. Köylü tarlasını sürüp, tohumunu toprağa attıktan sonra, sabırla hasat mevsimini bekler ve bütün varlığı ile Tanrı'ya dua eder.
Anadolu'ya gelen Türklerin büyük bir kısmı verimli toprakları bulunca zamanla toprağa yerleşerek ekinci olmuşlardır. Şehirli geçimini zanaat, ticaret ve memuriyetle sağlar? Bu işler hayvancılık ve ekinciliğe oranla dûha çok insan oğlunun irade, akıl, zekâ, maharet ve sosyal münasebetlerine bağlıdır. Orta çağda; her esnafın ayrı bir teşkilâta, örf ve merasime uyumlu olduğu biliniyor. Anadolu'daki AHİ teşkilâtı ve Localar bulunduğu gibi, Avrupa'da da taşçı ustalarının kurduğu Masonluk eşkilâtı vardı İnsanlar bu teşkilât içinde, kendi geçimlerini sağlâmaK için yaptıkları çalışmaların güvenliğinin 'korunduğuna inanıyorlardı.
2- İnsanların «Adam olma» yolunun kurallarını öğrenme çabaları; Bu bölümün kuralarının başlıcaları:
a) Düşünmek,
b) Akıl ve hikmet sahibi olmak,
c) İnsanları sevmek,
d) Kusurları bağışlayıcı olmak,
e) Kendi hatalarını itiraftan çekinmemek,
f) Ahlâk, vicdan ve fazilet sahibi olmaktır.
Devamı Gelecektir
Kaynak: Mimar Sinan Dergisi / Sayı 71 / Ziya FIÇICIOĞLU