Masonluk, ezoterik niteliği gereği, üyelerini özenle seçerek alan bir kurumdur. Bu nedenle Masonluğa girmenin çok zor olduğu düşünülebilir. Fakat öyle olursa, çevremizde pek az sayıda “mason” var demektir. Aksine, çevremizdeki epeyce mason varsa, bu kez de Masonluğa girmenin hiç de zor olmadığını düşünmemiz gerekir. İşin doğrusu, Masonluğa girmenin “zor” ya da “kolay” olarak nitelenmesinin yanlış olduğudur. Mason olabilmek için gereken bireysel nitelikleri olan ve isteyen her kişi Masonluğa girebilir.
Elbette soru şu: «Masonluğa alınacak kişilerde ne gibi nitelikler aranır?»
Bu konu forumda daha önce anlatılmış. Ancak benim anlatım tarzım biraz farklı olacak.
Bir mason kuruluşuna üye olmak isteyen kişinin her şeyden önce bu konuda herhangi bir baskı ya da zorlama altında olmaması gerekir. Aday, salt kendi özgür buyrultusuyla “mason” olmayı istemelidir.
Her mason örgütünün tüzüklerinde, localara üye olarak alınabilecek kişilerin ne gibi nitelikler taşımaları gerektiği belirtilmiştir. Bu zorunlu nitelikler, hem ilgili mason derneğinin bulunduğu ülkenin yasaları hem de ilgili büyük locanın benimsediği Masonluk anlayışı uyarınca, bir diğer mason örgütünün öngördüğü koşullardan yer yer birtakım farklılıklar gösterebilir.
Bununla birlikte, bir “mason adayı”nda aranan temel nitelikler şöyle sıralanabilir:
- Ergin yaşta (21 yaşını tamamlamış) ve özgür insan olması;
- Uygar haklara sahip bir kişi olması;
- Masonluğun öğretimini anlayabilecek düzeyde yeterli eğitim ve öğrenim görmüş bulunması;
- Loca çalışmalarına katılmasını engelleyebilecek türde önemli bir hastalığı, bir ruhsal ya da sinirsel rahatsızlığı ya da bedensel sakatlığı olmaması;
- Derneğe giriş ödentisini, sonra yıllık ödentileri sıkıntı çekmeden karşılayabilecek yeterli ekonomik gücünün bulunması;
- Üyesi olacağı locada toplantılara düzenli bir şekilde katılma olanağı bulunması;
- Masonluğun ilkelerine, çalışma kurallarına ve yöntemlerine, ilgili derneğin tüzüklerine, locaların ve yetkili organların kararlarına uymayı kabul etmesi.
Kadınların “mason” olamayacağını öngören mason örgütlerinde, “erkek olmak” bu niteliklerin en başında gelir. Tersine, üye olarak sadece kadınları kabul eden mason kuruluşları da onu belirtebilir. Ancak bunlar belirtilmezse, o durum ilgili mason örgütünün hem erkek, hem kadın üye kabul ettiği anlamına gelmez.
Her masonun belirli bir dinsel inancının olmasını zorunlu gören örgütlerde de, bu niteliklere “inanç koşulu” eklenir; hatta kimilerinde bu inancın niteliği bile belirtilir.
Ardından gelecek olan soru da şu: «Gerekli niteliklere sahip herkes mason olabilir mi?»
Masonluğun çok eskiden kalma geleneklerinden biri uyarınca; bir kişinin yalnızca “mason” sıfatını almasının düşünülmesiyle yetinilmez. Mason olacak kişinin, Masonluğun amaçları doğrultusunda, ilkeleriyle uyumlu bir şekilde gelişip ilerleme yeteneği göstermesi de öngörülür.
Dolayısıyla, belirtmiş olduğum nitelikler, Masonluğa girebilmek için “gerekli” sayılır; ama “yeterli” değildir. Masonluğa girecek bir adayın birtakım töresel niteliklere de sahip olması gerekir. Fakat bu nitelikler, bir mason derneğinin tüzüklerinde ayrıntılı bir biçimde yazılı olarak bulunamaz çünkü bunlar, kişilerin değer yargılarına bağlı niteliklerdir. Bir mason adayının Masonluğa kabul edilip edilmemesine karar veren loca üyeleri, bunları, gerek Masonluktaki deneyimleri gerekse kendi görüş ve eğilimleri uyarınca göz önünde tutar.
O zaman soralım: «Bir mason adayında aranan töresel nitelikler nelerdir?»
Töresel niteliklerin en önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:
- İyi ahlâklı, yumuşak huylu, dürüst ve erdem sahibi olmak;
- Ailesi içinde ve sosyal çevresinde, iyi ve olumlu ilişkiler kurmuş olmak;
- Bencillikten, başkalarına üstünlük taslamaktan, kibir ve gururdan, olumsuz tutkulardan sakınır, haksever ve alçak gönüllü olmak;
- Dinsel inançları her ne olursa olsun; batıl saplantılara düşmemeyi, bağnazlıktan sakınmayı öngörür, açık ve ileri düşünceli olmak;
- Öğrenmeye ve yanılgılarını gidermeye eğilimli olmak; kendini daha da yetiştirerek olgunlaşma istek ve yeteneği göstermek;
- Yurt sever olmak; yurduna ve yurttaşlarına gönülden bağlı, onlara karşı olan görevlerinin bilincinde olmak;
- İnsan sever olmak; insanlar arasında, onların çeşitli farklılıkları nedeniyle ayrım ve ayrıcalık gözetmemek;
- İnsanlara, elinden geldiğince ve herhangi bir karşılık beklemeden iyilikte ve yardımda bulunmaya gönüllüce istekli olmak;
- Masonlukta bireysel çıkarlar aramayıp hem kendisine hem yakın çevresine, hem toplumuna, hem de insanlığa yararlı olabilmek üzere bilinçle girmeyi istemek.
Belki inanç konusu da töresel nitelikli sayılabilir ama ben onu ayrı tuttum çünkü töre ille de bir inanç koşulu ya da bağlantısını içermeyebilir.