Mercan Dede (nam-i diğer DJ Arkın Allen), doğuya özgü Sufi müziğinin ilahi geleneğini çağdaş müziğin tinilariyla incelikli bir şekilde harmanlayarak eski ile yeniyi, Doğu ile Bati'yi birleştiriyor. Sufi inancina yürekten bağliliğiyla taninan Dede, Sufi makamlarin yorumuna ve özgün bestelerin tinilarina ve doğa ile verenin ritmlerine getirdiği ilahi boyutu isimsiz müziğinde yansitiyor.
1966 yilinda Türkiye'de doğan Arkin Ilicali üniversite yillarinda imkansizliklardan dolayi plastik su borusundan kendi yaptigi neyi ile basladi muzik seruvenine. Ardindan Kubbealti Cemiyeti'nde neyzen Ömer Erdoğdu'larin öğrencisi oldu. Ayni dönemde tasavvuf müziği ve kültürünün bu dönemdeki önemli aydinlarindan olan ve ayni zamanda bendir enstrümaninin yaşayan en büyük ustasi kabul edilen Nezih Uzel'den de bendir ve Türk ritmleri eğitimi aldi. Ebru sanatini öğrendiği büyük ney üstadi Niyazi Sayin'dan fazlasiyla etkilendi. 1988 yilinda göç ettiği Kanada'da güzel sanatlar üzerine lisans ve yüksek lisans eğitimini tamamlayan Mercan Dede ayni üniversitede başladiği öğretim üyeliğine, müzik çalişmalarinin ağirlik kazanmasi sebebiyle ara verdi. Ilerleyen yillarda "djlik ve elektronik muzik" "dans ve meditasyon uzerine degisik universtilerde konferans ve workshoplar gerceklestirdi.
1990'dan bu yana değişik Sufi gruplar ile Avrupa, Kanada, ABD ve Türkiye'de müzik çalişmalarina devam eden sanatçinin "Mercan Dede Ensemble" grubu 1997 yilinda kuruldu. Mercan Dede'nin ilk albümü "Sufi Dreams" bağimsiz bir plak şirketi olan Golden Horn şirketi tarafindan çok az sayida basilip dağitildi Buna rağmen gerek Kuzey Amerika gerekse Avrupa'da çok olumlu eleştiriler aldi. Alman televizyonu Saarlandischer Rundfunk Sufi kültürü üzerine hazirladiği belgeselde Mercan Dede'ye yer verdi. Belgeselin müziği ise yine Mercan Dede tarafindan gerçekleştirildi. Sanatçinin 2. albümü "Journey's of a Dervish" 1999 yilinda Goldenhorn Plak şirketi'nden çikti.
Reji ve koreografisini Beyhan Murphy'nin gerçekleştirdiği ve Modern Dans Topluluğu tarafindan sergilenen 'Seyahatname 2001' adli gösteri için bestelenen müziklerden oluşan Seyahatname albümü Doublemoon etiketiyle yayinlandi. Yine ayni yil dünyanin en prestijli caz festivallerinden Uluslararasi Montreal Jazz Festivali'nin "Doğu ile Bati Buluşuyor" başlikli konserinde, Burhan Öçal ve Jamaaladeen Tacuma ile Mercan Dede Trio olarak 170.000 kişinin önünde sahneye çikti. Yeni projesi Secret Tribe ile Banlieues Bleues Festival, Rasa Cultur Center, Bimhuis gibi Avrupa'nin önemli caz ve dünya müziği kulüpleri ve festivallerini içeren Türkiye/Avrupa turnesini gerçekleştirdi. Olumlu eleştiriler üzerine Secret Tribe ile 2002 yilinda 2. albümleri 'Nar' Doublemoon tarafindan yayinlandi.
Secret Tribe ile katildiği dünya müziğinin en önemli iki festivali Womex ve Transmusicale de Rennes'deki büyük ilgiden sonra 2003 yazinda 30 konserlik Avrupa turunda dünyanin sayili festivallerinden Montreux Jazz Festivali (İsviçre), JazzaVienne (Fransa), Etnosur (İspanya), World Roots Festival (Hollanda), Popdeurope (Almanya)'da sahne aldi. Avrupa turnesinin başarisi Womex 2003'te BBC Radio 3 Awards'da "Orta-Doğu ve Kuzey Afrika"ile "Club Global" olmak üzere iki dalda ödüle aday gösterilmesini sağladi. Mercan Dede 2003'te 2 dalda ödüle aday olan tek sanatçi oldu. Ayni sekilde sanatcinin daha sonraki yillarda yayinladigi Su ve Nefes albumleri BBC world music chartta birinci siraya yukselerek, Mercan Dede' ye BBC world music katagorisinde albumleri birinci siraya yukselen ilk turk sanatci unvanini kazandirdi . Sanatci 2006 ve 2007 yillarinda yine world music alaninda BBC tarafindan yilin sanatciligina aday gosterildi.
Müzisyenliği süresince Kani Karaca, İhsan Özgen, Misirli Ahmet, Ilhan Ersahin, Peter Murphy, Natacha Atlas, Azam Ali Musafir, İlhan Erşahin, Jamaledeen Tacuma, Hugh Marsh, Omar Sosa, Mich Gerber, Fazil Say, Susheela Raman, Trans Global Underground, Dhafer Youssef, Coldcut, Dhol Foundation, Emma Shaplin, Ludavico Eunadi, Trilok Gurtu gibi klasik, dünya ve alternatif müziğinin dev isimleri ile ayni sahnede yer alan Mercan Dede ayni zamanda yapimci olarak da bir çok çalişmaya katildi. Peter Murphy'nin son albümü DUST da ortak yapimciliği üstlenen sanatçi Michael Brooks, Groove A La Turca'nin yaraticisi ve electrik bas gitarin ustasi Jamaledden Tacuma gibi sanatcilarla calisti, arka arkaya 6 yil Kanada'nin en iyi emprovizasyon sanatçisi ödülünü alan Hugh March ile ortak albümler hazirladi.
Ocak 2004'de genç yeteneklerden oluşan bir grup kuran Mercan Dede New York'ta düzenlenen ve 5 kitadan 16 farkli müzisyen ve grubun katildiği 'GlobalFEST' adli festivale konuk oldu. Dede, ayrica, Kültür Bakanliği tarafindan başlatilan ve Türkiye'ye kültürel alanda dünyada temsil edecek olan 'Güldestan Projesi'nin de müzik direktörlüğüne getirildi.
Temmuz ayinda ABD'de piyasaya çikan double albümü 'Sufi Traveler'in tanitimi için gerçekleştirdiği ABD turnesinde izleyicilerin ve eleştirmenlerin büyük ilgisiyle karşilaşti. Global Rhythm Magazine Eylül sayisinda Mercan Dede'yi kapak yapti ve 4 sayfa röportajina yer verdi. Sanatcinin new york konseri son yillarin en etkileyici world music konserlerinden biri olarak yorumlandi ve buyuk begeni ile karsilandi.Troya Medya, Mercan Dede'nin müzikal yolculuğunu filme aldi ve belgesel CNN Türk'de Mercan Dede ile yoculuk adiyla CNN de yayinlandi.
2005, 2006 ve 2007 yillarinda toplam 1,5 million km' yi asan cok yogun bir konser turnesi, Su ne Nefes albumleri, film muzikleri Mercan Dede yi world muzigin dunya capinda taninan en onemli sanatcilarindan biri konumuma getirdi. Dokuz ayri isim altinda yuzden fazla single'i bulunan Mercan Dede nin;Mercan Dede, Arkin Allen, Blueman, Pound Maker disindaki isimleri kendi menejerlik sirketi tarafindan dahi bilinmemekte, sanatci isimsizligin ozgurlugu ile bu eserleri sadece yaratip dinleyenlere hediye etmekten baska amaci olmadigi ilkesine halen sadik kalmaktadir.
2007 nin sonunda cikarttigi 800 albumunu, Mevlana'nin 800.uncu yilinin Unesco tarafindan dunyada mevlana yili ilan edilmesi sebebi ile, gonulden gelen bir hediye olarak Mevlana'ya ithaf eden Mercan Dede, bagli bulundugu plak sirketi Doublemoon, menejerlik sirketi Pozitif'ten ayrilarak, yoluna tek basina yurumek uzere Montreal deki evine cekildi,,, Nadasa cekildigi su donemde; ileriye donuk sadece muzik degil ayni zamanda guzel sanatlarin diger alanlarini da kapsayan genis bir boyutunda yeni projeler, fikirler ve muhabbetler uretmektedir. Muzik disinda esas egitimi olan resim, baski multimedia alaninda eserler uretmeye yeniden baslayan Mercan Dede'nin, ayrica uzun yillardir uzerinde calistigi ve tamamlanma asamasinda oldugu kulaktan kulaga dolasan bir kitabi bulundugu soylenmektedir.
Muzik hayatina kendi yaptigi plastik su borusu ile baslayan Mercan Dede, yarattigi eserleri, cok farkli kitleleri bir araya getirme basarisini gosteren birbirinden ozgun konserleri, misafir sanatcilar ile dunya capinda yaptigi projeleri, dj Arkin Allen kimligi ile yakaladigi sahsina has djlik tarzi ve hepsinden otesi bir muzisyen degil ,muzigi kucuk bir cocugun samimi sevgisi ile varedip paylasmaktan baska bir amaci olmayan havai ruhlu bir yolcu kimligi ile suphesiz jenerasyonunun en farkli ve etkileyici sanatcilarindan biridir.
Konu: Mercan Dede ya da Arkin Allen (Okunma sayısı 4444 defa)
Aralık 26, 2009, 07:43:46 ös