Masonlar.org - Harici Forumu

Mason ve Masonluk Nedir? => Evrensel Masonluk => Dunya Masonluk Tarihi => Konuyu başlatan: ADAM - Ocak 31, 2010, 08:54:12 öö

Başlık: CERNEAU OLAYI - (EKEİR – 37)
Gönderen: ADAM - Ocak 31, 2010, 08:54:12 öö


Şimdi Amerika’daki bir başka olaya göz atalım.

19. yüzyıl başlarında, Yetkinleşme Riti’nin ortadan kalktığı ve bunun yerini Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin aldığı, önceleri yalnızca Amerika kıtasının doğu yakasındaki güney eyaletlerinde benimsenmişti. Charleston’daki yüksek konsey, ritin atölyelerini kurmaya önce yakın çevresinden başlamıştı. Bu değişikliğin duyulmamış olduğu Küba’da, Yetkinleşme Riti’nin elden ele aktarılan bir diğer yetki belgesi, 1806 yılında Joseph Cerneau adlı Fransız asıllı bir kişiye verilmişti.

Joseph Cerneau, New York’a gittiğinde,yapılmış olan değişikliği öğrenmişti. Yetkinleşme Riti’nin 25. derecesi olan “Royal Sır Yüce Prensi” unvanı şimdi Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin 32. derecesi olduğundan, o da kendisini bu dereceyi almış saymıştı. Önce “Pek Güçlü Egemen Büyük Konsistuvar” (Most Potent Sovereign Grand Consistory) adlı bir kurul kurmuş, sonra da kendisini “Egemen Büyük Genel Denetçi” (Sovereign Grand Inspector General) olarak ilân etmişti.

Joseph Cerneau tarafından kurulmuş olan dizge, kuzeydeki bazı eyaletlerde Yetkinleşme Riti’nin yerine geçmek üzere kolayca benimsenmiş, hızla yaygınlaşmaya başlamıştı. Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin Charleston’daki yüksek konseyinde 33. dereceyi almış olan kimi masonlarca, 1813 yılında Boston’da Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ikinci yüksek konsey de kurulunca, kuzey eyaletlerinde ortaya bir masonik yetki karmaşası çıkmıştı.

1827’de Joseph Cerneau, sonraları “Cerneauizm” olarak adlandırılmış olan bir masonik dizgeyi ardında bırakarak ana yurduna göçtü.

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki iki yüksek konsey birbirlerine rakip duruma gelmeden önce kendi aralarında güney ve kuzey eyaletlerini paylaştılar. Egemenlik bölgeleri “Güney Jürisdiksiyonu” (Southern Jurisdiction) ve “Kuzey Jürisdiksiyonu” (Northern Jurisdiction) olarak ayrıldı.

O sıralarda Amerika’nın henüz yalnızca 14 eyaletinde örgütlenmiş olan Masonluk batıya doğru yayılınca, her iki yüksek konsey istedikleri her yerde kendi atölyelerini kurar oldu. Jürisdiksiyon bölüşümü ortaadan kalktı. Başlangıçta egemenlik bölgelerini gösteren adları, sonradan masonik tutumları bakımından birbirlerinden farklarını yansıtır oldu.

Kuzey Jürisdiksiyonu Yüksek Konseyi, Joseph Cerneau tarafından yaratılmış karmaşa nedeniyle kendi özgün egemenlik bölgesinde hayli sıkıntı çekti. Bu karmaşanın giderilebilmesi 19. yüzyıl sonlarını buldu.

Bu olayı yaratmış ve sonra da çekip gitmiş olan Joseph Cerneau, Amerikan kaynaklı masonik yazında hayli kınanmış, hatta bir “şarlatan” olarak bile nitelendirilmiştir. Küba’da almış olduğunu ileri sürdüğü yetki belgesi günümüze dek herhangi bir yerde bulunamamış, bunun kaynağı da öğrenilememiştir. Kimi masonik yazarlar, böyle bir belgenin hiçbir zaman var olmadığını savunmuştur. Fakat bu belge, Joseph Cerneau’nun bir şarlatan olduğu savını çürütmesin diye sonradan ortadan kaldırılmış da olabilir.

Nasıl Auguste de Grasse-Tilly kendisini Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin Egemen Büyük Komandörü olarak ilân edip bir yüksek konsey kurmaya yetkili görmüşse, Joseph Cerneau da kendinde aynı yetkiyi bulmuştu.

Hiçbir masonik arşivde, Grasse-Tilly’nin 1801 yılından önce 33. dereceye gelmiş olduğunu gösteren bir belge de yoktur.

Cerneau şarlatanlık etmişse, Grasse-Tilly de ondan aşağı kalmamıştır.

Nitekim Grasse-Tilly, 1802 yılında Antiller’de bir yüksek konsey kurmak üzere Charleston’da kendi önderliğinde kurulmuş olan yüksek konseyden bir yetki belgesi alarak Santo Domingo’ya gitmiş, fakat orada pek durmayıp Fransa’ya geçmiştir. Elindeki yetki belgesini, 1804 yılında Fransa Yüksek Konseyi’ni (Supreme Conseil de France) kurmakta kullanmıştır.

Amerikan kaynaklı masonik yazında, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin gerçekten de Prusya Kralı 2. Friedrich tarafından kurulmuş olup olmadığı pek önemsenmemiştir. Amerikalı masonları asıl ilgilendiren, üzerinde duyarlılıkla durdukları nokta “Yetkinleşme Riti’ndeki 25 derecenin 33’e çıkarılışının Amerika’da gerçekleştirildiği” savıdır. Ritin ilk yüksek konseyinin bu ülkede kurulmuş olması, bu savın kanıtı olarak gösterilir.

Avrupa kaynaklı masonik yazında, Büyük Fransız Devrimi’nin Avrupa’yı pek etkilemiş olması nedeniyle ritin ilk yüksek konseyinin kurulmasına bir türlü olanak bulunamadığına değinilir. Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin Yetkinleşme Riti‘ne eklenen yeni derecelerinin Avrupa’da oluşturulduğu ve sonra Amerika’ya taşındığı savında diretilir.

Büyük Fransız Devrimi, birkaç yıl için, Fransa başta olmak üzere Kıta Avrupası’nda çoğu ülkelerdeki masonik etkinlikleri kesintiye uğratmıştır. Fakat 1890’lı yılların ortalarında mason locaları ve atölyeleri yeniden derlenip toparlanmaya başlamışlardır. Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nin kuruluşu Avrupa’da gerçekleşmişse, ilk yüksek konseyinin de gene orada kurulamaması için mantıklı bir neden yoktur. “Büyük Fransız Devrimi’nin olumsuz etkisi” savı bu bakımdan inandırıcı bir neden sayılamaz; çünkü zaten bu rit Fransa’da değil Prusya’da kurulmuştur.

Aslında derecelerin sayısının 25’ten 33’e çıkarılmasının Amerika’da gerçekleştirilmiş olduğuna ilişkin savın da pek tutar yanı yoktur.

30. dereceden sonraki “yönetsel dereceler” bir yana bırakılacak olursa, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nde Yetkinleşme Riti’ne 6 yeni derece eklenmiş olduğu görülmektedir. Amerikan kaynaklı masonik yazında belirtilen savı çökerten soru şudur:

«Amerikalı masonlar, Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti’nde yer alan ve Yetkinleşme Riti’nde olmayan dereceleri, bunların ritüellerini nereden bulmuşlar?»

Bu dereceler ne sonradan oluşturulmuştur ne de Amerikan kaynaklıdır.

Bunlardan bazıları “İskoçya’nın Eski Büyük Riti” (Grand Rite Ancien de l’Ecosse) ile “Fransa Metropolitan Şapitri” (Chapitre Metropolitain de France) adını taşıyan masonik dereceler derlemelerinden, bazıları da 18. yüzyılın ikinci yarısında başta Fransa olmak üzere Avrupa’da uygulanmakta olan diğer mason ritlerinden -özellikle Clermont Şapitri’nde doğan uyuşmazlıktan sonra kurulmuş olan Doğu Şövalyeleri Konseyi (Le Conseil des Chevaliers d’Orient) adlı masonik yüksek dereceler otoritesinin yönetimi altında çalışması yapılmış olan derecelerden- alınmıştır.

Amerika’daki masonlar, çeşitli mason ritlerinin, yüzlerce derecenin aynı zaman diliminde ve yan yana uygulanışını hiç görmemiş, yaşamamışlardır. Yüksek dereceleri büyük bir merak ve zevkle karşılamışlardır ama karmaşık masonik dizgeler deneyimini geçirmiş olanlar Avrupalı masonlardır.

Amerika’daki masonik bilgi ve kültür, ancak 19. yüzyılın ilk yarısında gelişmiştir. Bu bilgi ve kültür oluşumunun Avrupa’yı geçtiği söylenebilir fakat bu daha sonraki bir olgudur.