Claude Montefiore 1858 yılında önde gelen İngiliz Yahudi bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelir. Benjamin Jowett’ten etkilendiği Oxford Balliol Kolej’de öğrenim gördükten sonra Berlin’e Hochschule’da eğitimine devam eder. Orada Solomon Schecter ile karşılaşır ve İngiltere’de kendisine dini konularda özel dersler vermeye başlar. 1902’de Montefiore Yahudi Dini Birliği’ni kurar ve bu kurum 1911’de Liberal Yahudi Sinagogu’nun kurulmasına ön ayak olur. Sionizme karşı çıkan Montefiore evrensel Yahudi bakış açısını savunur. İngiliz-Yahudi Derneğinin başkanı olarak Balfour Deklerasyonu’nun imzalanmasına engel olmaya bile çalışır. 1938’de ölür.
Yazılarında Montefiore, Hıristiyanlıkla uzlaşma yollarını arar. Kutsal kitap eleştirileri, Hegelcilik ve evrim teorisinden etkilenen Montefiore insanlığın aydınlığa kavuşacağına ve aşamalı bir şekilde vahiy alacağına inanır. İncil’e Yahudi bakış açısıyla bakar ve Hıristiyan geleneklerini Yahudilere tanıtmaya çalışır. Yine de bu tip araştırmaların şüphe ve olumsuzluk yaratacağının farkındadır:
İsa’nın öğretisi , bir bütün olarak tartışılmamış ve araştırılmamıştır. Ve tartışıldığı yerlerde de, amaç yermek ya da değersizleştirmek olmuştur. Yahudi yazarlar paralellikler ya da eksik yönleri bulmaya çalışmıştır. Yahudiler’in ve Yahudiliğin Hıristiyanların ellerinde çektikleri göz önüne alınırsa, Yahudiler’in İncil’e yaklaşımı çok da şaşırtıcı değildir. (Montefiore, 1927, xxi)
Bu olumsuz karşılığa rağmen Montefiore Hıristiyanlığı yeninde değerlendirmeye kararlıdır. Bu amacın özellikle Liberal Yahudiler’e hitap edeceğini öne sürer. ‘Liberal Yahudilik Tanrı’nın insan soyunu sadece tek bir kanaldan dini olarak iletmeyi düşünmediğine inanır” der. (Montefiore, 1918, 78). Sonuç olarak, Tanrı’nın söylemek istediğini anlamak için diğer dinler de incelenmelidir. Montefiore Hıristiyanlığı daha iyi inceleyebileceğine inandığı için bu yolu seçer.
Montefiore’e göre, Liberal Yahudiler Hıristiyan dinini, kendi dini geçmişlerinin bir parçası olarak anlamalı ve bu konu hakkında fikir sahibi olmalıdırlar. Montefiore, İncil’in Yahudiliğe ait olduğunu düşünür:
Bu kitabın büyük bölümü, Yahudi olarak doğmuş kişiler tarafından yazıldı. Ana kahramanı da bir Yahudiydi. Öğretisi – bazen karşı gelme yoluyla da olsa- Tora’ya dayanır. ( 80).
Bu düşüncelerinden dolayı Montefiore, Hıristiyan geçmişini Yahudiler’e tanıtmayı amaçlar. İsa’nın peygamberliği konusunda ise, Montefiore İncil’deki mucizevi olayları reddeder. Bunun yerine Yahudilik ile Hıristiyanlık arasındaki benzerliklere odaklanır. Rabinik Edebiyat ve Gospel Öğreti adlı çalışmasında bu benzerlikleri inceler.
Gospellerin sayfalarında şaşırtıcı bir basitlik ve basitliğin altında yatan bir güç vardır. Bunlardan bir şey öğrenmeye mi çalışmalıyız yoksa yalarından öylesine geçip gitmeli miyiz? (Montefiore, 1918, 86).
Montefiore, İsa’nın peygamberler geleneğinden geldiğine inanır:
Montefiore’ya göre, İsa’nın söyledikleri de bu peygamberlik geleneği çerçevesinde anlaşılmalıdır. Montefiore’ya göre İsa, Yahudi yasasını çiğnemek istememiştir:
Bazı çatışma durumlarını dışarıda tutarsak, İsa’nın etrafındakilerin sahip olduğu öğretiden daha farklı bir düşünceyi ortaya koymak gibi bir niyeti olduğu bile tartışmalıdır.” (Montefiore, 1927, 80).
İsa, diğer peygamberler gibi ahlak yasalarının önemini vurgulamıştır. Montefiore’ye göre İsa’nın düşünceleri Yahudi düşüncesiyle paralellik gösterir. Örneğin İsa, Tanrı’nın krallığından bahsettiğinde , önceki öğretiden ayrılmamıştır. Ayrıca, felsefe ve teoloji alanlarında Montefiore’ye göre , İsa, zaten olana çok az şey eklemiştir. Yeniden yorum yapan Hıristiyan yazarlardır.
İsa’yı incelemesinde Montefiore, öğretisinde bir çok tutarsızlığa da rastlar. Ama bunlar ona göre çok önemli konular değildir. Ama Montefiore’ın kabul edemediği, Hıristiyanların Yahudiliğe karşı bakış açılarıdır.
Yazılarında Montefiore Hıristiyanlığı daha olumlu bir şekilde ifade etmeye çalışır. Ona göre İncil Yahudilik için de büyük öneme sahip noktalar içermektedir. Tanrı’nın isteğinin aşamalı bir şekilde açığa çıkacağına inan Montefiore Tanrı’nın İsa’nın hayatı sırasında eylemde olduğunu düşünür.
Referanslar / Montefiore’nin Önemli yazıları:
Claude Monterfiore, Some Elements of the Religious Teaching of Jesus According to the Synoptic Gospels, London, 1910
Claude Montefiore, Liberal Judaism and Hellenism and Other Essays, London, 1918
Claude Montefiore, Outlines of Liberal Judaism, London, 1923
Claude Montefiore, The Synoptic Gospels, London, 1927
