Masonluktaki Düzen kavramının İncelenmesi … 3

[ADAM]

Sayın enelsır’ın aktarımındaki bir sonraki soru şöyle: «Düzen yalnızca örgütsel bir kavram mıdır?»

Elbette değil… Bunun üç aşaması olduğunu daha önce de söylememiş miydik?

Pardon, demiş olsak bile iyi açıklayamamıştık belki de…

Yazar şöyle yanıt vermiş: «Masonlukta düzen, hem büyük loca, hem loca, hem de bireysel boyutta söz konusudur. Bir diğer deyişle, “masonun düzeni”, “Loca’nın düzeni” ve “Büyük Loca’nın düzeni” diye üç kavram vardır. Bu kavramların her biri bağımsız olarak geçerlidir ama hepsi de bir bütün olarak birbirine bağlıdır. Şöyle ki; düzenli bir Büyük Loca her biri düzenli olan localardan, düzenli bir Loca da her biri düzenli olan masonlardan oluşur. Düzensiz (gayri muntazam) bir Büyük Loca’ya bağlı localar düzensiz sayılır. Dolayısıyla düzensiz bir Loca’nın üyesi olan masonlar da düzensizdir.»

Ben bu anlatım üzerine hiçbir şey eklemiyorum.

Neden mi?

Hani “Masonluk masonlardan öğrenilmelidir.” deniyor ya, işte ondan. Buyrun size bir masonun hem de ünlü bir Türk masonun bu konudaki açıklaması.

Şayet sizce bu açıklama yeterliyse benim bir diyeceğim yok.

Aslında her durumda başka bir diyeceğim olmamalı çünkü kuşkusuz masonlar daha iyisini bilir.

Bir sonraki bölümde bir masonun düzeninden söz edeceğiz.

Bakın, işte o zaman diyeceklerim olabilir.

[Tij]

Sayin ADAM ben bireysel, ki burda tek tek masonlardan bahisle olaya bakiyorum, bir düzenle veya düzensizlikle, bagli bulunulan Loca arasindaki baglantiyi tam kuramadim.
Burdaki düzen veya düzensizlik tek tek masonlarin bütün hayatlari ile alakali bir seymi, yoksa sadece bagli bulunduklari Loca ile alakali bir olaymi?
Daha sorularim bitmedi.

Saygilarimla

[ADAM]

Sayın enelsır'ın getirdiği sorulu-yanıtlı kitapta Sayın Tij'in sorusunun yanıtı var mı yok mu, bilmiyorum. Göreceğiz.

Ancak bir sonraki soru ve yanıt bir masonun düzeniyle bağlantılı. Belki kurumsal ya da örgütsel düzen konusuna dönülmez; bakmadım.  Kuşkusuz yazarın "Masonluk Nedir ve Nasıldır" adlı kitabında bu konu çok daha ayrıntılı olarak anlatılmış ama biz işimize bakalım.

Diyelim ki bir masonun "düzenli" dlabilmesi için gerekli koşulların neler olduğunu biliyoruz.

Şöyle bir sıralama yapalım:

Bir locanın düzenli olabilmesi için tüm üyelerinin düzenli olması gerekir.

(Bir masonun düzenli olabilmesinin koşullarından biri de, asal üyesi olduğu locanın düzenli olmasıdır.)

Fakat bir locanın düzenli olabilmesi için gerekli başka koşullar da vardır.

Bir büyük loca ya da benzeri örgütün (Masonlukta buna obediyans deniyor) düzenli olabilmesi için, kendine bağlı olarak çalışan tüm locaların düzenli olması gerekir.

(Bir obediyansa bağlı olarak çalışan bir locanın düzenli olabilmesinin koşullarından biri de obediyansın düzenli olmasıdır.)

Bir obediyansın düzenli olabilmesi için gerekli görülen başka koşullar da vardır.

Burada sanki tavuk-yumurta açmazı varmış gibi görünüyorsa da, pek öyle değil... Düzen ilkelerinin karşılıklı olarak birbirini bütünlemesi durumu var.

Sayın Tij'in sorusunun benim açımdan tam anlaşılamayan bir yanı da var. "Burdaki düzen veya düzensizlik tek tek masonlarin bütün hayatlari ile alakali bir seymi, yoksa sadece bagli bulunduklari Loca ile alakali bir olaymi?" Şimdi ben bu soruyu farklı anlamakta olabilirim. Yorum farklı olunca yanıt ilgisiz düşebilir. İyisi mi Sayın Tij bu sorusunu biraz açsın. Özellikle "masonların bütün hayatları" ne anlama geliyor?

Güzel sorulara iyi yanıt verebilmek için doğru anlamak gerek.

[Spock]

Sayin ADAM ben bireysel, ki burda tek tek masonlardan bahisle olaya bakiyorum, bir düzenle veya düzensizlikle, bagli bulunulan Loca arasindaki baglantiyi tam kuramadim.
Burdaki düzen veya düzensizlik tek tek masonlarin bütün hayatlari ile alakali bir seymi, yoksa sadece bagli bulunduklari Loca ile alakali bir olaymi?
Daha sorularim bitmedi.

Sayın Tij yanlış anlamıyorsam şunu soruyor: Bireysel anlamda düzen bir Mason'un locasına muntazam devam etmesi, aidatlarını ödemesi ve toplantılarına katılması mı demektir yoksa Mason'un özel hayatındaki ve kendi kişiliği ile ilgili unsurları da içermekte midir?

Bunun cevabı her ikisi de... Nereden biliyorum... Başka bir konu başlığı altında açıklanmış... Şöyle denilmiş... Bir Mason'un düzenli olabilmesi için gerekli şartlar şunlardır.

1.   Bir masonun taşıması gereken temel bireysel niteliklere sahip olması... Bu konuda öncelikle “özgür ve iyi ahlâklı kişi olmak” gözetilir. Kuşkusuz “iyi ahlâk” konusu, yerel ve toplumsal törelerden ve bunlardan kaynaklanan değer yargılarından etkilenir ama üzerinde uyuşmaya varılabilir. “Özgürlük” konusu ise spekülâsyona çok açıktır; tanımlanması gerekir.

2.   Masonluğa düzenli bir locada, yöntemine uygun bir törenle alınmış bulunması. Eğer Masonluğa ilk girişi “düzensiz” olarak nitelenen bir locada ya da yöntemine uymayan bir törenle gerçekleşmişse, düzenli bir locada ya yeni baştan Masonluğa girmesi ya da “iyileştirme” (healing) denilen bir yöntemle düzenli olmasını engelleyen noksanlarının giderilmiş olması.

3.   Düzenli bir locanın, temel yükümlülüklerini aksatmayan bir üyesi olması; bir diğer deyişle, locasının toplantılarına katılmakta ve ödentilerini de tüzüklerde belirtilen süreler içinde yerine getirmekte olması.

4.   Masonluğun amaçlarına, ilkelerine, töresine ya da üyesi olduğu obediyansın tüzüklerine aykırı birtakım tutum ve davranışları nedeniyle Masonluktan uzaklaştırılmış ya da kendi isteğiyle ayrılmış (istifa etmiş) ya da Masonluktaki deyimle “uykuya yatmış” olmaması.

5.   Yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle üyesi olduğu locanın bağlı bulunduğu obediyansın tüzükleri uyarınca düzensiz ilân edilmiş olmaması.

[ADAM]

Sayın Spock çok güzel bir aktarımda bulunmuş. Sanırım o anlatımları ben yapmışım çonkü hem bu yazım tarzı benim üslubuma pek uygun hem de tümüne yakın bir şekilde katılıyorum. (Katılmadığım noktalar belki aynı konu üzerinde çalışmayı odaklanarak sürdüren bir kişinin zaman içinde bilgilerinin olgunlaşmasından dolayıdır.)

Eskiden bir masonun özel yaşamındaki tüm yapıp etmeleri üyesi olduğu locanın kontrolü altında tutulurmuş. Şimdilerde öyle değil. Buna olanak da yok. Gerek de yok. Çünkü Masonluk kendi kuralları olan ve tüm üyelerinin uymalarının zorunlu tutulduğu bir dinsel cemaat  gibi bir kurum değil. Buna karşın Sayın Spock'un o ilk maddede belirttiği husus da çok önemli: Özgür ve iyi ahlaklı olmak... Elbette iyi ahlak görelidir ama toplumun bir genel benimseyişi de vardır.

Bu konuda belki daha belirgin bir tarzda örnek vererek soru sorulursa, yanıtını daha kolay bulabiliriz.

Ancak Sayın Spock'a bir kez daha teşekkürler...


 

[Tij]

Aslinda sayin Spock sormak istedigimi dogru anlamis ama sorumun yarisini anlamis. Ben sayin Spock"un izniyle cümlesini alip,sorumu tekrarliyayim.

Burdaki düzen veya düzensizlik, bireysel anlamda düzen yani bir Mason"un locasina muntazaman devam etmesi, aidatlarini ödemesi ve toplantilarina katilmasi vede Mason"un özel hayatindaki ve kendi kisiligi ile ilgili unsurlari da icine alan bir seymidir, yoksa sadece Mason"un üyesi oldugu Loca"nin bir özelligimidir?
Yani düzenli Loca veya düzensiz Loca gibi.

Saygilarimla

[ADAM]

Bu konuyu yeterince açıkladığımızı sanıyorum. Sorunun ötesini anlayamıyorum.

Üç adet düzen var: Masonun düzeni, Locanın düzeni, örgütün düzeni.

Bunlar birbirlerine zincirleme bağlı. Locanın düzeni, masonun üyesi olduğu locanın özelliğidir fakat düzen kavramı o kadarla kalmıyor. Bir masonun üyesi olduğu loca düzensiz ise, o mason o an için düzen dışıdır ama bir düzenli locaya geçerek bireysel düzenini koruyabilir.

Bir masonun düzensiz olabilmesi için aslında düzensizliğine karar verilmesi gerekir. bu da ilgili locanın kararıyla gerçekleşir; kendi kendine olmaz. Bunun için de ilgili locanın bağlı olduğu örgütün tüzük ve yönetmelikleri uyarınca işlem yapılır. Bunlar ise her örgütte birbirinden farklıdır. Örneğin, bir büyük locada locaya (toplantılara) devam etmemek düzensizlik nedeni olabilirken, bir diğerinde böyle bir zorunluluk yoktur. 

Ancak bir mason, locasındaki üyeliği devam etmekte olsa bile düzensiz duruma düşebilir. Örneğin Masonluğun yasalarına ve ilkelerine aykırı hareket etmiş ya da yüz kızartıcı bir suç işlemiş olan mason aslında düzensizdir. Fakat onun bu düzensizliği, ilgili loca ya da örgütün tüzük ve yönetmelikleri uyarınca yapılan bir işlem sonucunda Masonluktan çıkarılması (ihraç) biçimindeki bir karar ile gerçekleşir. (İstim arkadan geliyor.)

Bu açıklamalar yeterli oldu mu acaba?

[Waldow]

bir sonraki bölümü merak içinde bekliyorum.

[irukanji]

Dünyadaki her Mason kuruluşu kendini,kendi koyduğu kurallarla ''muntazam'' kabul eder.Yani tabiri caizse:''Kimse yoğurdum ekşi demez''.Üyeleri muntazam bir Büyük Locanın berat verdiği muntazam, bir Locada usulünce tekris edildiğini ileri sürerler.Kadınları aralarına alan ,yemin kürsülerinde beyaz kitap bulunduran,başka bir Masonik kuruluştan aldığı izin ile kurulup, o kuruluşa tabi olarak çalışanlar bile kendilerini muntazam sayarlar.Bunların biçare üyeleri de (hatta kadınlar bile)kendilerini muntazam Mason , daha doğrusu Mason zannederler.İş bu kuruluşun sınırları içinde kalırsa mesele yoktur.Ama iş başka Mason kuruluşları ile tanışmaya gelince değişir,çünkü kendini muntazam sayan bu kuruluşu hiçbir Büyük Loca muntazam kabul etmez ,dahası Mason olarak dahi kabul etmez.


Bir Büyük Locanın bir diğer Büyük Locayı düzenli sayıp , tanıması için belli kıstas ve kurallar vardır.Bu kıstasları üç sınıfta toplamak mümkündür.

a. Menşein intizamı
b. Hal ve gidişin intizamı
c. Bağımsızlık

1929 yılında İngiltere Birleşik Büyük Locası '' Bir Büyük Locayı Tanımaya İlişkin Temel İlkelerini '' yayınlamıştır.İskoçya ve irlanda Büyük Locaları kendi ilkelerini benimsemişlerdir.Muntazam Masonluğa dahil Büyük Locaların bir kısmı İngiltere Büyük Locasının Listesini olduğu gibi kabul etmişler bir kısmı da çok ufak değişikliklerle kendi listelerini yapmışlardır.

İngiltere Birleşik Büyük Locasının listesinin gerekli şartları aşağıdaki gibidir:

1. Büyük Loca muntazam bir şekilde kurulmuş olmalıdır( menşei intizam )
2.Bir Yüce Varlığa ve onun iradesinin tezahürüne inanç üyelik için temel şarttır.
3.Bütün tekris olanlar yeminlerini Kutsal Yasa Kitabı üzerine veya ona bakarak yapacaklardır.
4.Büyük Locanın ve Locaların üyeleri yalnız erkeklerden meydana gelecektir. Kadınları üyeliğe kabul eden mix (karışık) localarla veya kadın localarıyla her ne şekilde olursa olsun masonik ilişkisi olmayacaktır.
5.Büyük Loca bağımsız, kendi kendini yöneten bir teşekkül olacak; sembolik dereceler adı verilen çırak, kalfa ve üstat derecesindeki Masonlar üzerindeki tek ve en büyük otorite olacaktır.
8.Eski Landmarkların esaslarına, mesleğin örf ve adetlerine mutlak rivayet şarttır.

Tam, kusursuz ve düzenli Loca nasıl olur?

Büyük Locanın yeni bir loca kurulabilmesi için koymuş olduğu bütün şartları yerine getirmiş, kendisine berat veren Büyük Locanın jüridiksiyonuna yerleşmiş, Büyük Üstat veya onun tayin ettiği vekili tarafından çalışmaya açılmış, usulüne ve tüzüğe uygun olarak kurulmuş bir loca muntazam locadır.

Hür Masonluğun üç büyük nuru yemin kürsüsünün üstünde açık ise; yeterli sayıda Kardeş hazır bulunuyorsa; ve Büyük Locadan alınan Berat mevcut ise bir Loca tam, kusursuz ve düzenli bir Loca olarak Üstadı Muhterem tarafından ritüel ve geleneklerimize göre açılarak çalışmaya başlayabilir.

Alıntıdır.
Saygılar.

[ADAM]

Sayın irukanji'nin yazısını okurken, içimden tam "İşte tipik bir İngiliz hayranı Anglosakson Masonluğu destekçisi. Tipik Emperyalist sömürü düzeninin kraldan çok kral yandaşı. Egemenlik tutkusuna tutsak olmuşların yardakçısı." diyordum.

Demedim. Bereket yazının sonunda bir "Alıntıdır." tümcesi var.

Bu Forum'da bu gibi sözleri epeydir kullanmıyoruz. Nedeni de ayırımcılığın varacağı bölücülüğü gidermek, birlikten ve bütünlükten yana olmak.

Elbette tarihsel bilgi olarak aktarmamızda hiçbir sakınca yok.

Fakat İngiltere Birleşik Büyük Locası'nın 1929 tarihli bildirgesinden  söz edilince, önce bu bildirgenin hangi koşullar altında niçin yapıldığını bilmeli, sonra aynı büyük locanın 1938 ile başlayan ve yanlış anımsamıyorsam 1989 yılına kadar süren, bu konu üzerindeki diğer bildirgelerini de incelemeli. Bir de, 20. yüzyıl başlarında Masonlukta her türlü uluslararası ilişkiyi lanetleyen bu büyük locanın, yakın tarihimizde organize ettiği toplantılara, bunları niçin yaptığına ve kimlerin katıldığına bakılmalı.

Sayıni irukanji'nin aktarımındaki tutum benimsenecek olursa Dünya Masonluğu'nun dörtte birinin dışlanması gibi bir durum çıkıyor ortaya...  Şimdilik dörtte bir. Anglosakson Masonluğu'ndaki kan kaybı devam edecek olursa bu oran artar.

Öyle yapılmamalı. Düzen kavramının tanımı üzerinde İngilizlerin egemenliği söz konusu olamaz. Faklı kültürler, bu kavramı farklı tanımlar. Yoksa bir büyük locanın bağımzsızlığından söz edilmesi boş laf olur. Öyle ki aslında düzen kavramını İskoçlar bile farklı tanımlamaktadır. Bugün Birleşik Krallık (UK) bölünüp İskoçya kültürel olduğu kadar siyasal olarak da tam bağımsızlığını elde etse, yarın İngiltere Birleşik Büyük Locası İskoçya Büyük Locası'nı aforoz edebilir.

İngiltere Birleşik Büyük Locası 1849 yılına kadar Fransa'daki Fransa Büyük Doğusu'nu bile düzensiz saymıyor, ilişkilerini sürdürüyordu. O tarihte ne olduğunu anlatalım mı?   

Bunları yapmayalım çünkü çok uzun. Türkiye'ye bir göz atsak daha iyi.

Böyle düşünürsek Türkiye'deki Masonluğun ancak 1970 yılında kurulduğunu, bundan öncesinin sayılmaz olduğunu söylemek gerekir. Türk Masonluğunun ünlü araştırmacı yazarlarından Sayın Celil Layıktez'in üç ciltlik Türkiye'deki Masonluk Tarihi kitabının ilk iki cildini yakmak gerekir. Türkiye'deki Masonluğun tarihçesinin, 1909 hatta daha öncesi Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'nın tarihçesi olarak kabul edilmemesi gerekir.

1970 sonrasında, önceden olduğu gibi ve daha sonra tekris yoluyla alınanlar arasında İngiltere Birleşik Büyük Locası'nın katı koşullarına uymayan çok sayıda Türk mason vardır.  Hatta uyanların azınlıkta kaldığı bile söylenebilir. Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası açısından bunlar olabilir çünkü bu büyük loca tümüyle ulusal ve bağımsızdır; bir başka ülkedeki büyük locanın buyruklarına uymak zorunda değildir. Şu anda yürürlükte olan tüzükleri bunun açık göstergesidir. 1970 olayı bir politikadır; diplomasidir desek daha iyi.

Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası'nın üyeleri arasında İngilizlerden yana beyanlarda bulunmuş, yazılar yazmış olanlar da vardır. Onların arasında büyük üstat olanlar bile vardır.

Fakat bir de bu büyük locanın çok daha geniş perspektifli düşünen ve davranan Sayın Demir Savaşçın, Sayın Remzi Sanver gibi büyük üstatları olmuştur; bundan sonra da olacaktır.

Biz Türkçe'de "düzen" ya da "intizam" kavramını iki ayrı anlama birden gelmek üzere kullanıyoruz. Oysa Batı dillerinde iki ayrı sözcük kullanılıyor. Örneğin İngilizcede "order" ve "regularity"; Fransızcada "ordre" ve "regularité'. Bunlardan önceki bireye, sonraki örgüte ilişkin. Dolayısıyla bu yazı dizisinin şu üçüncü bölümünde henüz Sayın irukanji'nin sözünü ettiği yere gelmedik. Bakalım gelecek miyiz? O da şimdilik belli değil. Önce şu birey olarak masonun düzeni konusu üzerindeki irdelemeyi bitirelim.

Fakat bundan türü Sayın irukanji'nin girişi pek ters sayılmaz. Şöyle ki, örgüt bundan ötürü düzensiz ise, örgütün üyesi olan mason da düzensizdir; düzenini sağlayabilmek için kendisine düzenli bir örgüt bulmalıdır.

Ancak madem bu alana girdik ben de sorayım:

İngiltere Birleşik Büyük Locası kendisini Masonlukta dünyanın hamisi ve tek otoritesi olarak ilan etme, dikte ettirme hakkını nereden alıyor?