Bu terimin buradaki kullanımı Masonluk ile bağlantılı; herhangi bir başka konuda ya da genel olarak değil… Bu, birey ile bağlantılı bir terim de değil; bir mason topluluğu, örneğin bir loca ile bağlantılı… Üstelik bir locanın genel çalışmalarıyla bağlantılı da değil, doğrudan “mabet” denilen yerde yapılan toplantılarıyla hatta oturumlarıyla bağlantılı…
Dolayısıyla bu başlık, çalışma zamanı, Masonluk ile bağlantılı olarak düşünüldüğünde hayli özel bir terim.
Herhangi bir locanın mabetteki toplantılarını belli günlerde yaptığını biliyoruz. Örneğin her ayın ilk ve üçüncü Çarşamba günü gibi… Peki ama bir loca mabetteki ritüelik çalışmalarını o gün içinde ne zaman yapar? Ne vakit başlar ve ne vakit bitirir?
Localarda çalışma zamanı terimi işte bunun yanıtını verir.
Genellikle locaların toplantılarının akşam saatlerinde düzenlendiğini biliyoruz. Bu çoğunlukla böyle ama zorunlu da değil hani. Sadece çoğu masonların gündüz işlerinde çalışıp o belli günlerde akşam saatinde loca toplantısına gidebilmeleri nedeniyle öyle. Oysa toplantılarını özellikle hafta sonu günlerinde, gündüz saatlerinde yapan localar da yok değil.
Ancak localarda “çalışma zamanı” diye bir kavram gündeme geldiğinde, denilmek istenen bu değil.
O değil, bu değil, peki ne?
Bir mason locasının mabette yaptığı oturumun açıldığı ve kapatıldığı simgesel saatler var. Çalışma zamanı da o arada geçen ve gene simgesel bir nitelik taşıyan süre.
Masonlukta çok şey simgesel… Hani neredeyse her şey simgesel.
Böyle olunca da dışarıdan bakıldığında o loca toplantısına akşam saat 19.00 sıralarında başlar 21.00 sıralarında son verirmiş ya da 16.00 sıralarında başlar 18.00 sıralarında son verirmiş, hiç fark etmez. (Bir oturumun genellikle 2 saat kadar sürdüğünü de biliyoruz.)
İşin ilginç yanı şu ki Masonlukta “çalışma süresi”nden söz edildiğinde bu simgesel bir anlam taşımıyor. Ancak bu sürenin başlangıç ve bitim anı ile bu iki an arasındaki zaman (süresi her ne olursa olsun) simgesel olarak değerlendiriliyor.
Biraz karışık oldu galiba… Örnek verirsem daha anlaşılır olabilir.
Önce çalışmaya başlama zamanını alalım… Masonlar falanca derecenin oturumunda ne zaman çalışmaya başlar? Bu ne olabilir? Nasıl belirtilir?
Bu hem belli bir saat olabilir hem belli bir zaman tanımı. Belli saat daha kolay olanı. Örneğin “sabah saat 6’da” diyebilirsiniz buna. Aslında ondan daha tutarlı bir zaman “güneş doğarken” gibi bir anlatımda yer bulur, biraz belirsiz ve değişken gibi dursa da…
Sonra sıra çalışmayı bitirime ya da çalışmaya son verme zamanına gelir. Aynı şekilde buna “akşam saat 6’da” diyebilirsiniz ya da karşılığını “güneş batarken” tarzında verebilirsiniz.
Bunun üzerine şöyle bir simgesel açıklama yapıştırabilirsiniz: Masonlar aydınlıkta çalışır.
Bunlara göre hani o pek de bir anlamı olmayan çalışma süresi, daha iyi bir deyişle çalışma zamanı ne olur?... Eğer belli saatleri vermişseniz “12 saat süresince” dersiniz, güneşin doğuş ve batışını esas almışsanız “gün boyunca” diye bir simgesel deyiş kullanırsınız.
Biliyorum, kimi masonlar bunları okuyunca bana gülüyor. Elbette gülerler. Masonlukta böyle şeyler yok aslında. Bunları ben uyduruyorum. Fakat benzerleri var, değil mi? Ben burada forum kurallarının 17. maddesini çiğnememeye özen gösterirken böyle bir anlatımın açıklayıcı olduğunu düşündüm. siz başka türlüsünü yapabilirsiniz.
Zaten ne fark eder ki?... Simgesel çalışmaya başlama ve bitirme zamanları, Masonluğun tüm derecelerinde aynı değil; bunu da biliyoruz. İlgili derecenin ritüeli uyarınca belirleniyor. Kiminde simgesel olarak gündüz, kiminde gece, kiminde tam bir gün boyu, kiminde hep çalışılıyor. Her birinin kendine göre bir gerekçesi var ama o gerekçe ancak ritüel ile birlikte bir anlam kazanıyor. Ritüele, Masonluğun o derecedeki öğretimine bağlanmazsa saçma sapan görülebilir. Bunu antimasonik kitaplarda çok görürsünüz:
“Masonlar akşamın altısında çalışmaya başlar ve sabaha kadar çalışırlar. Bu da onların karanlık ve hain emellerini, toplantılarında gayri ahlâki işler yapıp ettiklerini göstermez de neyi gösterir?”
Simgeciliği (Sembolizmi) anlamayan ve anlamak da istemeyen, çarpıtmaya kalkışıp alaya alan kişilere söylenebilecek bir şey yoktur.
En önemli nokta belki de şudur: Her ne olursa olsun tüm bu saatler bir düzeni yansıtır. Masonlar, çalışmalarını belirli bir düzene uyarak yürütür.