Masonluğun Tarihi Üzerine Bir Özet – 3 (Cromwell)

[ADAM]

İngiltere tarihine devam ediyoruz. Bu bölümde henüz Masonluğa gelemeyeceğiz. O sonra… Ancak bu bölümde anlatacaklarım, o tarihçeyi hazırlıyor.

1. James Stuart zamanında İngiltere’de sorunlar çıkmaya başlamış. Zaten yüzyıllardan beni süregelen İskoç-İngiliz uyuşmazlığına bir de mezhep konusu eklenmiş. Çünkü İskoçlar 16. yüzyılda John Knox’un önerdiği tarzdaki, sonradan Presbiteriyenlik olarak anılacak Kalvinist Protestan inancını benimsemiş durumda. İngiltere ise teokratik bir ülke ve Anglikan Kilisesi egemen. Ancak şimdi bir Presbiteriyen kral geçiyor o Kilisenin başına.

1. James yumuşak ve uyuşmacı bir adammış. Anglikan Kilisesi’ni kendi haline bırakmış. Fakat 1625 yılında ölüp de yerine oğlu 1. Charles gelince işler değişmiş.
O sıralarda Kıta Avrupası tarihe “30 Yıl Savaşları” diye geçmiş Katolik-Protestan çatışmalarıyla kırılıyor. Bunun bir benzeri Britanya da yaşamaya başlamış; hem de bir iç savaş boyutunda.

Ünlü Şansölye Oliver Cromwell, 1649 yılında egemenliği ele geçirip kralın kafasını kestirmiş.

Şimdi bu noktada ilginç bir durum var. “Kralı idam ettirmiş.” desek yanlış olur. Bu bağlamda İngilizcede “beheaded” diye bir terim kullanılır. Buna aşırı özen gösterilir.

Cromwell ülkedeki tüm bu olup bitmelerden Stuartları sorumlu tutmuş. Hepsini yurt dışına  sürgün etmiş. Onlar Fransa’ya göçüp oradaki hısımlarının yanına yerleşmiş. Çünkü İskoç ve Fransız hanedanları arasında yüzyıllar öncesine dayanan sıkı aile bağları var. Hatta bu kadarla kalmıyor, birçok yakın ilişki var.

Cromwell, İngiltere’de bir tür cumhuriyet rejimi (commonwealth) kurmuş. Bu ise topu topu 9 yıl sürmüş. Cromwell ölünce, kafası kesilmiş olan kralın sürgündeki oğlu 2. Charles Stuart, İngiltere’de monarşiyi geri getirmeyi başarmış.

Peki bu nasıl olabilmiş?... İşte asıl konuya girmeye başlıyoruz.

[Mustafa Kemal]

Sn. Adam,

Bu "beheaded" tabirinin kullanılmasının sebebini biliyor musunuz? Benim aklıma Osmanlı geleneği geldi. Bizde de kafa kesilmez, hanedandan birisi öldürülecekse "boğdurulur"du. Hanedanın kanının akması uygun olmadığı için... Bu tür bir sebep midir acaba "kafa kestirmek"?

Saygılarımla.

[Mustafa Kemal]

Bu bölüme ufak bir ilave yapmak gerekir sanıyorum. İsmi geçtiği için, detaya girmeden de olsa Cromwell ve Masonluktan bahsetmek gerekir belki.

Mackey, Stuart Hanedanını Masonlukla ilişkilendiren 3 tane "masal" olduğundan bahseder (gerçekten de kullandığı kelime "fable"dır). Bunların ilki II.James taraftarlarının, hanedanı tekrar başa getirmek için Masonluğu kullandığıdır. İkincisi Hanedanı, ve aynı zamanda Katolikliği tekrar hükümran yapmak için Cizvitlerin bağlantısıdır. Cromwell bağlantısı bunların 3.sü ve en az inandırıcı olanıdır.

Bu iddianın fazla taraftar bulmama sebebi, sadece bir kişinin anlatımına dayanmasıdır. Abbe Larudan isimli birisi 1746 yılında bir kitap yazar, Les Franc-Macons Ecrasses (Freemasonry Crushes). Cromwell'in Kralı ve Parlementoyu ortadan kaldırmak için "Masonluğu" kurduğunu söyler. Hatta kitapta bazı ritüelleri de anlatıyormuş, ben kitabı okumadım bu kadar detay veremiyorum o yüzden. Ancak ritüellerin sonraki uygulamalar ile örtüşmediğini okudum.

Konu özet gidiyor, bu kadar ilave bilgi yeter sanırım.

Saygılarımla.

[ADAM]

Kafanın kesilmesi (beheading)  konusu....

Şimdi bu aslında öteden beri benimsenmiş bir Hıristiyan geleneği... Öncesine bakarsak, Pavlus'un kafasının kesilmesiyle başlıyor.

Hıristiyan inancına nasıl girmiş, nasıl gelişmiş, doğrusu bilmiyorum. Ancak burada dinin dışında bir batıl inanç var. Bu inançların kiminde kafa kiminde yürek bedenin en önemli öğesi sayılıyor. Birisi idam edilecek ve sonra gömülecekse, cennete gidebilmesinin engellenmesi için kafa bedenden ayrılıyor ya da yürek sökülüyor. Yürek bir bakıma daha da önemli; çünkü daha sonra ölen bir kişinin yüreğinin mumyalanarak Kudüs'e götürülmesi ve orada gömülmesi gibi uygulamalar da var ki, böylece o kişi aslında Kutsal Topraklar'da gömülmüş olarak benimseniyor, İsa'nın yanı başında. Dolasıyla İsa yeniden bedenleştiğinde, önce o yanındakileri de bedenleştirecek.  (İsa'nın bedeninin gerçekten kudüs'te gömülmüş olup olmadığı ise ayrı.)

Kafa kesme olayının Hıristiyanlığın dışındaki birtakım başka kaynaklardan alıntıyla benimsenmesi de söz konusu olabilir. Nitekim İslâm geleneklerinde buna çok daha fazla rastlanır. Böyle bakınca, İslâm Hıristiyanlıktan esinlenmiş olamayacağına göre her ikisinin daha başka bir ortak kökeni olsa gerektir. Nitekim İngiliz geleneklerine getirilmiş olan bu geleneğin kökenini belki Angillarda aramak uygun düşer.

Benden yorum bu kadar. Daha derinini bilmiyorum. Ancak bildiğim şu ki İngiltere tarihinde bu "beheaded" sözünü ikide bir görmek olanaklı. Her idam için değil, özel durumlarda kullanılıyor.

Öte yandan işi Fransa'ya taşırsak, orada da 18. yüzyılın ikinci yarı ortalarında giyotin uygulaması başladığında kafanın kesildiğini görüyoruz ama onu bir geleneğe bağlamak herhalde doğru düşmez. Çünkü bu idam makinesini icat etmiş olan (mason olduğu bilinen)  Joseph Ignace Guillotine,  idam edileceklerin acı çekmesini önlemeyi, işi kolaylaştırmayı  öngörmüş.

[ADAM]

Gelelim Cromwell ve Masonluk konusuna...

Her şeyden önce Abbe Larudan'ın yazmış olduklarına hliçbir bakmdan güvenilemeyeceğini söylemek gerek. Antimasonik bir yazar olduğundan değil, yazdıkları arasında dehşetli çelişkiler,  saçmalıklaür, uyduruklar oluşundan ötürü. Bunlar diğer yazdıklarının da aynı şekilde saçma ve uyduruk sayılmasını gerektirebilecek nitelikte.

McKey bunları elbette kitabına almıştır. Alması gerek çünkü uydurmaca bile olsa bir ansiklopedi yazan kişinin böyle anlatılara değinmeden geçmesi olmaz. (Nitekim Masonluk üzerine yazılmış objektif bir kitapta da mutlaka antimasonik söylemlere de yer verilmesi beklenir.)

2. James taraftarlarının Stuart hanedanını yine tahta getirebilmek için Masonluğu kullandıkları yanlış değil. Ancak o daha sonra, 1688 yılı ertesindeki bir olay. Stuartist Masonluğun doğuşu...  Oraya geleceğiz. Bunun Cromwell ile hiçbir ilgisi yok. Burada kralları birbirine karıştırmamak gerek. Rozkruacıların yeniden tahta getirmek için çaba gösterdiği kral 2. Charles. Komplo teoricilerine bakacak olursak, Cromwell'in ölümünü de onlar hazırlamış. Ancak öte yanda Cromwell'in sağlığının iyice bozulduğu ve  ateşli bir hastalık yüzünden (olasılıkla sıtma) öldüğü belirtilir genel tarihte. Genel tarihte öyle ama yavaş yavaş zehirlenmiş (mikrop kapmasına neden olacak bir entrika çevrilmiş) de olabilir. Bu noktada işin ilginç yanı şu ki, Stuartlar tahta yeniden çıktıktan sonra onun cesedini mezarından çıkarıp kafasını kestirmkiş (o da beheaded) ve mumyalayarak asıp sergiletmiş.

Katolikliği tekrar hükümran yapmak için Cizvitlerin elbette bir girişimi söz konusu olabilir. Nitekim bu özet yazı dizisinin sonraki bir bölümünde 2. Charles'ın kardeşi York Dükü James'in (sonraki 2. James) Katolik olduğuna değineceğim. İngiltere siyasi tarihindeki büyük kopma ya da kırılma noktası... Bunun ardından birtakım çelişkiler gelecek. Onları da göreceğiz.

[Zennn]

Kralın Taç taşıyan başı, kral ve kraliyet bedeninden yani ülkesinden ayrılmıştır. Bu benim yorumum. İdam hukuki bir ceza olarak (bana göre idam bir ceza olamaz)  ancak meşru bir otorite tarafından verilirse bir cezasıdır. Sanırım burada idam kelimesinin kullanılmamasının nedeni budur.  Cromwell sonrası İngiltere' de monarşiye geri dönülmüş, taç bedenine kavuşmuştur.