Rennes-la-Château Olayları - 16 (Chambord Kontesi)

[ADAM]

Bérenger Saunière, Rennes-la-Château’daki kiliseyi onarmaya başladığı sırada, Chambord Kontesi Marie-Thérèse, ona bir miktar para göndermişti. Nitekim Bérenger de sonradan hakkında açılan soruşturma sırasında böyle bir para almış olduğunu, bunu kilisenin restorasyonu işinde kullandığını belirtmişti. Bununla ilgili olmak üzere bir hesap bile göstermişti.

Chambord Kontesi Marie-Thérèse kimdi?... Rennes-la-Château ya da Bérenger Saunière ile ne ilgisi vardı da ona para gönderdi?

Kimilerine göre; Chambord kontesinin Bérenger’e gönderdiği para ile önceki bölümde sözünü ettiğim üzere sonradan Johann Salvator’un onu zengin edişini birbirine karıştırmamak gerekir. Şayet Bérenger’in serüveni bir operaya benzetilirse, Chambord kontesinin bu yapıttaki yeri, perde açılmadan önce çalınan uvertür sayılır. Fakat bu konu, o kadar basit de olmamalı.

Olaya bir başka açıdan bakalım.

Bérenger daha Rennes-la-Château köyüne atanmadan önce, 1884 yılında, Roma Katolik Kilisesi, Fransa’daki iç politikanın gelişiminden hayli kaygı duymaya başlamıştı. Giderek güçlenen Cumhuriyetçiler, Fransa’nın lâik olduğunu ileri sürerek, ülkedeki devlet işleriyle din işlerini birbirinden ayırmak istiyordu. Papa 13. Leo, “Nobilissima Gallorum Gens” (Galya Toplumunun Soyluluğu) adlı bildirgesinde, Fransa’daki bu sorun üzerinde durmuş, kardinal ve piskoposları Katolik inancının korunması için çalışma yapmaya çağırmıştı.

Fransa’da, papanın dediğini yapan Katolik din adamları arasında kimisinin aşırıya kaçtığı görülmüştü. Hayli ateşli bir mizacı olan Bérenger Saunière de bunlardan biriydi. Rennes-la-Château’ya atandığı sıralarda, yakında yapılacak seçimlerde Kralcılara oy verilmesini öğütleyen, âdeta propaganda niteliği taşıyan konuşmalar yapmıştı. Bunun üzerine Carcassonne valisi piskoposu resmen uyarmış, benzer davranışlar sergilemiş diğer üç rahip ile birlikte Bérenger Saunière’in de açığa alınmasını istemişti.

Piskopos Félix Arsène Billard da Kralcılardan yanaydı. Fakat bir din adamı olduğu kadar deneyimli bir bürokrattı. Politik davranmasını bilirdi. Bu nedenle, daha önce belirtmiş olduğum üzere Bérenger’i birkaç ay için Narbonne’daki eğitim merkezine göndermişti.

Seçimde Cumhuriyetçiler Kralcılara fark attı.

Şayet Kralcılar kazanmış olsaydı, seçimin ardından Fransa’da demokrasi bir kez daha yıkılıp yeniden monarşiye dönülmesi sağlansaydı, tahta çıkabilecek ilk aday Chambord Kontu Henri de Bourbon olacaktı. Fakat bu zaten gerçekleşemeyecekti çünkü aynı yıl öldü. Dul kalan Chambord kontesi, oğullarından birinin Fransa kralı olmasını sağlamanın peşinde koşuyordu.

İşte bir tek bu bile Chambord kontesinin Bérenger’i ödüllendirmesine, onu destekleyip ona bir armağan vermesine yeterdi.

Cumhuriyetçilerin yeni hükümeti, parlamentoda elde ettiği çoğunluk oyuna dayanarak ve elbette papanın tutumunu göz ardı ederek, 1886 yılında çıkardığı bir yasa ile eski kral ailelerinin ileri gelenlerini yurt dışına sürmeye girişti. Böylece, Fransa’daki tutucuların büyük çoğunluğunu karşısına almış oldu.

İktidarın bu eğiliminden kendi hesaplarına hoşnut olan din çevreleri de vardı: Calvinist Protestanlar... 16. yüzyılın ilk yarısında İngiltere’de kurulmuş olan Anglikan Kilisesi gibi, bu ülkede de Roma Katolik Kilisesi’ne karşıt bir Fransız Kilisesi’nin doğabileceğini umuyorlardı.

Ancak Cumhuriyetçilerin o tarakta bezi yoktu. Dinsel çevrelerin, -hangisi olursa olsun- ülke yönetiminden ve politikadan elini eteğini çekmesini istiyorlardı. Eğer Fransa lâiklik iddiasında ise, gerçekten öyle olmalıydı. Bu bakımdan hükümet Katolik ya da Protestan ayırımı yapmıyor, hepsini aynı kefeye koyuyordu. Bundan ötürü seçimde kendisini desteklemiş olan Protestan dindarların da tepkisiyle karşılaştı. Biraz duraklamak hatta ağırdan alıp geri adım bile atmak zorunda kaldı.

Bu durumdan yararlanan Carcassonne piskoposu da Bérenger’i çağırıp, Rennes-la-Château’daki görevine göndermişti.

Olaylara salt Fransa’nın o tarihlerdeki iç politikası gözlüğüyle bakılırsa öyle görünüyor ama göz ardı edilemeyecek bir gerçek daha var: Chambord kontesi, önceki Avusturya-Macaristan İmparatoru 2. Leopold’un öz kızı yani Johann Salvator’un kardeşiydi.

Kimilerine göre; Bérenger’e gönderdiği paranın Fransa’nın iç politikasıyla bağlantılı birtakım tasarımlarıyla ilgisi yoktu. Bu para, Johann Salvator adına yapılmış bir ön ödeme (avans) gibiydi. Bérenger’in paraya alıştırılması, bundan hoşlanırsa gelecekte kullanılması amaçlanıyordu. Köyde yapmış olduğu keşif, yani Antoine Bigou’nun yazmış olduğu parşömenleri bulduğu, daha anında Paris’te birilerince duyulmuş, öğrenilmişti.

«Peki ama bu nasıl olabilir?» diye soracaksınız. Açıklaması şöyle:

“Henri Boudet ikili oynuyordu. Yazdığı kitabı göndermiş olduğu seçkin kişiler arasında Chambord Kontu Henri de Bourbon da vardı. Bu kitap, kontesin daha çok ilgisini çekmişti. Kitabı Johann Salvator da okumuş, şifresini keşfetmiş, Bérenger’den önce Henri ile temas bile kurmuştu. Bir sonuç alınamamıştı çünkü eldeki bilgi yetersizdi. Ancak Bérenger Antoine Bigou’nun yazdığı parşömenleri bulunca, ortaya önemli bir gelişme çıkmıştı. Henri, hemen Johann Salvator’a haber uçurmuştu.”





Olayların Chambord kontesiyle bağlantısının bu tarzda yorumlanmasının, doğru ya da yanlış olmasının pek önemi yok. Asıl önemli olan ondan sonrası. Ona da izleyen bölümde bakacağız.