MASONLUKTA “VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ” ANLAYIŞI - 2

[ADAM]

Bu konuyu incelerken, önce bağnazlık kavramını gözden geçirmekte yarar olduğunu belirtmiştim.

Bağnazlık (taassup) nedir?

Belki forumun önceki birçok iletisinde bilmem kaç kere tanımlanmıştır ama ben de bir tanım yapayım:

“Bir inancı, bir ideoloji ya da ülküyü, bir gelenek ya da göreneği, bir toplum yaşayış biçimi ya da töreyi, bir ilke ya da bilgiyi, bir düşünce ya da yorumu körü körüne ve aşırı ölçüde inatla savunmak, o konuda ondan başkasını ya da başka türlüsünü benimseyebilme eğilimini kesinlikle gösterememek”

Oldu mu? Yoksa çok uzun mu oldu? Her şeyi kapsayabileceğini göstermek için uzun tuttum. Kimileri bu tutumun sadece din ve inanç alanında geçerli olduğunu sanır; oysa değil. Kendini öncelikle dinsel inanç alanında gösterir ama o kadarla sınırlı kalmıyor. Toplumsal yaşamın her alanında, politikada, ekonomide, meslek ve işte, sosyal ilişkilerde hatta bilim ve sanatta bile bağnazca tutum ve davranışlar ile karşılaşılabiliyor.

Bağnazlığın özelliğini nasıl oltaya koyabiliriz?

Gelişime, değişime, yenileşmeye, evrime karşıdır. Olanı olduğu gibi korumayı öngörür ama tutuculuk (muhafazakârlık) ile özdeş ya da eş anlamlı değildir.

İşti bu çok önemli… Bu iki kavramın farkını iyi anlamalı.

Tutuculuk, geçmişin deneyimleri ve bilgi birikimi üzerine kuruludur. O deniyim ve bilgi birikimine sonuna dek güvenilir. Olanın olduğu gibi korunması ve sürdürmesi eğilimi güdülür. Değişim önerileri kuşkuyla karşılanır. Ancak şu da var ki benimsenen her ne ise, eleştirilebilir. Değişime karşı kapı bırakılır; açık olmasa da aralık bir biçimde.

Bağnazlıkta ise eleştiriye hiç dayanılamaz. Tutuculuk aşırılığa götürülür. Savunma saldırı ile yapılır.

Bağnazlıkta, akıl kullanmak, olayları ve gerçekleri bilgi ve erdemle değerlendirmek söz konusu değildir. Bunun yapılamayışının nedeni, bağnaz kişinin tutumunun birtakım peşin ve değiştirilemez “doğru ve yanlış” ya da “iyi ve kötü” yargıları üzerine oturtulmuş olmasıdır.

Peki nereden kaynaklanır bağnazlık?

Bunun kökeninde, korku, yeteneksizlik, beceriksizlik, kendine güvensizlik ya da bunların bencillik ve çıkarcılık ile olan bir karışımı vardır.

Hani Masonluktaki özgürlük anlayışını konu ettiğimde “özgür düşünce” kavramının bir tanımını yapmıştım ya!... Onu anımsayın lütfen. Okumamışsanız bir göz atın.

Bağnazlık, özgür düşüncenin tam karşıtıdır.

Bu bakımdan bağnazlık dogma ile sıkı sıkıya bağdaşır. O nedenle bağnazlığın tanımını şöyle de yapabiliriz: “Her zaman ve her ortamda, her koşul altında dogmayı koruma, yüceltme ve savunma; dogma karşıtlarına da saldırma”

Bağnaz bir insan, bir gün bu tutumunun yanlış olduğunun bilincine varsa bile kendini bundan kurtaramaz. Amansız ve tedavisi olmayan bir hastalık gibidir bu. İnandıklarıyla kaynaşamayacak her yeni düşünü, kafa yapısını değiştirmeyi gerektirir. O ise, bunu hiç istemez. Özellikle vicdan özgürlüğünün kullanılmasından çok rahatsız olur. Zaten bu nedenle bağnazlık kendini özellikle dinsel alanda gösterir. O, kendi inanç ve alışkanlıklarının doğruluğuna herhangi bir kuşku konduran düşünülere düşmandır. Onlarla savaşmayı, kendi varlığının zorunlu koşulu olarak görür.

Tüm bunların üzerine işin ilginç bir yanı da ne, biliyor musunuz?

Bağnaz bir kişi de bağnazlığa karşı olduğunu söyler.



Bu kavram üzerinde böyle durduktan sonra, şimdi Masonlukta “vicdan özgürlüğü” konusunda nasıl bir tavır takınıldığını görmeye gelebiliriz.

[DehereLo]

Münafık kavramına daha fazla yaklaştığınızı  düşünüyorum, Belki de  konunun içeriği  bağnaz değil de münafık olmalıydı.

[ADAM]

Neredeyse 3 yıl önce açılmış olan bu konu bir dizinin ikincisiymiş. Demek ki üçüncüsü ve belki sonrası da var.

Burada bağnazlık kavramını özetlemişiz. Bunun eski dildeki karşılığı taassup.

Eski dildeki o münafık kavramı ne demektir diye baktım bilmediğimden -çünkü ben o kadar eski bir insan değilim- "ara bozan" demekmiş.

Yok, burada, biz Masonluktaki Vicdan Özgürlüğü Anlayışı konusunda ara bozuculuktan falan söz etmekte değiliz.

Ancak şu var: Bağnazlık zaten eyleme dönüştüğünde ara bozucu olur. Bağnazlık zaten insanlar arasında bozgunculuk tohumları saçar.  Bu nedenle bilimsel düşünen, aklını kullanan ve bilgeliğe yönelen herkesin bağnazlıktan olasıya sıyrılması ve toplumlarda da bağnazlığın giderilmesi için çalışması -eğer toplum ile ilgileniyorsa- gerekir.

Ancak ara bozuculuk, bağnazlık söz konusu olmadan da görülebilir. Dolayısıyla Masonluktaki Vicdan Özgürlüğü Anlayışı ile pek bağlantısını kuramadım.

Şayet burada  bağnazlık yerine kavramın münfafıklık olması gerektiğini belirten Sayın DehereLo bunun niçin böyle olması gerektiğini de açıklarsa, ufkumuz genişleyebilir.

 

[ABCDEF]

Sadece masonluğa ve masonlara özgü olarak vicdan özgürlüğü nasıl tarif edilmelidir? Diğerlerinden farklı olarak masonların vicdani bakımdan özel bir davranış biçimleri var mı?

Saygılar.

[Alşah]

       "Vicdan" bence tamamen kişisel bir meseledir. Konu başlığından hareketle, bunu bir takım kuruluş mensupları nezdinde genellemeye kalkışmanın doğru bir yaklaşım olmadığını düşünüyorum.
        Saygılar-sevgiler.

[ADAM]

Sayın ABCDEF tarafından sorulmuş soruya yanıt verilebilir.

Fakat yanıtın doğru verilmesi bakımından "masonların vicdani bakımdan özel bir davranış biçimleri" sözü ile ne denilmek istendiğinin biraz açıılması gerek. Eğer bu yanlış anlaşılmışsa, verilecek yanıt konu dışı olur. 

[ABCDEF]

Vicdanın tamamen kişisel bir mesele olduğuna ben de katılıyorum. Fakat, vicdanı masonluğu içselleştirmiş olan kişiler arasında özel şekle sokabilir miyiz?Yani  Vicdanı başka boyutlarıyla ele alabilir miyiz? Masonların bununla ilgili sadece üyelerin bildiği ve kendi aralarında belirlemiş oldukları davranış şekilleri var mı? Örneğin bir mason herhangi bir yerde başka bir masonu işaret diliyle fark edebilir. Bu açıdan vicdani boyuta nasıl bakabiliriz? Öz olarak anlatmak istediğim bu.

Saygılar.

[ADAM]

Ben Sayın ABCDEF'nin bu deyişinin Masonluktaki vidan özgürlüğü konuisuyla bağlantısını kuramadım.

Adı üstünde: Vicdan Özgürlüğü. Kişinin içsel bir olgusudur bu. Dışa vurmasına gerek yoktur. Tamam, kimileri bunu dışa vurdurur ama o vicdan özgürlüğü değil, inancın göstergesi ya da kimi zaman gösterişidir. Örneğin geçenlerde yurt dışında bir kilisede (çok da güzel bir kiliseydi iç dekorasyonu bakımından) bir Hıristiyan kişinin (Hıristiyan olsa gerek de n tür bilemem) her bir ikonayı teker teker öptüğünü ve bu ritüeli bir dua ile bağdaştırdığını gördüm. 

Bildiğim kadarıyla Masonlukta böyle şeyler yoktur. Peki o zaman Sayın ABCDEF'nin demek istediği nedir?

[ABCDEF]

Sayın ADAM, verdiğiniz kıymetli bilgiler için çok teşekkür ederim. Beni söylemek istediğim de tam olarak buydu.

Saygılar.