Mason Töresi Bakımından REGIUS … 2

[ADAM]

Yaz zamanı siteye gösterilen ilginin azalması nedeniyle bu konudaki irdelemeye devam etmeyi bir yana bırakmıştım.

Geride neler var diye bir baktığımda, Regius’un önceki bölümünü devam ettiren az sayıda dize bulunduğunu gördüm.

Şuna bir bakalım ama öncesini unutmadan…


Dualarıyla hem baba hem de anaların,
Yoluna koydu onları onurlu zanaatın.
Bilgide ve dürüstlükte o en iyisiydi;
Ardından gelenleri özenlice geçirdi.
Bu zanaatta birini geçirmişse eğer,
Noksanlardan fazla saygı görmesine değer;
Bu büyük rahip Öklit adıyla tanınmıştı,
Bu ad diyarlardan diyarlara yayılmıştı.
Bu büyük rahip öyle bir düzen kurmuştu ki,
Onca bu dereceden daha da yüksekteki
En basitlerini öğretmeli fikirlerin,
Onurlu zanaatta yolu bu yetkinliğin.
Böylece her biri diğerine öğretmeli,
Ve birbirlerini kardeş olarak sevmeli.


Burada çok önemli konulardan biri şu “geçirmek”. Acaba ne anlama geliyor? Bunun günümüzdeki Masonluğun töresiyle bağlantısı kurulabilir mi?

Ancak bence bu dizelerin en önemlisi şu son dört satır.

Fikirlerin basitlerini öğretmeli.
Yetkinliğin yolu budur.
Herkes bildiğini ötekine öğretmeli.
Herkes birbirini kardeş olarak sevmeli.

Eh, şu Anglosakson Masonluğunda Eski Yükümlülükler’in çok önemli olup geçerliğini sürdürdüğünün ileri sürülüşü boşuna değil.

Fakat boşuna olan bunların ne olduğunun anlatılmayıp, her masonun bunları zaten bildiğinin varsayılması.

Sahiden biliyorlar mı acaba?

Ben kuşkuluyum.

[enelsır]

Bu bölümde yer alan ve Sayın ADAM'ın da işaret etmiş olduğu şu " geçirmek" konusu... Acaba inisiyasyona işaret ediyor olabilir mi? Öyle ya, "geçirmek" yerine "almak" ya da " kabul etmek" gibi bir deyiş de kullanılabilirdi.

Öte yandan yine Sayın ADAM'ın işaret olduğu şu dört satır... Diğer satırlar açık bir şekilde anlaşılabiliyor, fakat şu ilk satırın üzerinde biraz durulması gerekebilir... " Fikirlerin basitlerini öğretmeli". Bu bir çok açıdan ele alınabilecek bir konu. İncelediğimiz bölümün bütününe bakacak olursak, şu başta değinmiş olduğum " Geçirmek" konusu bu " fikirlerin basitlerini öğretmeli" satırı ile daha bir yerine oturuyor gibi. Mesleğe yeni "geçirilmiş (!)" birine basit bilgilerden başlayarak öğretinin verilmesinin gerekliliği vurgulanmak isteniyor olabilir mi?

Öte yandan neden " fikir" denmiş olduğu da irdelenebilir. Neden "bilgi" denmemiştir? Neden "fikir" denmiş ve bunların basitlerinden başlanması istenmiştir?

Benim bu bölümde dikkatimi çeken noktalar bunlar oldu.

[ADAM]

Sayın enelsır'ın saptaması çok yerinde.

Operatif olsun Spekülatif olsun Masonluktaki "geçmek" ve "geçirmek" terimlerinin  anlamını iyi kavramak gerek. Nereden nereye geçilir; bu geçirmeyi kim yapar?

Buna ben yanıt verirsem empoze gibi olacak. Onun için size bırakıyorum.

Onun sonrasında o "fikirlerin basitleri öğretmeli" deyişi, bunların basit olmayanlarının da varlığına işaret eder. Böyle bir yöntem nasıl bir yöntemi ortaya koyar? Bunu da irdelemeyi size bırakıyorum.

Şu aşamaya kadar, Regius'un aslında simgesel ya da temsili bakımdan değerlendirilmesiyle günümüzün masonluğunda da geçerli olabileceğini görüyoruz.

Yanlış mı?

Bir sonraki aşamaya geçelim mi?

[Caius Keyes]

Buradaki "geçirmek" fiili bana "terfi ettirmek" gibi bir anlamda kullanılmış olabileceğini düşündürdü. Yani derece atlamak, çıraklıktan kalfalığa, kalfalıktan ustalığa vb... Fakat burada belli ki onları -benim yakıştırmamla- terfi ettiren biri var; Öklid. Peki o günün Öklid'i bu günün hangi yetkin insanı oluyor? Orası biraz ayrıntı olur ama kuvvetle muhtemeldir ki günümüz masonluğunda da operatif dönemde olduğu gibi birini bir dereceden diğerine geçiren bir (ya da birkaç) kişi var.

Basit fikirlerin öğretilmesi satırında ben de biraz kafa yordum. Sanıyorum burada 'basit' kelimesinden çok 'temel' kelimesinin anlamı ima edilmiş gibi. Yani "kardeşinize temel fikirleri verin, ana fikri kendi çabasıyla bulsun" gibi bir öğüt veriliyor sanki. Masonun kendisi, küçük fikirleri alarak, kendisiyle birleştirerek 'tümevarım yöntemi'ni kullanmalı diye anlıyorum ben.

Ayrıca Sayın enelsır'ın değindiği neden 'bilgi' değil de 'fikir' sorusuna gelirsek... 2 sebeple fikrimi belirtmek isterim: Masonlukta dogmatizme hoş bakılmaz. Bir masonun yardım etmeye çalıştığı kardeşine sorgulanamaz bir şekilde bilgi öğretmesi, öğrenen kişinin sorgulama dürtüsünü kırabilir, bakış açısını daraltabilir. O yüzden fikir vermek daha mantıklı gibi geldi bana. İkinci sebep ise aslında ilkine benzer; bilgi vermek bir nevi balık tutmayı öğretmek yerine balık vermeyi tercih etmek olur. Fikir vermek ise masonun balık tutmayı kendi kendine öğrenmesine yol göstermektir.

Hatta bu arada 'basit' değil de 'temel' kavramı üzerinde biraz daha ısrar etmek için bir sebep daha buldum; inşaatın da bir temeli var, bence güzel bir metafor olurdu! Her masonun bir yapı (benlik) inşa etmesi gerektiğini düşünün. Daha yetkin bir kardeşi, ona temelin nasıl olması gerektiği yönünde 'fikir' verir, böylece her mason kendi benliğini inşa etmiş olur... Farklı biçimlerde, aynı prensiplerle, kendi fikirleriyle.

[ADAM]

Çok güzeml yorum ve katkılar... Kendi hesabıma teşekkür ederim.

Ancak bir hatırlatma yapmakta yarar görüyorum, hem şimdisi hem sonrası için:

Bu şiir şeklindeki anlatımın düzenleniş tarihi 1390 olarak tahmin ediliyor. Ayrıca deniliyor ki: Bu bir özgün yazım değildir; daha öncekti tarihli yazımlardan kopya edilerek oluşturulmuştur.

Dolayısıyla, kapsamındaki nlatımyları, o tarihlerdeki somut bina inşaatı meslek ve zanaatı açısından almak gerekiyor; günümüzdeki Masonluğa uyarlamaktan kaçınmalı.

Fakat bu anlatımların günümüzdeki Masonlukta yani somut değil soyut nitelikli bir kurumd, bu kurumun töresi bakımından geçerliliği var mı; varsa bu geçerliliğin ölçüsü nedir, ona bakmalı.

Sayın Caius Keyes'in ilk tanısına destek veririm. Geçirmek = Çıraklıktan kalfalığa. Fakat ondan sonrası değil. Zaten meslekte daha üst bir derece yok. Ustalık = yönetici mimarlık.

SBayın enlsır'ın da takıldığı şu "fikirler" konusu üzerinde Sayın Caius Keyes de f

[ADAM]

Bazen böyle takılmalar ve yazının yarım kaldığı oluyor. Düzeltme süresi geçmişti ne yazık ki...

Diyordum ki... Gerek Sayın enelsır gerekse Sayın Caius Keyes'in takılmış olduğu şu "fikirler" sözü... Orijinalinde öyle; yapabileceğimiz bir şey yok. Bu belki bir binanın mimmi tasarımıyla bağlantılıdır; belki de bilgiler anlamına gelmek üzeri kullanılmıştır ama bu bir şiir. Üstelik yazan da büyük olasılıkla bir dn adamı. Ancak biz bunu günümüzdeki Masonluk açısından değerlendirecek olursak, ezoteriuk sistem içinde düşünebiliriz. Önce basitten başlanır, sonra daha ileri gidilir,  daha sonra da işin felsefesine girilir yüksek derecelerde istenirse...