Mason Töresi Bakımından REGIUS … 10

[ADAM]

Dördüncü maddeye geldik…


Bir zorunluluk bellidir dördüncü maddede,
Üstat titiz davranmalı onun seçiminde,
Öyle ki hiç bir köylüyü çırak yapmamalı,
Ne de onu aşırı tutkusuyla almalı;
Bağlandığı efendinin durumuna göre,
Çırağı götürebilir her gittiği yere.


Çıkın işin içinden bakalım… Üstelik bundan sonra gelen anlatım biliyor musunuz ki doğrudan bununla bağlantılı… Bakın ne diyor:

Eğer locasında bir büyük sorun çıkarsa,
Bulaşıcı hastalıkla karşılaşılırsa,
Bundan ötürü başa çok şeyler gelebilir,
Kimileri ya da hepsi acı çekebilir,
Şu nedenle ki masonların hepsi orada
Her zaman bulunacaklardır hep bir arada.
Zanaatta birisi tutulmuşsa bir kere
Söylenilebilecek çeşitli illetlere;
Bu durumda dürüstlükle ve rahatlık için,
Daha yüksek derecede olan çırak seçin.


Ya, işte böyle!... Ne denildiğini anladığınız zaman bunu günümüzdeki Masonluk ile bağdaştırabilir ya da günümüzdeki Masonlukta da geçerli olduğunu söyleyebilir misiniz? Ben olmaz diyorum ama siz elbette olur diyorsanız, o zaman ben niçin olmaz dediğimin gerekçesini anlatmak durumunda kalırım. Zaten bu maddenin son dörtlüğü bu konudaki noktayı da koyuyor.


Bulduğuma göre eski yazılanlardan
Çırağın olması gerek nezih insanlardan;
Ve tümü iyi olan geometri geçmişte
Büyük lordların kanlarına girmişti işte.


Acaba bunun için mi İngiltere Birleşik Büyük Locası ilk kurulduğu sıralarda Masonlua alınacak kişilerin “özgür doğmuş” olması gereğini zorunlu tutmuştu?

Sonra o hiçbir zaman ve hiçbir koşul altında değişmez ve değiştirilemez olan kurallardan (!) bunu da değiştirmek zorunda kaldı.

[peacewings]

Sayın ADAM'ın bu konu bağlamındaki yorumlarında bir ortak eleştirisi var. Masonluğun değişmediğini iddia edenlere... Regius'u gösterip, işte sizde değişenler diyor. Çok güzel.

Regius şiir olunca, işler zorlaşıyor elbet. Zira şiirler simgesel anlatımın yoğun olduğu metinlerdir. Ama bu metin, sembolizm akımından etkilenmiş olmasa gerek. Regius'un sanat yapma gibi bir niyeti yoktur herhalde. Regius'un derdi olsa olsa bir takım Masonik kuralları anlatabilmektir. Operatif Masonluk bir zanaat olunca, Regius'u daha en baştan simgesel olarak yorumlamak gerekiyor (mecburen). İyi de bu metin, o niyetle yazılmamış ki! Bu metni öyle değerlendirirsek, biraz da kendi kendimizi kandırmış olmaz mıyız?

Sayın ADAM, değişmedik diyenlere değişenleri gösteriyor. O iddiayı çürütüyor. Lakin "değişmek istemiyoruz" ve "değişmek isteyenleri kabul etmiyoruz", "kendimizi değişimlerden korumak istiyoruz" diyenlerin görüşlerini çürütebilmek için bu başlık yetersiz. Üstelik karşı tarafa da hak verilmeli. Zira Masonluk, değişimlere çok açık hale gelirse, sonunda büründüğü noktanın Masonlukla pek ilgisi kalmayabilir. Haliyle Masonluğu da bazı değişimlerden korumak gerekmez mi? Zanımca gerekir. Ama bu işi dogmatikliğe götürmek, pek yakışmaz Masonluğa. Değil mi?

Regius'a geri dönelim... Bir zanaatin inceliklerinden, kurallarından ve o zanaati yürütecek olanların özelliklerinden bahsediyor. Günümüzdeki Masonluk bir zanaat olmasa gerek. Haliyle bu metnin, simgesel yorumu kalıyor ortaya. Ama ben de bu metnin, simgesel olarak yorumlanamayacağını iddia ediyorum. Çünkü bu metinin tek derdi meramını anlatabilmek. Sanat yapmak ve sembollerle bir takım mesajlar vermek değil.

Peki Regius neden şiir gibi yazılmış? Çok eski bir belge olmasından ötürü. Bütün eski metinler, şiir gibidir. Dönemin algısal, zihinsel ve şartsal durumlarından ötürü. Şiir olsun diye değil. Birilerince keyfiyen yorumlansın diye değil. İçinde bir takım mesajlar aransın diye değil.

Regius'un günümüz Masonluğuna uygulanamıyor oluşu, yine de Masonluğun muhafazakar yapısını (değişmeme isteğini), değiştirmesi için bir neden olamaz.

"Biz değişmedik" değil de "biz pek değişmek istemiyoruz" olsun onun adı. Eleştiriler de o yönde gelsin. Neden değişime açık olmak? Neden olmamak? Tartışılmalı. Elbet bu forumun üyeleriyle olmaz bu iş. Bu forumun Masonlarıyla olur. Katılsalar keşke.

Saygılarımla.

[papoose]

bakalım masonların yorumu ne olacak

[enelsır]

Sayın peacewings'in bu başlık ve ona konu olan Regius üzerine yaptığı değerlendirmeleri beğendim. Bunlar bu başlığı ve Regius'u ele alış açısından güzel açılımlar. Fakat bakış açısı biraz hatalı gibi geliyor bana.

Tamam. Biz bu başlıkta Regiusu " Töresel" açıdan irdeliyoruz. Peki bunu neden yapıyoruz? Regius'un günümüz Masonluğu için de bir gerçelerliliğinin olup olmadığını kavrayabilmek için mi? Olabilir.

Peki bütün bunları neden yapıyoruz? Şunun için olabilir mi? Masonluğun hiç değişmediğini, değişmeyeceğini savunanlar nelerden bahseder, neleri referans olarak gösterirler? Mesela bir mason bu konuyla alakalı bir konuşma yapsa, konuşmasının içerisinde " Eski yükümlülükler", " Landmarklar" gibi tanımlamalar geçse... Biz dinleyicileri olarak sorsak: Nedir bu " Eski Yükümlülükler", " Landmarklar"? Alacağımız cevabın içinde Regius yer alır mı?... Yoksa başka kaynaklar mı gösterilir?

İşte bu başlık ve Regius bir de bu bakış açısıyla ele alınmalıdır bana göre. Belki de bu salt bilgi edinmenin ötesinde bakış açısı zenginliği açısından da bize çok şey katabilir.

Sayın peacewings'in iletisini okuyunca bunları düşündüm.

[peacewings]

Haklısınız Sayın enelsır. O halde soralım: Mason yükümlülükleri arasında Regius'un yeri ve ölçüsü nedir? Bu forumda daha önce tartışılmış olsa gerek. Ama bir sonuca varılabilmiş mi? Ben görmedim.

Saygılarımla.

[Caius Keyes]

Henüz beşinci maddeyi incelemedik ama sanıyorum Sayın ADAM yakında incelediğinde dördüncü maddenin sonlarıyla beşinci maddenin başlarının çok benzer konuları ele aldığını görebileceğiz. Hatta beşinci maddenin "Çırağın yasal kandan olması gereklidir" satırıyla buradaki "Çırağın olması gerek nezih insanlardan" cümlesiyle karşılaştırırsak, beşinci maddedekinin çok daha katı olduğunu söyleyebiliriz. Bir yandan "nezih insan" bir yandan "yasal kan"... Hımm... Adeta iki farklı insana ait tabirler gibi...

Son dörtlükte "Bulduğuma göre eski yazılanlardan" dendiğine göre, Regius'tan önce yazılmış bir kaynaktan alıntılanmış "nezih insan" tabiri. Soyluluk kavramı ve öneminin, Orta Çağ Avrupası'nda tavan yaptığını söyleyebiliriz. E dolayısıyla benim aklıma, "acaba 4. ve 5. maddeyi farklı zamanların insanları yazmış olabilir mi?" diye bir soru geliyor. Öyle olmasa bile, Regius'a öncülük eden kaynağın daha yumuşak olduğunu da iddia etmek mümkün.

Masonlukta töre ve yükümlülüklere gelirsek, günümüz masonluğunun, Regius'tan önce yazılan -bildiğim kadarıyla bulunamayan- kaynağa daha yakın yükümlülükler içerdiğini söyleyebiliriz belki de kim bilir! İçeriğini bile bilmediğimiz kaynak hakkında bir satırdan amma da yorum çıkardım!

[ADAM]

Başta belki söylemiştik, belki atladık: Regius'un özgün bir yapt olmadığı, burk başka kaynaktan alındığı, bilinmeyen o başka kaynağın ya da onun da kaynağının ise tek bir kalemden çıkmadığı, dolayısıyla Regius'un kapsamında birbirinden farklı üsluplar hatta yer yer çelişkiler bulunduğunu biliyoruz.

Aslında bunlar elimizdeki çeviriden zor çıkarılabiliyor. Bu bakımdan da Sayın Caius Keyes'i kutlarım.  Bu çıkarımın zor oluşu, çevirinin de olabildiğince şiiir tarzında yapılmış olması. Oysa Regius'un dil bilimsel bakımdan incelemesini yapanlar, 14. yüzyıl sonunda yazıldığı öngörülein özgün metne bakıyor, daha sonra yapılmış anlaşılabilir İngilizceye bile değil.

Buna benzer durumlarla Reius'un ilerleyen aşamalarında da karşılaşacağımızı sanıyorum.