MASONLUKTA “ÇAĞDAŞ” KAVRAMI - 2

[ADAM]

Çoğunluğun benimseyişine göre; Masonluğun köklü bir geçmişinin bulunduğunun söylenişi, Spekülâtif Masonluğun tarihçesinin Operatif Masonluk üzerine kurulmuş olmasından ileri gelir.

Gerçekten öyle midir?

Bence hayır. Çoğunluğun benimseyişi çoğunluk öyle benimsiyor diye doğru olmayabilir. Fakat ben tersini ileri sürüyorsam da elbette bana kulak asan olmayacaktır. Hatta belki bu forum üyelerinin bile çoğunluğu benim görüşümü haklı ve doğru bulmayacaktır. Ne yapabilirim ki?...

Bu iş yalnız tarihçe ile kalmaz. Operatif Masonluk döneminin birçok öğesi, özellikle örgütlenme tarzı, çalışma yöntemi, gelenekleri, töresi  Spekülâtif Masonlukta da korunmuştur. Hiçbir değişiklik, hiçbir yenilenme yapılmamış değildir; gerek Spekülâtif Masonluğun bir inşaatçılık mesleği ve sanatı olmayışı gerekse çağın zorlamaları nedeniyle zaman içinde birçok değişiklik yapılmıştır. Fakat terk edilmesine ya da değiştirilmesine gerek duyulmayan öğeler vardır ki, onlar korunmuştur.

Bu da Çağdaş Masonlukta nelerin değiştirilebileceği fakat nelerin hiçbir zaman değiştirilemeyeceği konusunda bir başka tartışmaya yol açmıştır. Günümüzde bile bitmemiş, sonuçlandırılamamış, mason örgütleri arasında tam bir uyuşma sağlanamamış bir tartışmadır bu… Birtakım bölünmeler baş göstermesinin, amaçları tüm insanların barış ve mutluluğunun sağlanması olan bu kurumun, kendi içindeki çekişmeleri bir türlü giderememesinin en önemli nedenlerinden biridir.

Masonların “Operatif Masonluk” olarak anmayı alışkanlık edinmiş olduğu geleneksel inşaatçılık mesleği ve sanatının 18. yüzyılda varlığını koruyabilmek için çaba gösterdiğini, ancak bunun bir işe yaramadığını, yavaş yavaş tarihe gömülmüş olduğunu görüyoruz. Bu nedenle, Çağdaş Masonluktan söz edildiğinde, artık “spekülâtif” sıfatının kullanılmasına gerek kalmamıştır.

Masonluğun salt spekülâtif nitelikli tarihçesi boyunca, Masonluk ile benzerlikler gösteren birtakım örgütler, kurumlar, tarikatlar oluşmuştur. Bunlardan bazısı günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Masonluk ise, her zaman ve her yerde ona benzeyen bu diğer örgüt, kurum, ve tarikatlardan farklı özellikler taşımıştır. Bu farklılığı, onu oluşturan, tümüyle kendine özgü olan öğelerinden ileri gelir.

Masonluğun bu kendine özgü öğelerinden başta gelenleri arasında amaçlarını, ilkelerini, örgütlenme şeklini, çalışma yöntemini, öğretim kapsamını, töresini, geleneklerini ve görgü kurallarını sayabiliriz.

Bunlardan, örgütlenmeye ilişkin kurallar, çalışma yönteminin ayrıntıları, töresel nitelikli ilkelerden kimisinin uygulamadaki yansıması ve çalışmalar sırasında göz önde tutulması gereker görgü kuralları, Masonluktaki ETİKET kavramını ortaya çıkarır. Ancak bu, amaçlar, ilkeler ve ritüelik öğreti kapsamı ile doğrudan bağlantılı değildir.


Demek ki Masonluktaki “çağdaş” kavramının ardından bir de “etiket” kavramına gelmiş oluyoruz. Ancak bu bambaşka, apayrı bir konudur. Bu nedenle de onu bambaşka, apayrı bir başlık altında inceleyeceğim.