Bilgi Nedir? … 2

[ADAM]

Sanırım bu paylaşım dizisinin birinci bölümünde bilginin tanımı üzerinde yeterince durduk. Tartışmalarımız artık bizi yeni açılımlara götürmüyor.

Onun için, bilginin türlerine şöyle bir bakalım. Sanırım bunu yaparsak, önceki bölümde biraz karşıt düşmüş olduğumuz konulardaki karşıtlığımızın niçin doğmuş olduğu da belirecek.

Benim bildiğimce, şayet bilgi bilen ile bilinen arasındaki ilişki ise ve şayet biz bilen yerine insanı, bilinen yerine de insanın dışında her şeyiyle somut ve nesnel doğa öğeleri arasında potansiyelden kinetik durumuna geçmiş olana alıyorsak, bilginin üç türünden söz edebiliriz.

Bilginin bu üç türüne değinmeden önce şunu bir kez daha vurgulamalıyım: Bu üç tür ancak ve ancak bilginin belirttiğim biçimde tanımlanması durumunda geçerlidir. Bu nedenle, örneğin katılımcılarımızdan Sayın Karahan bu tanımı benimsemezse, bilginin benim öngördüğüm kategorilerini de doğru bulmayabilir. (Kuşkusuz tanımda uyuştuğumuz katılımcıların az sonra vereceğim kategorileri benimsemeleri zorunlu değildir.)

1.   Görsel ve Deneysel Bilgi:

Bu tür bilgi, duyulara, algılara, doğal gözlemlere, güncel deneyimlere dayanır. Burada söz konusu olan deneyim (tecrübe), özellikle yapılan bir test değil, yaşam ile kendiliğinden gelendir. Dolayısıyla bu tür bilgi, insanın düşünme ve akıl yürütme yeteneğini kullanmadan, yöntemli sınama ya da değerlendirmeler yapmadan, belki farkına bile varmadan edindiği bilgidir.

2.   Bilimsel Bilgi:

Bu tür bilgi, görsel bilgi üzerine insanın düşünme ve akıl yürütme yeteneğini kullanması, deneyler yapması, bilginin yinelendiğini izlemesi, kendinden önce başkalarının yaptığı deneylerden yararlanması, sonraki gözlemlerini bunlarla birleştirerek sonuçlar çıkarması hatta tüm bunları yaparken alet ya da aygıt kullanması hatta bu amaçla o alet ya da argıtları yaratması, böylece veri toplaması ve bunların arasındaki bağlantıları kurması suretiyle oluşan bilgidir.

3   Felsefi Bilgi:

Bu tür bilgi ise önceki iki tür bilginin birikiminde ayrı ayrı duran bilgiler arasındaki bağlantıları kurarak, sonra hepsini bir bütün içinde toparlayarak oluşturulan bilgidir.

Şimdi belki bu bilgi türlerine ilişkin örnekler istenir. Gerekiyorsa o ayrıntıya gireriz. Ancak önce şu kategoriye bir bilgi olarak bakalım; bunda uyuşuyor muyuz? Az önce belirtmiş olduğum üzere, uyuşmak zorunda değiliz. İsteyen eleştirir; isteyen kendi bildiğince, dağarcığındaki birikim uyarınca eklemesini yapar. İsteyen araştırır; farklı bilgiler bulur; bizi de bilgilendirir.

[asimov]

Merhaba

Sn ADAM'ın bu başlık altında yapmış ulduğ sınıflandırmaya katılıyorum. Değişik adlarda verilebilir ama benimde benimsediğim gündelik bilgi 1.tanım, teknik bilimsel bilgi 2.tanım, ontolojik, varlıksal bilgi ise 3.tanım içinde yer buluyor.

Saygılarımla.

[gnothi]

Sayın ADAM'ın listesinde ilk sırada yer alan bilgi türüne Türkçe'de "Gündelik Bilgi" deniyor. Daha doğrusu böyle denmesinde uzlaşılmış. Ampirik bilgi denir felsefede.

Aslında akademik olarak incelendiğinde "Teknik bilgi" ve "Sanatsal bilgi" şeklinde iki tür daha bulunuyor üniversitelerin felsefe bölümlerine göre ancak ben de şahsen forumumuzun objektifiyle baktığımızda yeterli bulmaktayım Bilgi'nin Sayın ADAM'a göre üç bölümde incelenme fikrini.

[Arais]

               Sayın gnothi

Sayın Adam konuyu çok dağıtmamak ve daha basite indirgemek için öle yazmış olsa gerek.Felsefe' bilgi dahada çeşitlendirilebilir yoksa.


Saygılarımla

[ADAM]

Adlandırmak sınırlandırmaya neden oluyor. Başka bakışlar, adını başka türlü koymayı gerektirebilir. Asıl önemli olan, üç kategori varsa ve bunda uyuşuluyorsa, bunların içeriği üzerinde uyuşmak.

Örneğin bunlardan ilki olan, benim belirtişimle "görsel ve deneyimsel bilgi" kategorisini alalım. Sayın Asimov ve Sayın Gnothi buna "gündelik bilgi" demişler. Olabilir. Beni rahatsız etmişyor. Sonra bir kitap ya da ansiklopedi açalım. İnternette bir güvenilir site de olabilir. Oradan daha önce bilmediğimiz bir şeyi okuyalım; öğrenelim yani bilgisini edinelim. İşte o okumuş ve öğrenmiş olduğumuz şey de bir bilgi... Görsel, deneyimsel ya da gündelik denilebilir mi buna? Hayır. Sonraki kategorilenden birine girebilir mi? Hayır. Buna "işlenmemiş bilgi" diyebilir miyiz? Belki; olabilir. Bu bilgi işlenerek bilimsel bilgiye dönüştürülebilir mi? Türüne göre olabilir de olmayabilir de. (Buna teknik diyemeyiz çünkü teknik ile bağdaşmayan bilim türleri de var.)

Demek istediğim şu ki, adlarını bir yana bırakalım. İlk aşama, ara aşama, son aşama da diyebiliriz. Buradaki ilk ve son sıfatları da tartışmaya açık olur.  Önemli olan şu: Tüm bunların dışında ve bunlardan farklı olarak, bilenin bilinen ile olan ilişkisini bu ikisinden farklı bir varlığın kurup oluşturduğu bir bilgi, bu üç kategorinin neresinde, hangisinde? Dahası, öyle bir bilgi gerçekten var mı? Aslında yok da, birileri uydurmuş ve ötekileri de bilgisizliklerinden yararlanardak var olduğuna inandırmış, sonra da bundan kendisine bir pay çıkarmış  olmasın...