Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: Amerika'da Masonluk  (Okunma sayısı 22055 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Aralık 06, 2010, 04:39:54 öö
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Sayin Uyeler-

Daha once forumda Amerikan Masonlugu ile ilgili bir iki yazi haric, pek bir bilgi bulamadim onun icin Evrensel Masonluk basligi altinda yeni bir konu acmaya karar verdim.

Peki nereden baslamali? Aslinda o kadar cok konu varki tartisilabilecek... Landmark'lar, Masonik etiket, Amerika'da Mason kardesligi, Amerika'da Masonlugun etkisi,  Amerika'daki ve Turkiye'deki Masonluk arasindaki benzerlikler ve farklar, vs.

Ancak hepsinden once cok onemli bir noktayi vurgulamak isterim! Cogu zaman anti-Masonik kaynaklarin ustunde durdugu, Turkiye'deki Masonluk Amerika'daki Buyuk Localardan yonetiliyor teorisi gercek ile yakindan uzaktan alakasi olmayan, tamamen hayal urunu bir teoridir. Bu onemli ayrintiyi belirttikten sonra ilk irdelemek istedigim konu olan Amerikan tarihinde Masonlugun etkilerine gecebilirim.

Masonlugun Amerika'ya ingilizler tarafindan geldigini forumdaki hemen hemen butun uyelerin bildigini tahmin ediyorum. Isgal sirasinda bircok yerel Loca kurulus belgesini Ingiltere buyuk Locasindan almistir. Revolutionary War Masonik munasebetleri kismen etkilemis olsa da ilerleyen zamanlarda Masonik iliskiler tekrar rayina girmistir.

Revolutionary War sirasinda Amerikan Masonlugu cok buyuk rol oynamistir. George Washington emir kademesindeki cogu generali Masonlar arasindan secmeye ozellikle onem vermistir. 1731 yilinda tekris edilmis olan Benjamin Franklin'inde Fransa'daki baglantilari isgaldeki Amerikan kolonilerinin isine yaramistir. Sadece Revolutionary War'da degil, Boston tea party'de, ve declaration of independence'ta da Masonlugun etkilerini goruyoruz.

Ingiltere'de patlak vermis olan bir olay yuzunden Irlanda merkezli Ancient Free and Accepted Masons Buyuk Locasi kurulmus hatta bu Loca, Amerika'daki birkac Buyuk Loca'ya charter vermistir. Bu sebepten bazi eyaletlerin Buyuk Localarinin isimleri hala  A.F.&A. Masons olarak kalmistir. Sonradan Britanya'daki sorun cozulunce iki Loca birlesmis ve bugunku United Grand Lodge of England adini almistir. UGLE deki United kelimesi de buradan gelmektedir. Bu iki buyuk Loca'nin birlesmelerine ramen Amerika'daki Buyuk Localar isimlerini korumustur. Bu yuzden bazi eyaletler A.F.&A.M. olmasina karsin bazilari F.&A.M. ismini kullanirlar. Basitce, bu isimler Buyuk Localarin kurulus belgelerini hangi buyuk Loca'dan aldiklarini aciklar. Temelde cok ufak farkliliklar olmasina karsin, Masonik anlamda hemen hemen aynidirlar.

Bu baslik altindaki tartismalari merak ile bekliyorum.

Saygilar,

-Potentate
In Thy name we have assembled!


Aralık 06, 2010, 07:55:41 öö
Yanıtla #1
  • Skoç Riti Masonu
  • Uzman Uye
  • *
  • İleti: 3734
  • Cinsiyet: Bay

Antients ve moderns ayrımının kaynağı İngiliz masonlugudur. Anderson Anayasasında yapılan degisikligi kabul etmeyenler ayrılarak yeni bir Buyuk loca kurmuslar, bunlar Antients olarak adlandırılmış, diğer Loca ise yani degisikligi yapanlar ise, moderns. Her ikisi de Londra'dadir. 1700lerin ikinci çeyreğinde gerçekleşen bu ayrıli, ancak 19. yy. Baslarında anlaşmaya vararak Antients ve Moderns birleşerek UGLEyi vücuda getirmeleriyle son bulmuştur.

İskoç ve İrlandalı Masonlar bu ayrımda Antients koluyla daha çok iliski icinde olmuş, onların Localarına girmişler ve İskoçya ile İrlanda'da Antients Locaya bağlı pek çok loca kurulmuştur. Bunda elbetteki 'eğer Londradansa Buyuk ihtimalle yanlistir' düşüncesi de etkindir.

Kısaca Antients İrlanda menşeili değildir o da tıpkı Moderns gibi Londra cikislidir. Ama yukarıda açıkladığım sebeple pek çok kisi modernlerin İngiliz eskilerin İskoç ve İrlanda olduğunu zannediyor. Ama İskoçya ve İrlanda Buyuk Locaları vardır ve fakat İngiltere Birleşik Buyuk Locası vardır. Birleşmiş olmasının sebebi de budur.

AF&AM - F&AM ayrimiyla ilgili sn potentate'nin yazdıklarına  bu yönüyle bir itiraz ve katkı sunmak istedim.

Sevgi ve Saygılarımla.
« Son Düzenleme: Aralık 06, 2010, 07:58:21 öö Gönderen: skullG »


Aralık 06, 2010, 08:18:14 öö
Yanıtla #2
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Sayin SkullG-

Duzeltmeniz/eklemeniz icin tesekkur ederim, acikcasi kismi bolunmenin Anderson yasalarindaki farklilik oldugunu bilmiyordum, temel ilkeler bazinda anlasmazliklar oldugunu okumustum sadece. Moderns ve Ancient konularindan bir de ironik bir gercek ortaya cikiyor. Ismi Ancient olan Buyuk Loca aslinda Modern e gore daha yenidir. Yani Modern Loca Ancient Locadan daha sonra kurulmustur.

Iskoc ve Irlanda Masonlugu ile Londra Masonlugu ilk baslarda zaten cok fazla gecinememislerdir. Bunun ana ve en onemli nedeni Iskoc Masonlugunun Accepted Masonlugu kabul etmek istemeyisidir. 17. yuzyilin sonlari hatta 18. yuzyilin baslarina kadar hala Operatif Masonlugu calisan, kelimenin tam anlamiyla duvarci ustalarindan olusan Localar bulunmaktaydi haliyle duvar ustasi olmayan insanlarin Mason Localari kurmalari fikrine siddetle karsi cikiyorlardi. Tarihin seyri ilerledikce Iskoc Masonlugu da F.&A.M. yi kabullenip Masonluktaki yerini almistir.

Tabiki gunumuzde Ingiliz Masonlugunun Amerikan Masonlugu ustundeki etkisi(influence) yok denecek kadar azdir. O kadar ki Locadaki gorevli sayilari ve hatta kismen rituellere kadar farklilik vardir.

Saygilar

-Potentate
In Thy name we have assembled!


Aralık 06, 2010, 08:28:56 öö
Yanıtla #3
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay

Madem Sayın Potentate böyle bir konu başlığı açtı; ben Sayın SkullG'nin yaptığı gibi terimsel kök üzerinde durmadan önce bir başka ricada bulunayım.

Amerika'daki daha doğrusu ABD'ndeki Masonluğun irdelenmesine özet tarihçesinden başlanması. Anladığım kadarıyla Sayın potentate bu konuda donanımlı ve bu anlatımı yapabilir.  Şöyle 1730'lu yıllarında başlarında ilk locaların kuruluşu ve ardından gelen gelişimler...  Bana sanki bu ülkedeki Masonluğun tarihçesinin 18. yüzyıldaki evreleri pek ilginç gibi geliyor.  Bunun Masonluğun o dönemde Avrupa'daki tarihçesinden pek farklı bir yol izlemiş olabileceği varsayımı ile söylüyorum. Acaba gerçekten öyle mi, değil mi?


 
ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


Aralık 06, 2010, 08:43:16 öö
Yanıtla #4
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Sayin ADAM-

Sorunuza kafadan cevap vermek yerine, kaynaklarima basvurup etraflica cevap vermeyi yeglerim. Kisa zaman icinde genis bir aciklama yapacagim, hemde fikir alis verisimiz daha saglikli olur boylece.

Ancak sunu soyleyebilirim ki, gercekten 18. yuzyildaki Amerikan Masonlugu oldukca ilginctir... Bir yandan Ulkenin icinde bulundugu buhran bir yandan her seye ragmen ayakta kalmaya calisan Masonluk, Localarda ittihat ve terakki gibi calisan Amerikan vatanseverleri, hepsinin otesinde George Washington'in konumu, Bagimsizlik sonrasinda patlak veren ic savas, guney ve kuzey bolgelerindeki Buyuk Localarin birbirleri ile olan munasebetleri, bu savaslarin arasinda baslayan Prince Hall Masonlugu - ki o konuya hic girmeyecegim, cikmamiz zor olur.  Sozun ozu, tam bir gayya kuyusu.

Kisa zamanda daha genis aciklamalar yapacagim.

Saygilar

-Potentate
In Thy name we have assembled!


Aralık 07, 2010, 05:56:12 öö
Yanıtla #5
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Sayin Uyeler-

Sayin SkullG'nin duzeltmesi uzerine konunun birazcik boslukta kaldiginin farkina vardim ve kisa bir arastirma yapip olayin aslini sizlere belirtmek istedim. Modern ve Ancient Masonluk forumda uzun uzun konusulmustur ancak bende corbada tuzum bulunsun istedim. Hemde bu yazim saniyorum 18. yuzyil Amerikan Masonluguna hafif bir gecis icin faydali olacaktir. Lafi fazla uzatmadan yaptigim arastirmayi sizlerle paylasayim:

Modern ve Ancient Masonluk:

1700'lerin basinda Britanya cok hizli birsekilde buyuyordu. Once ic savastan basari ile cikti, bunu Kralin tahttan indirilmesi izledi, basarili olan devrim de cabasi! 1714'de Hanover'li Geroge'un tahta cikisi ile Britanya hizli bir dinamizm yakaladi. Devrin super gucu Fransa, bu buyumeyi engellemek icin 1800'lerin sonuna kadar ne kadar ugrastiysa da basarili olamamisti. Butun bu gelismeler Londra'yi dunyanin merkezi haline getirmisti.

Bu tarihsel sureci anlamak, devrin Masonlugunu ele almamiz icin buyuk onem tasiyor. Simdi butun bu tarihi goz onunde bulunarak Masonlugu incelemeye baslayalim.

Ilk nesil Hur Masonlar, bilindigi uzere 1717 yilinda Ingiltere'de 4 adet yerel Locanin Buyuk Loca kurmasi ile baslamistir. Bu onemli olay operatif Masonluktan spekulatif Masonluga gecisin en onemli adimidir.

Ilk Buyuk Locanin Buyuk Ustad'i Anthony Sayer'dir. Anthony Sayer'i 1719 yilinda Royal Society uyesi olan John Theophilus Desaguliers ve 1921 yilinda Montagu Duku takip etmistir. Bu Buyuk Loca kendilerini operatif Masonluktan ayirt etmek icin "Royal Art", "Gentle Art", veya "Spekulatif Masonluk" olarak tanimlamislardir. Operatif Masonluktaki deri onluklerin yerini de dekore edilmis onlukler almistir. Bununda otesinde meslekteki yerlerini saglamlastirmak icin Masonlugun felsefi anlamda gelismesine katkida bulunduklarini iddia ettikleri aile buyuklerini ve bu tezlerini ispatlayan deliller bulmak icin ekstra ozen gostermislerdir.

Presbiteryen bir rahip ve Royal Society uyesi olan James Anderson'in ilk anayasayi yazmasi ile (1723) Masonluk nihayet ilk yazili basimina kavusmustur. Iskocya'da dogan ve muhtemelen yine burada Mason olan Anderson ilerleyen yillarda Londra'ya tasinmistir.

Londra'daki Masonluk cok gecmeden halki etkilemis ve bircok grup quasi-Masonic gruplar kurmustur. Ilk Buyuk Loca'nin bu gruplar uzerinde herhangi bir etkisi veya yaptirimi hicbir zaman olmamistir.  Masonlugun populeritesinin dogal bir sonucu olarak 1725'te Irlanda Buyuk Locasi Dublin'de, 1736'da da Iskocya Buyuk Loca'si Edinburgh'da kurulmustur.

Ilk Buyuk Loca'ya ilk buyuk tepki Londra'da yasayan Irlandali Masonlardan gelmistir. Cogunlugu "alt sinif"a mensub olan bu Masonlar israrla Londra'daki Localara kabul edilmemislerdir. Sonuc olarak kendi Buyuk Localarini 1751 yilinda kurmuslar ve adina da Ancient Free and Accepted Masonry koymuslardir. Ilk liderleri ve Buyuk sekreter, basarili bir sarap yapimcisi ve ressam olan Laurance Dermott'tur.

Ancient Masonluk, Modern Masonlugun aksine kapilarini alt siniflara mensub insanlara da acmistir. Ancient Masonlugun ana hedefi uyelerinin kendi islerini gelistirmeleri, kultur seviyelerini gelistirmeleri ve toplumda saygin bir yer edinmelerini saglamakti.

Ancient Masonluk, Modern Masonlugu 2 onemli acidan denemistir. 1. si; Masonik Buyuk Loca kurmak isteyen gruplara charter vermeleridir. 1780 yilina gelindiginde Hindistan, guney ve kuzey Amerikada yuzlerce Charter belgesi vermislerdir. 2.si ise Modern Masonluga ek olarak Royal Arch derecesini rituelleri arasina eklemislerdir.

Modern ve Ancient Masonlugun birbirlerine olan dusmanligi 1800'lerin basina kadar devam etmistir. Bu karanlik donemlerde iki taraf da birbirinden etkilenmistir. Modern Masonlarin bir kismi Royal Arch derecesini almirken, Ancient Masonlar, Modern Masonlar gibi Buyuk Ustadlarini soylular arasindan secmislerdir (1775 - Athol Duku).

Baris nihayet 1813 yilinda Kent Dukunun (Ancient Masonluk Buyuk Ustadi) kardesi olan Sussex Dukunu (Modern Masonluk Buyuk Ustadi) Birlesik Buyuk Ingiltere Locasinin Buyuk Ustadi olarak is'ad etmesi ile saglanmistir. Bu is'ad birlesmenin en kolay kismi olmustur. Asil problem ise iki Buyuk Loca'nin yasalarini ve rituellerini birlestirmeleri olmustur.

Referanslar:

[1]. Tabbert, Mark A., American Freemasons: Three Centuries of Building Communities, National Heritage Museum, New York University Press, London and New York, 2005, p24-28.

[2]. Bro. Lionel Vibert, Anderson's Constitutions of 1723, The Builder, England, August 1923, p1-9

[3]. Desaguliers, J. T., The "Constitutions" of the Free-Masons, London, 1723


P.S.: Sayin ADAM, sizin ricanizi da kisa sure icinde yerine getirecegim ancak oncelikle bu konuyu kesinlige kavusturmak istedim.

Saygilar,

-Potentate
« Son Düzenleme: Aralık 07, 2010, 05:58:17 öö Gönderen: Potentate »
In Thy name we have assembled!


Aralık 09, 2010, 09:22:36 öö
Yanıtla #6
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Sayin ADAM'in ricasi uzerine giris niteliginde Amerikan Masonlugunun kisa bir tarihcesini hazirladim. Ilerleyen tarihlerde bu yazima eklemeler yapacagim.

18. Yuzyilda Mason'lugun Kuzey Amerika'da Baslangici:

Masonluk Kuzey Amerika'ya resmi olarak 1730 yilinda gelmistir. Ancak bu 1730 yilina kadar Amerika'da hicbir Masonik faaliyet yoktu anlamina gelmez. Bilakis, ozellikle Philadelphia bolgesinde 1715 yili civarinda aktif Localar bulunmaktaydi. Bu konuya tekrar donecegim ancak oncelikle Duzenli Masonlugun Amerika'ya girisinden bahsetmek istiyorum.

5 Haziran 1730 yilinda Ingiltere Buyuk Locasi Buyuk Ustadi Norfolk Dukunun Daniel Coxe'u New York, New Jersey, ve Pennsylvania bolgesi Buyuk Ustadi olarak atamasi ile duzenli Masonluk Amerika'ya resmen girmistir. 30 Nisan 1733'te Buyuk Ustadliga zamanin Ingiltere Buyuk Locasi Buyuk Ustadi Montague Viskontu tarafindan henuz yeni atanmis olan Henry Price, kardeslerin buyukce bir kismini toplayarak bolgesel bir Buyuk Loca ve onun da altinda Boston sehrinde bir yerel Loca kurmustur. Bu Loca daha sonralarda iki Loca ile birleserek daha da guclenmistir. "Boston'daki ilk Loca" Amerika'da yasi tescillenebilen en eski Loca olmakla birlikte gunumuzde de calismalarina devam etmektedir.

1800'lere gelindiginde Mississippi'nin dogusunda kalan hemen hemen butun eyaletlerde - Illinois ve Wisconsin haric - Buyuk Localar kurulmustur. 1800'lerin basi Amerika'da Masonlugun hizla buyudugu ve guclendigi yillardir. Ancak 1826 yilinin 2. yarisinda patlak veren "Morgan Affair (William Morgan)" - Morgan Affair ile ilgili daha detayli bir yaziyi ilerleyen tarihlerde yazacagim - bu hizli buyumeyi kisa bir sureligine durdurmustur. Kendisi bir Mason olan Andrew Jackson, Amerikanin 7. baskani olarak secilince (1829-1837 donemi), anti-Masonik calismalar durmus, 1840 yilina geldiginde ise neredeyse tamamen sona ermistir. Jackson'in baskanliga gelisi suphesiz Masonlugun halk arasinda tekrar canlanmasina buyuk katkida bulunmustur.

Bu kisa girisin sonrasinda 1730 oncesi Masonluga biraz da olsa deginmek istiyorum...

1700'lu yillarda, Britanya ve Amerikan kolonileri arasindaki iliskilerden oturu bir cok insan Ingiltereden Amerika'ya goc etmekteydi. Bu gocmenlerin disinda, turistik seyehat ve gorev icabi Amerika'ya giden Ingilizler de mevcuttu. Eger cok basit duzeyde dusunulurse, Masonlugun Amerika'ya ilk defa bu seyehatler araciligi ile geldigi tezinde bulunulabilir.  Ancak ben mantik yurutmektense birkac adet belgeyi sizlerle paylasmayi tercih ediyorum.

Bu belgelerden birisi, 1730 yilinda Buyuk Ustad Coxe'a bu bolgedeki Localarin duzenli faaliyet gostermek icin basvurduklari ve kabul belgelerini aldiklaridir.

Diger bir belge ise Dr. Benjamin Franklin'in ayni zamanda editorlugunu de yaptigi ve basimi Philadelphia'da yapilan, "Pennsylvania Gazzette" sinin 8 haziran 1930 tarihli ve 108 sayili gazetesindeki yazidir:

[Alinti]: "...Bu bolgede (Philadelphia) bir cok HUR MASON Locasi bulunmaktadir. Halk bu yuzden oldukca hevesli. Londra'dan gelecek olan Masonlugun okurlarimiz tarafindan kabul edilecegini dusunuyoruz."

Bu noktada okurlar diyebilirler ki: "Iyi de, Coxe haziran 1730 yilinda Buyuk Ustad oldu, bu yazi ise Aralik 1730 tarihli, arada alti ay var." Haklisiniz! Ancak Coxe'un bu alti ay icinde bu bolgede bu kadar cok Loca kurmasi neredeyse imkansiz. Dr. Franklin'in ne kadar saygin bir yazar oldugu, kesin olmadikca boyle bir haberi yayinlamayacagini dusunursek, Londra ile irtibata gectigi sonucuna variriz. O devirdeki iletisimi goz onunde bulunursak bu yazinin hazirlanmasi yaklasik  2 ay surmus olsa gerek. Bununda otesinde, Coxe un Haziran 1730 tarihli belgesi Londra'da basilmistir. Kendisinin Buyuk Ustad olarak resmen goreve baslamasi Eylul civarini bulmustur. Kisacasi yaklasik iki aylik bir periyottan soz ediyoruz, bu kadar fazla Loca kurulmasinin ne kadar imkansiz oldugu daha da fazla kesinlesiyor boylece.

Bu premature Localarin varligi ile ilgili bir diger somut delil ise Lanchester, Pennsylvania'da ikamet eden Henry Bell'in Philadelphia'li Dr. Thomas Cadwallader'a yazmis oldugu 1754 tarihli mektuptur.

[Alinti]: "...Hepinizin iyi bildigi gibi ben Philadelphia'daki ilk Masonik Loca'nin onculerindenimdir. Water caddesindeki Tun tavernasinda toplanip bir kac kez Loca'yi acmisizdir."

Bu somut belgelere dayanarak, Masonlugun Kuzey Amerika'ya 1730'lardan daha once geldigi tezinde bulunabiliriz. Eger daha saglikli bir aciklama yapmak gerekir ise: "Duzenli Masonlugun 1730 yilinda Amerika'ya girisinden once bir kac yerel Loca Masonik faaliyetlerde bulunuyorlardi" demek daha dogru olur.

Kisaca toparlayayim...

1892 yilina gelindiginde ABD'de 50 adet Buyuk Loca vardi. Bunlardan bir tanesi kizilderili bolgesinde olan ve sonradan Oklahoma Buyuk Locasina donusen Buyuk Loca idi.

Gunumuzde ise ABD'de 51 adet Buyuk Loca bulunmaktadir. Her eyalette bir Buyuk Loca, ve bir tane de District of Columbia'da.


Saygilar

-Potentate

Referanslar:

[1]. The Grand Lodge of Free and Accepted Masons of Ohio, Education and Information Committee, "Candidate Counselors Handbook", 2006, Ohio USA, pg. 28-29.

[2]. Mackey, Albert G., "The History of Freemasonry" Vol. V., The Masonic History Company, New York and London, pg. 1224-1234.

[3]. Mitchell,MD, J.W.S., "The History of Freemasonry" Vol. I., American Publishing House, Philadelphia,PA, USA, 1858, pg. 423-440.
In Thy name we have assembled!


Aralık 09, 2010, 12:00:26 ös
Yanıtla #7
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay


Sayın Potentate'in bu yazısına nasıl katkıda bulunmalı, nasıl eleştiri yöneltmeli?

Doğrusu bu konuda kararsızım.

Eleştirimin birincisi şu: Bu son yazının kapsamında bir yandan çok ayrıntı var ama öteki yandan 18. yüzyılda Amerika'daki Masonluğun nasıl oluşup nasıl geliştiğini izlemek olanağı pek kısıtlı. Hani şu kişi adlarından çok  olaylar özetlnseydi, bana daha iyi anlayabilecektik gibi geliyor.

Takıldığım bir nokta, 1715 yılında Amerika'da etkin localar olduğuna ilişkin bir değinme. Sayın Popentate, bu noktaya daha sonra döneceğini söylediği için ben şimdilik bir şey demek istemiyorum. Benim bildiğim yanlış olabilir. Onun için Sayın Potentate'in açıklamasını bekleyeceğim.

Hani kişi adlarından pek söz etmesek daha iyi olur diyorum ama bu arada ben de Benjamin Franklin'e değinmeden geçemeyeceğim. 1776 yılında Frnansa'da kululmuş ve o tarihlerde dünyü çapında ün kazanmış pek önemli bir loca vardı:  Loge des Neuf Sœurs (Dokuz Kızkardeş Locası)... Bu locanın kuruluş amacı o dönemin ileri gelen bilim adamları ile sanatçılarını tek bir loca çatısı altında olabildiğince bir araya getirmekti. Bu locanın kurucuları arasında Benjamin Franklin de vardı.

Bunu belirtişimin nedeni ise, 18. yüzyılda Amerikan Masonluğu açısından Fransa kaynaklı Masonluk ile İngiliz kaynaklı Masonluk arasında pek büyük bir fark gözetilmeyişi... Amerika'daki ilk mason localarını (elbette spekülatif denilen anlamda) oluşturanların İngiliz masonlar olduğu, dolayısıyla Amenrikan Masonluğu'nin öncelikle İngiliz Masonluğu'ndan etkilendiğinden kuşku duyulamaz. Ancak işte sorun orada ki, 1738 yılı sonasında  İngiliz Masonluğu kendi içindeki birlik ve bütünlüğünü koruyamamımış ve sonunda 18. yüzyıl ortalarında bölünmeye uğramıştı. Dolayısıyla 18. yüzyılın ikinci yarısında "İngiliz Masonluğu" denince, bunların hangisinden söz edilmekte olduğunun da açıklanması gerekiyordu. Amerika'daki masonlar ise bu bağlamda birbirlerinden pek de kopuk değildi. İngiltere'deki iki bbüyük loca birbirleriyle boğuşup dururken, Amirika'daki localar, kökenleri bakımından hangi büyük locaya dayanmakta olurlarsa olsunlar bunu pek önemsemiyorlar, birbirlerinin gözünü oymaya kalkışacak yerde mason kardeşliğini güçlendirmeye çalışıyorlardı. Bunun sonucunda Amerik'adaki Masonluk, sadece Britanya değil tüm Avrupa'daki Masonluktan farklı (Amerikanvarî) bir kimlik edinme yolunu tutmuştu. İlerleyen yıllarda, hele 19. yüzyılda simgesel derecelerdeki Masonluk ister istemez temel ilkeler ve yönetim tarzı bakımından İngiltere Birleşik Büyük Locası'nın doğrultusunda ilerlediyse de, Masonluk anlayışı ve uygulamaları bakımından kendine özgülüğü geliştirdi. Sondradan İngiltere Birleşik Büyük Locası bu tutumu taklit etmeye giriştiyse de bundaki başarısı pek sınırlı bir düzeyde kaldı. Zaten İngilizlere göre onlar  kesinlikle Amerikalıalıların peşinden gitmezdi; onlar önderdi, onlar üstündü, tüm dünyea onların sözünü dinlemeli onların peşinden gitmeliydi. (Bu kendini beğenmiş tavırlarının ve üstünlük tutkularının günümüzde bile geçmiş olduğu söylenemez.)

Özetle şunu diyebilirim: 18. yüzyılda Amerikan Masonluğu, Spekülatif Masonlukta asıl olması gereken tutumu benimsemiş olarak ilerliyordu. İngilizlerin yaptığı gibi çağdaş Masonluğun kökenine ille de Operatif Masonluk olarak anılan eski geleneksel inşaatçılık mesleğinin tarihçesini yerleştirmek gibi bir kaygısı yoktu. Çünkü Avrupa'daki o meslek ve sanat örgütünün ne geleşimini ne de çöküşünü yaşamış, doğrudan kendi yağı ile kavrulma yolunu tutmuştu.

Böyle olunca, Sayın Potentate'i bir de yazısında kullandığı kavram bakımından eleştireyim. O kavram "Düzenli Masonluk". 18. yüzyılda Avrupa'da da bu kavramdan söz edemeyiz ki Amerika'da edelim. Bu kavram ancak 1813 yılında İngiltere Birleşik Büyük Locası'nın kuruluşu ertesinde Anglosakson Masonluğunun oluşumuyla birlikte doğdu.

Bu arada ilginç bir nokta, 18. yüzyılda Amerika'daki Masonluğun İngiltere'deki Masonluğun doğrultusunda ilerleme gösterirken, daha çok Fransız Masonluğu'nun etkisinde olduğunu söyleyebileceğimiz türden Masonluğun Amerika'da herhangi bir gelişim gösterip göstermediği konusundadır. Kanada'nın belli yörelerini göz ardı edecek olursak, Fransız Masonluğu Amerika'ya uzanmış olsa da olmasa da pek bir şey değişmezdi. Çünkü daha önce belirtmiş olduğum üzere, Amerika'daki masonların tutumları başından beri Avrupa'daki masonlardan farklıydı. Ancak 18. yüzyılın ikinci yarısında bu durum Fransız masonları biraz rahatsız, huzursuz etti. Zaten Fransa'daki Masonluk, İngiltere'deki Masonluktan çok Fransızlaştırılmış türdeki İskoç Masonluğu doğrultusundaydı. (Bu tür Masonluğun İskoçya ile doğrudan  bağlantısının olmadığını anımsatmakta yarar var. Önceki politik özellikle Stuartist emeller çoktan etkin oluşunu yitirmiş, yerine artık Eccossisme denilen dizge kalmıştı.) Fransız masonlar, Amerika'ya işte bu tür Masonluğu, bir diğer deyişle simgesel derecelerin ötesindeki bir yüksek dereceler örgütlenmesini (Rite de Perfection) yerleştirmeye girişti. Nitekim Eski ve Kabul Edilmiş İskoç Riti'nin ilk tarihsel oluşum aşamalarına bakarsak, bunu açıkça görürüz. Bu bağlamda bir de Avrupa'da söz konusu olmayan ve adına "Cerneauizm" denilmiş bir diğer örgütlenmenin yaratmış olduğu karmaşıklığı görürüz.

Bundan sonrası 19.yüzyıl... Ben oraya girmek istemiyorum. Ancak Sayın Potentate, Amerika'daki Masonluğun asıl gelişiminin 19. yüzyılda gerçekleştiğini belirtiyor. Katılıyorum. Şimdi o gelişimin evrelerini anlatsa diyorum. Bu arada şu Morgan Olayı da elbette pek ilginçtir. Onu da ayrı bir başlık altında irdelemek yararlı/gerekli olabilir kanısındayım.

Sevgiler.       
 


           
ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


Aralık 09, 2010, 05:41:29 ös
Yanıtla #8
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Sayin ADAM-

Yapici elestirileriniz icin tesekkur ederim, hemde konuyu toprlamaya yardimci olmussunuz. Iki elestirinizi de dikkate alacagim. Ancak ozellikle ikinci elestirinizde "Duzenli Masonluk" terimini ele almissiniz. Hakli olabilirsiniz. Ben kisaca yanlis anlamaya mahal vermemek icin bir aciklamada bulunayim. "Duzenli Masonluk" terimini kullanirken 1717 de kurulan ilk Buyuk Loca'nin Charter vermesini hastedmistim. Gunumuz "Duzenli" Masonlugu baslangic tarihini 1717 olarak kabul ettigi icin bu terimi kullandim.

Yazinizdan birde devrin Iskoc Riti cikiyor. Cok fazla konuyu dagitmak istemiyorum ancak hakkiniz var, Iskoc Riti Amerikan Masonlugunda onemli yer alir. Benim oncelikli amacim Iskoc ritinden ziyade mavi Loca ile ilgili gelismeleri ele almak, eger Iskoc Ritine girecek olursak (ilerleyen yazilarimda girmeyi planliyorum) York Ritine de girmemiz gerekir. Uzun lafin kisasi, ajanda bir hayli yogun.

Fransiz Masonlugu ile ilgili katkinizdan oturu de ayrica tesekkur ederim, beni yogun bir arastirma yapmaktan kurtardiniz. Bu arada unutmadan belirteyim, "Amerikanvari" teriminiz cok yerinde. Gercekten hem o devirde hemde gunumuzde Amerikanvari Masonluk mevcuttur. Amerikadaki Masonluk yogun bir sekilde Ingiltereden gelmis olmasina karsin, cok az benzerlikler vardir.

Morgan Olayi na gelirsek... Acikcasi bu yaziyi hazirlarken Morgan Affair ile ilgili kismi forumdaki basliklardan birine referans vererek gecmeyi ve derinlemesine incelememyi planlamistim ancak ne kadar aradimsa da yeterli bilgi verilmis bir baslik bulamadim (belkide benim hatamdir). Hal boyle olunca, Morgan Affair ile ilgili ayri bir baslik acip genisce incelemek sart oldu. Islerim nedeniyle biraz rotarli post yapabiliyorum ancak gelecek yazilarimin ana hatlari kafamda mevcut, is bunlari satirlara dokmeye kaldi.

Saygilar

-Potentate
In Thy name we have assembled!


Aralık 11, 2010, 09:35:05 öö
Yanıtla #9
  • Skoç Riti Masonu
  • Orta Dereceli Uye
  • *
  • İleti: 206

Degerli okuyucalar-

Yazima baslamadan once sizlerden kullandigim bir kac Ingilize terimden oturu ozur diliyorum ancak tam Turkce'sini cumle icinde kullanamadigim icin boyle yazmak zorunda kaldim. Kullanmaya calistimsa da orjinal kelimenin verdigi anlami Turkce karsiliginda yakalayamdim.

1730-1800 Yillari Arasinda Colonial ve Revolutionary America'daki Masonluk

Masonluk onceki yazimda da belirttigim gibi Amerika'ya 1717 yilinda kurulmus olan Buyuk Loca'dan daha once gelmistir. Amerika'daki ilk kayitli Mason, Iskocya'daki "Old Aberdeen Lodge" a mensub olan John Skene'dir. Kendisi Iskocya'dan Amerika'ya (gunumuzde Burlington, New Jersey olarak bilinen bolge) 1682 yilinda goc etmistir. Ilk Amerika dogumlu Masonun ise Jonathan Belcher (1681-1757) oldugu sanilmaktadir. Kendisi muhtemelen 1704 yilinda Londra'da Mason olmustur.

Bu girisi yapmamin nedeni onceki yazimda belirtmis oldugum Masonlugun Amerika'ya sanilanin aksine 1730'dan daha once geldigi savini bir kez daha belirtmis olmak isteyisimdir. Devam edelim...

Britanya'dan devrin Amerikan kolonilerine gelen gocmenler colonial Mason Localari kurulmasinda onemli rol oynamislardir. Tarihlere bakilacak olursa bu devirlerde kurulmus olan Localarin Britanyadaki Buyuk Localar tarafindan resmi olarak taninmalarinin mumkun olmadigi asikardir. Oylesine ki, bir kismi 1717'den daha once faliyete gectiklerinden mutevellit Ingiltere tarafindan taninmayi bir anlamda "asagilayici" goruyorlardi. Bu yaklasim, Ingiliz Masonlugundan biraz daha farkli olan Amerikan Masonlugunun dogmasina onculuk etmistir.

1740'larda Masonluk, Amerika'nin dogu kiyisinin buyuk bir kismina yayilmisti. Amerikan toplumu ve Masonlugu arasindaki iliski, dort unlu Masonun hayatlari irdenilerek incelenebilir: Benjamin Franklin, George Washington, Paul Revere, ve Prince Hall. Bu dort zat Amerikan Masonluguna COK buyuk olcude yon vermislerdir.

En eski Masonik toplanti kayitlari Philadelphia'daki "OLD TUN TAVERN" de yapilan toplantilara aittir. Bu taverna Amerikan tarihinde onemli bir yere sahiptir. 1731 yilinda Benjamin Franklin bu Loca'da Mason olmustur. Masonik tarihe ek olarak "US Marine Corps"un kokleri de bu tavernaya kadar uzanir. Benjamin Franklin donemin saygin insanlari ile birlikte bu Locaya girdikten kisa bir sure sonra Amerika'da Masonluk uzerine yazilmis ilk kitabi 1734 yilinda basmistir. Kendisi 1755-1776 yillari arasinda Masonluga olan ilgisini kaybetmistir. Bu zaman diliminin bir kisminda Franklin "Commissioner of the Continental Congress" gorevi ile Fransa'da bulunmustur.

Devrin Philadelphia Masonlari, Masonlugun spirituel ve entellektuel elementlerinden cok mevkisel degerleri ile ilgilenmistirler. Tipki Ingiliz aristokrasisinde oldugu gibi Franklin ve arkadaslari, Masonlugu sehir kurumlari kurmada, ve bunun sonucu olarak halk arasinda saygin bir yer edinmede faydali bir muessese olarak gormuslerdir.

Masonluk bu kozmopolit toplumda her ne kadar merkezi bir rol oynamamis olsa da, Franklin'in ve Mason kardeslerinin sosyal alanda ve hatta Ingiliz sosyetesinde yukselmelerine yardimci olmustur.

Franklin'in aksine George Washington (1732-99) Virginia'daki onemli bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi. Cok genc yasta (1752 - 20 yasinda, underage initiation!) Fredericksburg, Virginia'daki bir Loca'da Mason olmustur. Ilerleyen yillarda militia subayi olarak Pennsylvania'nin batisinda Fransiz ve kizilderililere karsi savasmistir.  Washington 1755-1777 yillari arasinda hemen hemen hicbir Masonik toplantiya katilmamis olmasina ragmen, Masonluk ve Kardeslik ile olan baglarini hicbir zaman kopartmamistir.

Koloniler devrinde Mason olmak sadece koloninin saygin centilmenleri ile sinirli idi. Masonlugun ilkelerinden biri olan esitlik, ne yazikki o devirlerde halk bazinda uygulanmiyordu.

Washington ve Franklin'den cok daha fakir ve sosyal olarak al seviyede olan Paul Revere (1735-1818) butun hayatini Massachusetts'de gecirmistir. Revere cok saygin bir gumus iscisi ve is adami idi. Toplum icinde yukselme arzusu Revere'i bircok sosyal grup ve politik kurulusa yoneltmis ve bunun bir urunu olarak da 1760 yilinda Boston'daki St. Andrews Locasinda inisiye olmustur. Revere daha sonra 1794 yilinda Massachusetts Buyuk Loca'sinin Buyuk Ustadi olmustur. 3-yillik buyuk ustadlik doneminde 23 tane yeni Loca kurmus ve uye sayisini neredeyse ikiye katlamistir.

Paul Revere Masonlugu Masonlugu hem sosyal gelisme hemde kisisel gelisimi saglamak icin bir adim olarak gormustur. Revere'in devrinde de Masonik kardeslik daha alcak siniflardaki insanlarin seviyesine ne yazik ki yayilamamistir. Bu paradoks, Prince Hall'in (1735?-1807) 1775 yilinda Masonluga kabulu ile gosterilmistir. Prince Hall hakkinda fiziksel gorunumu dahil cok az bilgi mevcuttur.

Hayata muhtemelen kole olarak gelen Prince Hall 1770 yilinda William Hall'dan ozgurlugunu aldiktan sonra Boston'da bir deri giyim dukkani acarak hayatina geni bir yon vermistir.

6 Mart 1775 yilinda Prince Hall ve 14 siyahi arkadasi 441 no.lu Britanya Askeri Locasinda inisiye olmuslardir. Prince Hall Masonluguna su anda daha derinlemesine girmek istemiyorum. Bu konu, kanimca ayri bir baslik altinda incelenirse daha faydali olacaktir.

1775 yili bu yaziyi sonlandirmak icin bence cok iyi bir tarih. Cunku tam bu tarihte Amerikan Devrimindeki Masonluga girmeyi planliyorum.

Biraz fazla detaya girdigimin farkindayim ancak bence bunlar Amerikan Masonlugunu anlamada cok onemli hususlar. Sayin ADAM kisilerden ve asiri detaylardan biraz daha az bahsetmem elestirisinde bulunmustu. Elimden geldigince elestirisini goz onunde bulundurup kisiler ustunden olaylari anlatmaya calistim.

Kisaca ozetlemek gerekirse; Devrin Masonlugunun sadece ust seviyedeki ve zengin insanlarla kisitli oldugu savinda bulunabiliriz. Ayrica her anlamda Ingiltereye bas kaldirisin filizlendigi bu donemlerde Masonluk da nasibini almistir. Bir diger ironik ayrinti ise gunumuzdeki Masonluga tamamen aykiri olan, mevki edinme arzusu ile Localara girmeye calisan insanlarin olusudur.

Saygilar

-Potentate

Referanslar:

[1]. Tabbert, Mark A., American Freemasons: Three Centuries of Building Communities, National Heritage Museum, New York University Press, London and New York, 2005, p33-39

[2]. John D. Cardinell, National Heritage Museum, Philadelphia 1926, A96/066/3571.

[3]. Paul Revere, Boston, ca. National Heritage Museum, 1768.

[4]. William R. Denslow, 10000 Famous Freemasons, Richman, VA, 1958.
In Thy name we have assembled!


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
0 Yanıt
6696 Gösterim
Son Gönderilen: Mayıs 01, 2007, 01:43:55 öö
Gönderen: shemuel
7 Yanıt
10184 Gösterim
Son Gönderilen: Ağustos 12, 2007, 12:57:53 öö
Gönderen: paragon
8 Yanıt
18486 Gösterim
Son Gönderilen: Nisan 17, 2016, 06:51:04 ös
Gönderen: Tesla
1 Yanıt
9731 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 27, 2008, 02:54:49 ös
Gönderen: Isis
MASONLUK VE GUL

Başlatan bilmeliyimgalilei Evrensel Masonluk

2 Yanıt
9153 Gösterim
Son Gönderilen: Ağustos 15, 2008, 01:22:06 ös
Gönderen: bilmeliyimgalilei
29 Yanıt
28285 Gösterim
Son Gönderilen: Şubat 16, 2011, 04:18:47 öö
Gönderen: Waldow
3 Yanıt
10540 Gösterim
Son Gönderilen: Şubat 20, 2011, 09:51:07 ös
Gönderen: Cin Ruhi
2 Yanıt
3884 Gösterim
Son Gönderilen: Şubat 14, 2012, 10:33:37 ös
Gönderen: Masor1976
3 Yanıt
2516 Gösterim
Son Gönderilen: Kasım 06, 2012, 09:24:22 ös
Gönderen: shakespeare
0 Yanıt
2090 Gösterim
Son Gönderilen: Mayıs 03, 2015, 02:39:07 ös
Gönderen: karahan