İzninizle Sayın Forum Üyeleri ve Ziyaretçiler ile Portekiz Lizbon Mason Müzesi'inde ziyaretçilere dağıtılan Büyük Doğu Locası ile ilgili İngilizce metni becerebildiğim kadarı ile İngilizce'den Türkçe'ye çevirip, paylaşmak istedim. Herhangi bir yanlış çevirim oldu ise, şimdiden affınıza sığınarak kesinlikle metne kişiler yorumlarımı katmadığımı eklemek isterim.
-- A Short History of the Grande Oriente Lusitano --
Büyük Doğu Locası 1802 yılında kurulmuştur ve aynı yıl 12 Mayıs tarihinde ise Büyük İngiltere Locası, Büyük Locası'nın antlaşmasını onaylayarak, tanımıştır. 1806 yılında ise; ilk tüzükleri kabul edilmiştir.
Hür Masonluk kavramı Portekiz'de daima sivil toplum içinde önemli bir role sahip olmuştur. 19. yy. Liberal Devrimi boyunca, kurulu düzene karşı büyük etkiyi oluşturmada örnek teşkil etmiştir. 1910 yılında Cumhuriyetçi Rejim'in kuruluşunda hayati bir katılımı vardır. Bu hareketin sonucu olarak;
* Kanunlar, Kilise ve Devletin ayrılmasına dair içerik taşıyarak,
*Nüfus Müdürlüğü, çok sayıda okul ve yetimhaneler,
*Cumhuriyetçi parti üyelerine ait merkezler,
*Ve çok sayıda sosyal - kültürel kurum hayat buldu.
1935 yılında, Diktatör Salazar, ulusal meclis tarafından 1901 sayılı yasa ile bazı gizli toplulukları yasaklayarak, yürürlüğe soktuğu kanun ile Hür Masonluğu hedef almıştır. Hür Masonların oluşturdukları yardım kurumları gibi birçok Masonik mülkiyete el konulmuştur. Büyük Doğu Locası'nın genel merkezi olan Masonik Palas, 1869 yılında Hür Masonluğun Laik yüzü olan Grêmio Lusitano tarafından elde edinilmiş fakat, Salazar Rejimi'nin milis kuvvetleri olan Legião Portuguesa tarafından işgal edilmiştir.
25 Nisan 1974'ten sonra, Karanfil Devrimi günü, ordu yasal gücü kontrol altına aldı. Sonrasında ise, Mãrio Soares başkanlığında ilk Anayasal Hükümet, Legião Portuguesa tarafından işgal edilen dönem boyunca meydana gelen zararları/hasarları karşılayacak ödeneği çıkarmıştır.
( Kağıtta yazmayan ve bilgilendirme olarak : Karanfil Devrimi; Portekiz'de 1974 yılında şiddet kullanılmadan gerçekleştirilen askeri darbedir. Bu darbeyle Diktatör Salazar devrilmiştir. Devrim adını, darbeyi yapan askerlerin tankların ve silahların namlularına karanfil takmalarından ve şiddet kullanmamalarından almıştır.)
Portekiz Büyük Doğu Locası, yasal ismi 1982 yılında ortaya çıkmış olup, Portekiz tarihinin en karanlık dönemlerinde bile etkin olmuştur. Büyük Doğu Locası, politika, yönetim, bilim, din, askeri kuvvetler, kültür & müzik, tiyatro, kadın hareketleri, spor, ekonomi & finans, sosyal & emekçi hareketleri gibi birçok farklı sektörde seçkin üyeleri olduğu için gurur duymaktadır.
1974 Devrimi'nin sonrasında demokratik hükümetin kurulumu ile Locaların eskisi gibi eylem/aktivitelerini özgür bir şekilde yapabilmesine ve yenilerinin kuruluşuna izin verilmiştir. Günümüzde Büyük Doğu Locası yaklaşık olarak 60 locayı bir araya getirmektedir. Bunlardan bir tanesi de Macao 'dur.
( Bilgilendirme olarak ; Çin Makao Özel Yönetim Bölgesi, Çin'in güney kıyısında bulunan, 20 Aralık 1999 tarihine kadar Portekiz'e bağlı sömürgesiydi. Bu tarihten itibaren Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı özel yönetim bölgesi olmuştur.) Tarihi, Kabul Edilmiş Skoç ve Modern Ritlerini, kardeşlik ve uyum içinde tamamlamaktadır.
Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik kavramları mutlak ilke olmaktan çok, Kardeşlerimizi en yüksek mükemmeliyet mertebesine ulaştırmak için daimi görev sebepleridir. Aynı zamanda, insanoğlundaki uyumu başarabilmek için, insan haklarına saygı göstermek adına toplumun buna uyum sağlayabilmesinin arayışıdır.
Büyük Doğu Locası, dogmatik olmayan Masonik ailenin bir üyesi olup, elbette fikir özgürlüğünü, maneviyatı ve Kardeşlerin dinlerini tanımaktadır. Ayrıca, Portekiz Kadın Büyük Locası ile Dostluk Antlaşması vardır.
Uluslararası seviyede, Büyük Doğu Locası CLIPSAS' ın bir üyesi olmakta, 2006'dan beri de Akdeniz Masonik Birliği'nde ve şuan Avrupa Masonik Alanı kurma çabalarına katılmaktadır.
( * CLIPSAS : Centre of Liaison and Information of Masonic Powers Signatories of Strasburg Appeal
* Mediterranean Masonic Union
* European Masonic Space )
Daimi kuralı ve tutumu olarak, Politik yandaş mücadelelerde başka devletlerin işine karışmama politikasını prensip edinmiştir. Büyük Doğu Locası, Portekiz'deki Masonluğun, geleneksel kabul törenini asla unutmayan, Obediyans Birliğini oluşturan, etik değer okulu olmaktadır.
25 Ocak 2003 yılında Portekiz Hür Masonluğu ilk defa basına kapılarını, Büyük Üstad'ın Portekiz halkına söylev verdiği zaman açmıştır. Aynı yılın 20 Mart tarihinde ise, yine ilk kez, Cumhurbaşkanı hazretleri Jorge Sampaio, Masonik Palas'ı ziyaret etmiştir.
Büyük Doğu Locası'nın ana merkezinde, Masonik Müze halka açılmış ve artan sayıdaki ziyaretçilerini kayıt altına almaktadır. Prestij ve niteliği nedeni ile, Masonik Müze, Ulusal Müze Ağına katılma sürecindedir.