Sayın NOSAM33'e gösterdiği alaka için teşekkürler.
Sayın NOSAM33, sorduğunuz soruyu nasıl cevaplayacağımı tam kestiremedim. Ama elimden geldiğince açıklamaya çalışacağım. Öncelikle ne dediğinizi hatırlayalım:
En başta.. "Sende mi Brütüs" derken "de" ayrı yazılmalı. Orada "dahi" anlamı var çünkü. (O ünlü tarihi olaya atfen)
Lütfen bu kısmı daha detaylı anlatırsan anlamama yardımcı olursun , yukardaki örnek anlatımına göre olayın olduğu an o an olduğu için ''de'' yi birleşik yazdım.
Saygılar,Sayın peacewings ...
Şimdi "dahi" anlamı derken neyi kastediyoruz? "Dahi" olayın o an yahut sonra geçmesiyle ilgili değil.
Sen de mi Brütüs? (Başkaları Sezar'ı bıçaklarken Sezar, orada görmeyi beklemediği Brütüs'e sen de mi vardın demek istiyor. Yani bir "dahi" anlamı var.)
O da gelecek. ( Burada "da" bitişik olsaydı, bildiğimiz isim olan "oda" olurdu. Oysa başkasının yanında, "bir kişinin daha", geleceği belirtiliyor. Bir artılık, fazlalık var. Yani bir "dahi" anlamı var.)
Ben de öyle düşünüyorum. (Burada "de" bitişik olsaydı, bir şeyin bana ait olduğu anlamı çıkardı, aitlik anlamı olurdu. Oysa ben bir başkası gibi düşündüğümü belirtmek istiyorum. Bir katılma var. )
Bende bir kalem var. (Burada aitlik var. Kalemin bana ait olduğu. Ve ortada bir artı durum yok. Yani bir "dahi" anlamı yok.)
...
Örnekleri çoğaltabiliriz. Bilmiyorum, nasıl anlatabilirim ki!
Bir diğer yöntem de şu: da/de'yi çıkarınca anlam bozuluyorsa o bitişik yazılmalı. Anlam bozulmuyor, sadece daralıyorsa oradaki da/de ayrı yazılmalıdır.
Ama ikinci yöntemin pek tutmadığı gözden kaçırılmamalıdır.
Da/de'nin yazımıyla ilgili şu anlatılır: "Bağlaç olan da/de ayrı yazılır." Güzel ama konunun anlaşılması için yetersiz.
Saygılarımla.